آرامگاه کوروش بزرگ بنایی مربوط به تاریخ باستان ایران است در فاصله حدود یک کیلومتری جنوب غربی کاخ‌های پاسارگاد، در استان فارس و در اطراف شهر بی‌نظیر شیراز قرار دارد. بنای این مقبره از سنگ‌های آهکی تشکیل شده و ساختمان مقبره سکوهایی دارد که بنای اصلی آرامگاه روی آن استوار شده است. سبک معماری این بنا تلفیقی از معماری ایران، آسیای صغیر، مصر، عیلام و میان‌رودان به شمار می‌رود. در ساخت بنا هیچ ملاطی به کار نرفته است و همین سبب خاص بودن نوع معماری آرامگاه میشود. مقبره کوروش به‌دلیل معماری منحصربه‌فرد، برای سال‌ها توانسته است تا در برابر عوامل طبیعی چون برف و باران پایدار بماند. این اثر در سال 2004 میلادی به عنوان زیر مجموعه پاسارگاد در میراث جهانی یونسکو ثبت شده است.
کوروش بزرگ موسس سلسله هخامنشیان در ایران و مشهورترین پادشاه این سلسله بود. او که پادشاهی خود را بر پایه عدالت‌خواهی و مردم‌دوستی بنا کرد، در فاصله کوتاهی در تمامی جهان شرق و غرب آن روز شهرت یافت. کوروش بزرگ در حدود 30 سال پادشاه ایران بود و در این مدت، تمدنی بزرگ را به جهان عرضه کرد. استوانه کوروش یکی از مهم‌ترین آثار برجای مانده از اوست که سیاست‌های بشر دوستانه کوروش را نشان میدهد. این مقبره در مجموعه باستانی پاسارگاد و در شهر مرودشت شیراز واقع شده است. این بنای حدود یک کیلومتر با دیگر کاخ‌های پاسارگاد فاصله دارد.
آرامگاه کوروش در گوشه جنوبی محوطه‌ای جا دارد که زمانی بوستان شاهی پاسارگاد بوده است. ساختمان آرامگاه 2500 سال در برابر عوامل مخرب طبیعی و غیرطبیعی پایداری کرده است و هنوز در دشت پاسارگاد پابرجاست. قاعده یا زیربنای اصلی آن سکویی است سنگی که طرح آن یک مربع‌مستطیل به طول 13٫35 متر و عرض 12٫30 متر می‌سازد. این ساختمان از دو قسمت متمایز تشکیل شده است که شامل یک سکوی سنگی شش‌پله‌ای و یک اتاق با سقف شیروانی بر فراز پله ششم می‌باشد. ارتفاع کلی بنا بیش از 11 متر است.
باستان‌شناسان قدمت منطقه پاسارگاد را به دوره‌های پیش از هخامنشیان نسبت می‌دهند. ساخت مقبره کوروش و بناهای اطراف آن نیز به دوره پادشاهی کوروش می‌رسند. مقبره کوروش در سال‌های 530 تا 540 پیش از میلاد ساخته شده است. برخی دیگر از بناهای مجموعه پاسارگاد نیز در دوره‌های پادشاهان دیگر سلسله هخامنشی ساخته و تکمیل شدند. بنای آرامگاه کوروش در دوره هخامنشیان بنایی مقدس محسوب می‌شده است. به نقل از برخی منابع تاریخی، بنای مقبره پیش از مرگ کوروش و به دستور او در باغی بسیار بزرگ و سرسبز ساخته شده است.
