عید قربان در چهارمحال و بختیاری چگونه برگزار میشود؟
در قرآن مجید این واقعه تاریخی را چنین آورده اند؛ «اذ قربا قربانا فتقبل من احدهما و لم تقبل من الاخر» (مائده۲۷) اینجاست که می بینیم تمام ملت ها، اعم از پیروان ادیان سماوی و غیرسماوی با ذبح حیوان و صدقه دادن به بارگاه الهی تقرب می جویند.
ریشه عید قربان
عید قربان ریشه در دوران قبل از تاریخ بشر دارد. انسان اولیه که از فهم طبیعت عاجز است، برای به دست اوردن ترحم خدایان دست به قربانی کردن حیوانات و انسان ها میزند. این سنت در اسلام نیز پذیرفته شده است.
در روایات مختلف دینی آمده است که ابراهیم در سن بالا دارای فرزندی شد که او را اسماعیل نام نهاد و برایش بسیار عزیز و گرامی بود. اما مدتها بعد، هنگامی که اسماعیل به سنین نوجوانی رسیده بود، فرمان الهی چندین بار در خواب به ابراهیم نازل شد و بدون ذکر هیچ دلیلی به او دستور داده شد تا اسماعیل را قربانی کند.
او پس از کشمکشهای فراوان درونی، در نهایت با موافقت خالصانه فرزندش، به محل مورد نظر می روند و ابراهیم آماده سر بریدن فرزند محبوب خود می شود. اما به هنگام انجام قربانی اسماعیل خداوند که او را سربلند در امتحان می یابد، گوسفندی را برای انجام ذبح به نزد ابراهیم می فرستد.
این ایثار و عشق پیامبر به انجام فرمان خدا، فریضه ای برای حجاج می گردد تا در این روز قربانی کنند و از این طریق برای یتیمان و تهیدستان خوراکی فراهم سازند. دراین روز همچنین مستحب است که نماز عید قربان برپا گردد. نماز عید قربان باید در فاصله زمانی طلوع آفتاب روز عید تا ظهر خوانده شود و شامل دو رکعت است.کرپن ها، همان روحانیان دین "مهر" بوده اند و به دلیل قربانی کردن "گاو" از سوی ایشان، واژه "قربانی" نیز از همینان برگرفته شده است.
عید قربان در آینه تاریخ اقوام ایرانی
عید قربان به عنوان یکی از بزرگترین اعیاد اسلا می , در مناطق مختلف کشورمان با مراسم و آیین هایی خاص و شکوهی ویژه برگزار می شود. با دقت در نحوه برگزاری این مراسم مشاهده می شود اگرچه مردم هر ناحیه , آداب متفاوتی در این خصوص دارند ولی این مراسم در لایه های عمیق تر شبیه یکدیگر و مطابق با آیین های دیرین و کهن برگزاری عید سعید و عزیز قربان است.
ایرانیان بنا بر رسوم ویژه ای که دارند از مدت ها پیش از روز عید قربان , خود را آماده جشن می کنند و مقدمات این مراسم با خرید حیوان قربانی آغاز می شود.
انتخاب حیوان برای قربانی در هر منطقه متناسب با عادت ها و عقاید ویژه همان منطقه است و حیوان قربانی با شرایط خاصی برای زمان ذبح , نگهداری , آماده و آراسته می شود..
خانه تکانی , رفت و روب , شستشو , حمام و نظافت نیز از جمله آدابی است که ایرانیان پیش از عید قربان آنها را به جا می آورند.
ایرانیان قربانی خود را در مناطق مختلفی فدیه میکنند , برخی در اماکن مقدس از جمله امامزاده ها , برخی در خانه های مسکونی و برخی دیگر در میدان های اصلی محل زندگی به انجام این عمل معنوی می پردازند.هنگام ذبح اشعار و ادعیه خاصی خوانده می شود و قصاب نیز اغلب شرایط و جایگاه ویژه ای دارد.
پس از قربانی بنا بر رسم رایج , گوشت قربانی برای تبرک بین مردم همان ناحیه و بویژه مستمندان توزیع می شود.از جمله آداب دیگری که در جشن قربانی در میان ایرانیان رواج دارد بازیهای محلی و ارسال هدایا برای نوعروسان است.
