دیوالی یک جشنواره پنج روزه هندوها است که در سراسر هند اجرا می شود و تاریخ اجرای آن به زمانهای پیش از تاریخ بازمی گردد.طی روزهای قبل از جشن، تمام خانه ها پاکیزه و مرتب شده و پنجره ها برای خوشامدگویی به لاکشمی (Lakshmi)، الهه توانگری و کامیابی گشوده می شوند.
تاریخچه دیوالی
تاریخچه ی دیوالی به هند باستان بازمی گردد که جشن مهم برداشت محصول به شمار می آمد. البته داستان های مختلفی درباره ی سرآغاز فستیوال دیوالی روایت می شود. برخی معتقدند دیوالی به مناسبت جشن ازدواج لاکشمی و «لرد ویشنو» برپا شده بود و برخی دیگر دیوالی را به مناسبت تولد لاکشمی جشن می گیرند.
در این روز در اکثر خانه های هندو، «لرد گانشا» (Lord Ganesha) خدایی با سر فیل که نماد فرخندگی و دانایی است، مورد ستایش قرار می گیرد. در دیگر آیین هندو، یعنی «جین» (Jainism)، دیپاوالی واقعه ی دست یافتن بنیانگذار این آیین به سعادت ابدی در بهشت موعود را هم نشان می دهد.
در روایت دیگری از دیوالی آن را مربوط به بازگشت «لرد راما» (Lord Rama) از تبعیدی ۱۴ ساله و شکست پادشاه بدذات، «راوانا» (Ravana)، می دانند. به همین دلیل مردم «آیودهیا» (Ayodhya)، پایتخت راما، به خاطر بازگشت پادشاه در سراسر امپراطوری فانوس های سفالی موسوم به دیا روشن کرده و ترقه و آتش بازی راه می انداختند.
فلسفه دیوالی و چگونگی برگزاری آن
نام دیوالی، تحریف شده واژه دیپاوالی (Deepavali) – دیپا به معنی نور و آوالی به معنای ردیف و صف - و در کل به معنای صفی از نور است. درواقع نمایش نور در این جشنواره یکی از جذابترین بخش های آن است. تمام خانه ها، از فقیرانه ترین کلبه ها تا اشرافی ترین کاخها، با نور نارنجی رنگ فانوسهایی به نام دیا (Diya) برای تبریک و سلام به لاکشمی روشن می شوند.
فانوس یا دیپ (Deep)، نشانه دانش است و افروختن چراغ دانش در بین مردم به معنای درک فلسفه هر روز خاص از این جشنواره و به عمل درآوردن این فلسفه، در زندگی روزمره است.
طرحهای الوان رنگولی (Rangoli نقوشی سنتی و بسیار زیبا که در روزهای عید و مناسبتها، از دیرباز برای تزیین کف اتاق، حیاط و درگاه خانه ها، برای خوشامد گویی به خدایان ترسیم می شده است.
این نقاشیها با پودرهای رنگ و توسط زنان اجرا می شده است)، گل آرایی و آتش بازی، این فستیوال را که پیام آور شادی، نشاط و خوشبختی در سال جدید است، از شکوه و زیبایی خاصی برخوردار می کند.
دیوالی در سرزمین الهه ها یکی از مهمترین جشن های ملی سرزمین کهن هندوستان بوده و علاوه بر اهمیت داخلی در این کشور به عنوان یکی از جاذبه های بزرگ گردشگری شهرت جهانی یافته است. هندوهای مقیم کشورهای دیگر نیز ایام برگزاری جشن را به عنوان بهترین زمان برای سفر به هند و دیدن اقوام و دوستانشان می دانند.
افزایش برگزاری مراسم ازدواج در این ایام نیز از دیگر نشانه های محبوبیت گسترده جشن دیوالی در میان میلیون ها هندو در جهان است. به طور مرسوم، چند روز پیش از شروع جشن، حال و هوای دیوالی در معابر روستاها و شهرهای هند کاملا مستولی می شود و به همین مناسبت تمام مدارس، دانشگاه ها و ادارات هند تعطیل است.
در برپایی این جشن در مناطق مختلف هند، تفاوت ها و شباهت هایی وجود دارد. برخی از مردم شب دیوالی را تا صبح نمی خوابند اما گروهی نیز، چندان اعتنایی به این سنت دیرینه ندارند. برافروختن آتش و روزه گرفتن از دیگر سنت های مرسوم مردم در برخی از مناطق این کشور است.
