برای معرفی گیاه فیکوس باید بگوییم که یکی از گیاهان خانواده موراسه گیاه خانگی فیکوس است که زادگاه آن آسیای استوایی می باشد. این گیاه در هوای آزاد ارتفاعی به اندازه سی متر هم خواهد داشت.گیاه خانگی فیکوس برگ هایی براق و پهن دارد که چرمی هستند و نوک تیزی دارند.
تنه گیاه فیکوس پهن و عریض است و تا دو متر قطر خواهد داشت. ریشه های هوایی که در خاک دارد برای پشتیبانی کردن شاخه های سنگین می باشد. برگ های بیضی شکل آن براق هستند و اندازه طول آن ها ۳۵-۱۰ سانتی متر است و عرض آن ها ۱۵-۵ سانتی متر می باشد. بزرگ ترین برگی که این گیاهان می توانند داشته باشند گاهی به چهل و پنج سانتی متر هم می رسد.اگر نور کمی در منزل برای نگهداری گیاهتان دارید میتوانید با خرید آنلاین گیاه سایه دوست ، همیشه از لذت داشتن گل و گیاه در منزل بهره ببرید.در ادامه معرفی گیاه فیکوس به شرح مختصر انواع آن میپردازیم.
انواع فیکوس ها
فیکوس جنگلی برگ ریز که به فیکوس پیچ نیز شهرت دارند دارای برگهای ریز و به شگل های کم و بیش قلبی شکل و ساقه های مفتولی نازک می باشد.در گلخانه ها از دیواره ها بالا می رود و نظیر عشقه رشد و نمو می کند.
فیکوس پیچ (Ficus pumila)
فیکوس پیچ که در انگلیسی به آن creeping fig می گویند به شکل آویزی رشد کرده و به همین دلیلی برای تزیین سبدهای آویز کاملا مناسب است. اگر به دنبال گیاهی کوچک برگ مو رونده برای پوشاندن دیوار یا حصار می گردید این فیکوس می تواند انتخاب شما باشد. فیکوس پیچ انواع سبز برگ و ابلق دارد. این گیاه به خشکی نسبتا مقاوم است و حساسیت زیادی به خاک محل کاشت ندارد. همچنین نور محیط آن نباید مستقیم باشد و در نیم سایه به خوبی رشد می کند.
فیکوس جنگلی برگ ریز (Ficus pumila-minia)
این نوع فیکوس که به آن فیکوس پیچ هم گقته می شود گیاهی برگ ریز با برگ های قلبی شکل و ساقه های نازک می باشد. این گیاه به صورت رونده رشد کرده و می تواند با رشد روی دیوارها به آن زیبایی ببخشد.اندازه برگ های فیکوس جنگلی نسبت به بقیه فیکوس ها و نسبت به بردارش یعنی فیکوس پیچ(F. pumila) کوچک تر است.
فیکوس الاستیکا (ficus elastica)
نوع معمولی فیکوس است که به عنوان گیاه آپارتمانی از محبوبیت بسیاری برخوردار می باشد. این گیاه دارایب برگ های چرمی براق و بزرگ است. قطعا یک درختچه فیکوس الاستیکا می تواند به هر مکانی جذابیتی خاص ببخشد. این گیاه هم مثل اعضای گروهش بسیار مقاوم است و سرما و گرما را به خوبی تحمل می کند. البته برای نگهداری آن بهتر است محیط کمی گرم و مرطوب فراهم کنید. نوع ابلق فیکوس الاستیکا هم موجود است که حاشیه برگ های آن شیری رنگ بوده و ظاهر بسیار زیبایی دارد.
فیکوس بنجامین (Ficus benjamina)
فیکوس بنجامین که در انگلیسی به آن weeping fig یا انجیر گریان می گویند، یکی دیگر از انواع محبوب فیکوس هاست. این نوع فیکوس به دلیل این که آب اضافی را از انتهای برگ هایش دفع می کند به این نام خوانده شده است. برگ های بنجامین کوچک و بیضوی بوده و انواع سبز، بلک و ابلق آن موجود است. فیکوس آمستل یا بنجامین آمستل یکی از انواع مقاوم و پرطرفدار فیکوس بنجامین است. فیکوس بنجامین نگهداری آسانی دارد و در کل به نور بالایی نیاز دارد و در صورت کمبود نور برگ های آن شروع به ریزش می کنند. البته این نور باید غیر مستقیم و از پشت پنجره باشد.
فیکوس لیراتا(Ficus lyrate)
یکی دیگر از انواع فیکوس ها فیکوس لیراتا یا فیکوس آفریقایی می باشد. به فیکوس آفریقایی به دلیل داشتن برگ ها پهن و بزرگ فیکوس برگ ویولونی هم می گویند. نگهداری این گیاه هم خیلی سخت نیست و فقط باید محیطی گرم و مرطوب را برایش فراهم کنید. نور مورنیاز آن نور روشن و غیرمستقیم است. اگر شرایط مناسب باشد فیکوس آفریقایی رشد زیادی کرده و ارتفاع آن حتی در منزل هم به بیش از دو متر هم می رسد.