قربانی کردن با نیت الهی در بین ایرانیان از ارزش و جایگاه ویژه ای برخوردار است و علا وه بر بجای آوردن این سنت حسنه در عید قربان , در هنگام برآورده شدن نذرهای خود و یا بدست آوردن موفقیت های مادی در زندگی نیز با قربانی کردن حیوانی حلا ل گوشت و تقسیم آن بین همسایه ها و افراد فقیر , به عرض ارادت به ذات احدیت و شکر گذاری به درگاه الهی می پردازند.
عید قربان یک روز بزرگ برای مردم در چهارمحال و بختیاری
دهم ذیحجه، عید بزرگی برای تمام مسلمانان جهان محسوب می شود، در چهارمحال و بختیاری نیز عید قربان یکی از اعیاد بزرگ مردم به شمار می رود که بهانه ای برای دور هم جمع شدن، دلجویی و بازدید از یکدیگر شده است. مردم شهر بن صبح روز عید قربان با طلوع خورشید، مشتاق برای انجام فریضه مقدس قربانی از خواب برخاسته، قربانی خود را می آرایند و این آراستن با کشیدن سرمه به چشم گوسفند است.
آن ها تکه ای نبات بر دهان گوسفند گذاشته، او را سیراب کرده و بعد تکه پارچه ای سبز رنگ بر پشت گوسفند می بندند و دعای قربانی را بالای سر گوسفند زمزمه و قربانی را سر می برند.مردم گوسفند را به قطعات مساوی تقسیم کرده و آن را داخل سینی بزرگی می گذارند و میان افراد محتاج برده و آن را تقسیم می کنند.
نماز عید قربان یکی دیگر از آدابی است که سیل مشتاقان را به سمت مساجد شهر کشانده و در صفوفی به هم پیوسته به نماز و سپاس حق مشغول می دارد.اهالی شهر قبل از رفتن به نماز، غسل می کنند، لباس تمیز می پوشند و موهای خود را شانه کرده و بعد از اقامه نماز به دید و بازدید رفته و با خویشان خود دیدار تازه می کنند و اگر احیاناً کینه ای به دل دارند به برکت این روز بزرگ آن را از دل میزدایند و دل های خود را همچون آینه زلال میکنند.
بزرگان فامیل که اغلب از حجاج بیت الله الحرام هستند و چشم شان به خانه کعبه منور شده است، صبح روز عید قربان میزبان فرزندان و اعضای خانواده و فامیل خود می شوند. این افراد دور هم جمع می شوند و این در حالی است که تمامی آن ها لباس نو بر تن کرده و از سرور و شادی غرق در لبخند و عشق اند.
تمامی مردان و زنان قوم قربانی خود را در حالی که بسیار زیبا و با آویزهای رنگی آراسته شده، گردهم جمع کرده یکی از بزرگان دعای قربانی را می خواند و با دادن آب به قربانی آماده ذبح می شود.پس از ذبح قربانی آن را بین فقرا و نیازمندان تقسیم می کنند و عده ای رسم بر این دارند که استخوان ها و خون گوسفند را در جای تمیزی بریزند.
عید قربان با وجود شیوع ویروس کرونا
حالا با وجود تمامی این سنت ها و آداب و رسوم ها، عید قربان سال جاری با وجود ویروس منحوس کرونا متفاوت تر از هر عید قربان دیگری است. عید قربان امسال به دلیل کنترل ویروس کرونا مقرر شده است که نماز جماعت عید قربان برگزار نشود و ذبح گوسفند و فروش آن ممنوع شده است؛ ستاد کرونا تصمیم گرفته است تا امسال عرضه دام صورت نگیرد و به منظور جلوگیری از تجمع و مسافرت های درون و برون شهری و مخاطرات موجود در محل های عرضه دام مراسم قربانی امسال به شکل سنوات گذشته برگزار نشود.
اما با وجود تمامی این محدودیت ها و با رعایت پروتکل های بهداشتی می توان اوقات خوشی را در این روز بزرگ در کنار خانواده سپری کرد و با استفاده از امکانات فضای مجازی به صورت مجازی با فامیل و آشنایان ارتباط داشت.
آشنایی با آداب و رسوم عید نوروز در آذربایجان غربی
