عوارض و موارد مصرف داروی مانیتول
سرم ها جز مواد دارویی هستند که دارای ترکیبات متفاوت بوده و هر کدام از آنها برای بیماری خاصی مورد استفاده قرار می گیرند. سرم ها دارای ترکیبات آمینو اسیدی، کربوهیدراتی، الکترولیتی و ... هستند. سرم مانیتول جزو دیورتیک ها می باشد. مانیتول از نظر ترکیبات دارای 6 کربن در زنجیره خود می باشد که از ترکیب قند مانوز با الکل اشباع گردیده و فاقد ارزش غذایی می باشد. به همین جهت پس از انفوزیون، 90% آن بدون تغییر از ادرار دفع شده و 10% بقیه وارد سلول شده و متابولیزه می گردد . محلول مانیتول پس از تزریق به علت داشتن اسمولاریته بالا بر اساس قانون اسمز مقداری از آب داخل سلول را به خارج سلول انتقال می دهد تا غلظت اسمزی در دو طرف داخل و خارج سلول یکنواخت گردد. بعد از این فرایند بر دیورز بیماران افزوده می شود و شروع اثر آن یک تا 2 ساعت پس از تزریق است. فشار مایع مغزی نخاعی و همچنین فشار داخل چشم 15 دقیقه پس از شروع انفوزیون کاهش می یابد.
موارد مصرف داروی مانیتول
- ادم
- تحريک ديورز سيستميک در ادم مغزي
- کاهش فشار داخل چشمي
- بهبود عملکرد کليوى در نارسائى حاد کليه
- مسموميت شيميائي
عوارض مصرف داروی مانیتول
- قلبی عروقی: نارسایی قلبی، درد قفسه سینه، ادم، افزایش فشارخون، فلبیت موضعی، تپش قلب، ادم محیطی، تاکی کاردی، ترومبوفلبیت
- سیستم اعصاب مرکزی: لرز، کما، گیجی، سرگیجه، سردرد، افزایش فشار داخل جمجمه (برگشتی)، لتارژی، کسالت، درد، تشنج
- پوستی: افزایش تعریق، قرمزی موضعی، راش موضعی، خارش، نکروز پوستی، راش پوستی، کهیر
- غدد درون ریز و متابولیسم: کم آبی بدن، اختلال آب و الکترولیت، افزایش پتاسیم خون، افزایش سدیم خون، هایپرولمی (افزایش حجم درون عروقی)، کاهش پتاسیم خون، کاهش سدیم، هیپوولمی (کاهش حجم درون عروقی)، عطش، اسیدوز متابولیک، آلکالوز متابولیک
- گوارشی: تهوع، استفراغ، خشکی دهان
- ادراری تناسلی: فقدان ادرار، آزوتمی (تشکیل فرآورده های زايد نیتروژن در خون)، ادرار زیاد، خون در ادرار، کم ادراری، نفروز اسموتیک، احتباس ادرار
- هماتولوژی و انکولوژی: افزایش غلظت خون
- موضعی: التهاب موضعی، درد موضعی، خارش موضعی
- عصبی، عضلانی و اسکلتی: درد بازو و/یا مچ دست، سستی، سفتی عضلات، درد عضلانی
- چشمی: تاری دید
- کلیوی: پر ادراری
- تنفسی: سرفه، احتقان ریوی، ادم ریوی، رینیت
- متفرقه: تب
سخن آخر
این دارو در صورت عیب شدید کار قلب و کلیه باید با احتیاط فراوان مصرف شود. نشت دارو از رگ به بافت های اطراف، سبب برز التهاب و ترومبوفلیت می شود. در طول درمان بامانیتول، اندازه گیری میزان الکترولیت(به ویژه سدیم و پتاسیم)، بررسی عملکرد کلیه و تعیین میزان حجم ادرار ضروری است.