فیکوس بونسای میکروکارپا
یکی از انواع فیکوس بنسای ، فیکوس میکروکارپا است. برگ های این گیاه بیضی شکل بوده و رنگ سبز تیره دارند. با نگهداری فیکوس بونسای میکروکارپا می توانید یک آیتم دکوری جذاب به منزلتان اضافه کنید. این گیاه بهتر است در محیط روشن با نور غیرمستقیم قرار داده شود. آبیاری آن در فصول رشد باید منظم باشد اما در فصل زمستان به آبیاری بسیار کمتری نیاز دارد.
نیازهای فیکوس
نور :اگرچه گیاه در سایه هم می تواند خود را زنده نگهدارد ولی رشد آن مطلوب نیست. گیاه به نور کامل نیاز دارد اما باید آن را از نور مستقیم آفتاب در امان نگهدارید. در زمستان نیز باید آن را از سرما حفظ کرد.
خاک مناسب فیکوس
این گیاه خاکی با زهکس بالا که بتواند رطوبت را در خود حفظ کند نیاز دارد. در صورت کمبود موادغذایی برگهای گیاه بد شکل و رنگ پریده میشود به منظور تغذیه مصنوعی میتوان از کودهایی با فرمول 10٫10٫10 هر دو هفته یکبار و یا فرمول 20٫20٫20 هر پنج هفته یکبار استفاده کرد .اگر گیاه سریع رشد میکند تا جایی که امکان دارد هر ساله و در ابتدای بهار باید گلدان انرا تعویض کنید و گلدانی انتخاب کنید که حداقل 5سانت در قطر و ارتفاع از گلدان قبلی بزرگتر باشد.
آبیاری فیکوس
هرگز اجازه ندهید خاک گلدان باتلاقی شود. در فاصله بین دو آبیاری خاک گلدان باید خشک شود. با آب ولرم آبیاری کنید. هفته ای دوبار در تابستان و یکبار در زمستان کافی است.
دمای مناسب برای فیکوس
حداقل درجه حرارت در زمستان 16 درجه سانتیگراد و حداکثر آن در تابستان 29 درجه سانتیگراد است.
رطوبت مناسب برای فیکوس
حداقل هفته ای یکبار غبار پاشی کنید، با بالا رفتن درجه حرارت در تابستان غبارپاشی را بیشتر کنید.
کوددهی فیکوس
جهت تامین مواد غذایی گیاه را با کودهای مایع یا جامد محلول در آب هر دو هفته یکبار کوددهی نمایید.
تعویض گلدان فیکوس
(فصل رشد در تابستان و بهار) به خصوص اگر رشد ان سریع باشد هر سال نیاز به تعویض گلدان با یک شماره بزرگتر داردباید حتما ریشه اززیر گلدان بیرون آمده باشد تا بتوان گلدان را تعویض کرد…در صورت عدم امکان 5-7 سانتی متر از خاک های سطحی گلدن را با خاک نو و غنی تعویض و هر دو هفته یکبار تغذیه مصنوعی کنید.
تمیز نمودن برگهای فیکوس
برگها را با ملایمت با پارچه پنبه ای و یا اسفنج مرطوب تمیز کنید،از مواد براق کننده شیمیایی در هر ماه فقط یکبار استفاده کنید.
تکثیر فیکوس
برای تکثیر میتوان در اواخر بهار و یا در اوایل تابستان از ساقه ها قلمه تهیه کرد طول مناسب قلمه ها در حدود 15سانت باشد.
1-تکثیر فیکوس با قلمه ساقه
قلمه را میتوان هم از طولگیاه تهیه کرد و هم از انتهای ساقه. قلمه باید حداقل یک برگ داشته باشد و در صورت زیاد بودن تعداد برگها باید تعداد انها را کم کرد .قلمه ها در قسمت پایین که در بستر کشت قرار میگیرند باید فاقد برگ باشند.بعد از قلمه گیری از محل برش و یا کات کردن برگ شیره سفید رنگی خارج میشود بهتر است قلمه ها را به مدت 30 دقیقه در آب قرار دهید تا جریان شیره قطع شود و سپس نسبت به کاشت قلمه ها اقدام کنید.قلمه ها را در بستری که سبک و مرطوب است کشت میکنند.میتوان از مخلوط کوکوپیت +پرلایت یا پیت ماس + ماسه استفاده کرد.قلمه ها را در مکانی با نور محیطی و رطوبت محیطی بالا و دمای 25 تا 27 بگذارید.