روشن کردن شمع های روغنی کوچک و دید و بازدید و میهمانی های خانوادگی، هدیه دادن به خصوص پول نقد به نزدیکان، آراستن و تمیز کردن خانه ها، پوشیدن لباس های نو، صرف ناهار در منزل بزرگ فامیل، شادمانی و توزیع شیرینی، گذراندن اولین جشن دیوالی نوعروسان هندی با خانواده شوهر، از جمله مشترکات این سنت دیرینه در سراسر هند است.
یکی از نمادهای بارز غروب روز دیوالی، روشن کردن تعدادی چراغ کوچک در جلوی منازل است. در سال های گذشته، استفاده فراوان از انواع ترقه و فشفشه زیبایی ذاتی نهفته در جشن را کم رنگ کرده بود. اما اکنون پیام های مختلف اجتماعی قبل از آغاز جشن به مردم می آموزد تا کمتر از مواد محترقه استفاده کنند.
از یک هفته مانده به روز اصلی جشن، ازدحام جمعیت در بازارها و فروشگاه ها به اوج خود می رسد و به واسطه خریدهای بیش از حد مردم، قیمت بسیاری از لوازم خانگی، پوشاک، جواهرآلات، میوه ها و مواد خوراکی به صورت قابل توجهی افزایش می یابد.
هندی ها در این رویداد فرهنگی، علاوه بر روشن کردن چراغ و تزیین خانه های خود با چراغ، اقدام به نظافت خانه و مغازه خود نیز می کنند. توزیع مواد غذایی از سوی موسسات خیریه به محرومان و دانش آموزان مدارس از دیگر برنامه های این جشنواره ملی در هند است.
در مجموع جشنواره نور یا دیوالی در هند با آتش بازی تمامی مردم از پیر و جوان همراه شده و خاتمه می یابد. استفاده از چراغ و نور به اشکال مختلف در تمامی نقاط عمومی و خصوصی این کشور به گونه ای رایج و گسترده است که تصاویر ماهواره ای در روز اصلی برگزاری مراسم، هند را از فراز زمین به شکل محیطی بزرگ از نور وروشنی نشان می دهد.
از دیگر رسومات فستیوال دیوالی بخشیدن و فراموش کردن اشتباهات یکدیگر است. دیوالی را جشنی برای تحکیم همبستگی می دانند و سخت ترین قلب ها را نرم می کند. مردم یکدیگر را در آغوش می گیرند؛ با لذت در کنار هم وقت می گذارنند؛ لباس های نو خریداری می کنند و تاجران دفترهای حساب جدید خود را به امید موفقیت در کسب و کار آغاز می کنند.
رسم دیگر دیوالی بیدار شدن در صبح زود بوده که موهبتی برای سلامتی، انضباط، اخلاق، بهره وری بیشتر در کار و ارتقای روحی شمرده می شود. روشن کردن چراغ ها به امید افروختن نور در قلب و روح انسان صورت می گیرد و مردم معتقدند آرام نشستن و متمرکز کردن ذهن در این فضا روح را جلا می بخشد.
رکوردشکنی در جشن دیوالی
جالب است بدانید که شهر آیودیا در قسمت شمالی هند، امسال بر روشن کردن 300 هزار چراغ نفتی رکورد کتاب گینس را شکستند. در مراسم امسال 301,152 چراغ نفتی به مدت 5 دقیقه به طور همزمان در روی رودخانه Sarayu در شهر آیودیا روشن شد. رکورد گینس پیش تر متعلق به همسایه این شهر، هاریانا در سال 2016 بود. در آن سال 150,009 چراغ به طور همزمان روشن شده بود. رکوردشکنی امسال جشن دیوالی با حضور بانوی اول کره جنوبی، کیم جونگ-سوک انجام شد که به مدت 4 روز برای بازدید به هند سفر کرده بود. در افسانه ها آمده است که پیوند تاریخی عمیقی بین کره و آیودیا وجود دارد و شاهزاده ای از این شهر به کره سفر کرده و 48 سال پیش از عصر حاضر با کیم سورو ازدواج کرده است.
آشنایی با عزاداری فولکوریک ترکهای خراسان در اربعین حسینی