2- تکثیر فیکوس با قلمه برگ
بستر کاشت و شرایط محیطی برای نگهداری این قلمه هم مانند قلمه ساقه است
3 – تکثیر فیکوس با روش خوابانیدن هوایی
این هم روشی برای تکثیر فیکوس است در این روش قلمه ها بهتر است به طول 30 سانت باشد. در این شیوه قلمه گیری ابتدا شکافی ایجاد میشود یا قطعه ای از پوست گیاه به شکل حلقه از اطراف ساقه برداشته میشود اگر روی محل برش هورمون ریشه زایی بزنید عمل ریشه زایی سریعتر انجام میشود.سپس مواد نگهدارنده رطوبت مانند خزه اسفاگنوم یا کوکوپیت در اطراف شکاف قرار داده میشود و با پلاستیک پوشانده میشود تا گیاه در ان ناحیه ریشه تولید کند .
زمانی که ریشه ها را داخل کیسه پلاستیکی مساهده کردید زمان مناسبی برای جدا کردن ساقه از گیاه مادری است .ساقه را از پنج سانت پایین تر از ناحیه ای که ریشه زده از گیاه مادری جدا و انرا در یک گلدان با خاکی نرم و سبک بکارید.در هفته های اول بهتر است با کشیدن یک پلاستیک بر روی گیاه به حفظ رطوبت در اطراف قلمه کمک کنید البته پلاستیک نباید با ساقه یا برگ در تماس باشد.
روش هرس فیکوس
هرس این گیاه را میتوان در فیکوس اواخر بهار انجام داد .ساقه های را که خارج از فرم و شکل اصلی گیاه رشد کرده اند و یا ساقه هایی را که بیش از اندازه بلند شده اند را میتوان قطع و یا کوتاه کرد عمل برش را نیز از بالای یک گره، گره اصلی ناحیه اتصال برگها به ساقه بزنید.در جدا کردن ساقه ها زیاده روی نکنید زیرا ممکن است باعث شوکه شدن گیاه شود حجم کل ساقه های جدا شده باشد حداکثر حدود 30%حجم کل ساقه های گیاه باشد.
بیماری ها و مشکلات فیکوس
کنه تار عنکبوتی و شپشک از جمله افاتی است که به این گیاه حمله میکند برای مبارزه از سموم کمک بگیرید.از دیگر افات میتوان به نماتد گره ریشه و تریپس اشاره کرد. در ادامه دیگر مشکلات این گیاه را برسی می کنیم.
برگها بد شکل،رنگ پریده و ریز هستند
گیاه احتیاج به تغذیه مصنوعی دارد،هر دو هفته یکبار طبق دستور عمل کنید.
برگها بی رنگ شده اند
نور زیاد است،گیاه را به محل کم نور تری منتقل کنید.
در زیر برگها و روی ساقه ها لکه های بر جسته قهوه ای مشاهده میشوند
عارضه مربوط به حمله حشره افت است،هر ماه یکبار با سم حشره کش نفوذی گیاه را طبق دستور سمپاشی کنید.با پنبه اغشته به سم نیز میتوانید لکه ها را مسموم کنید.
زخم های پنبه ای شکل سفید رنگ در سطح برگها ظاهر می شوند
عامل ان حشره افت است،هر 14 روز یکبار تا رفع علائم با سم حشره کشی نفوذی گیاه خود را طبق دستور سمپاشی کنید،با برس مخصوص آغشته به محلول سم نیز میتوانید زخم های سفید پنبه ای شکل را مسموم کنید.
برگها دارای لکه های قهوه ای هستند و به طور ناگهانی سقوط میکنند
هوا خیلی سرد است،گلدان را به محل گرمتری منتقل کنید.
لکه های زرد روی برگها است و تار عنکبوت زیر انها مشاهده میشود
کنه قرمز ریز عامل ان است،هر دو هفته یکبار با سم کنه کش طبق دستور سم پاشی کنید.غبارپاشی در کاهش افت موثر است
لکه های سوخته روی برگها نمایان شده اند
در افتاب غبارپاشی نکنید،عبور نور خورشید از قطرات اب مانند عبور نور از شیشه است،گیاه را از معرض اشعه مستقیم افتاب در امان نگهدارید.
برگها لوله شده و آویزان هستند
گیاه تشنه است،گلدان را به مدت 15 دقیقه درون تشت پر از اب قرار دهید،ابیاری را تنظیم کنید.
برگهای پائینی زرد شده و سقوط میکنند
ابیاری بیش از اندازه بوده است،اجازه دهید سطح خاک در فاصله بین دو ابیاری خشک شود،سپس ابیاری کنید،این عارضه در گیاهان مسن طبیعی است.
شرایط پرورش و نگهداری گیاه اشک تمساح
