آشنایی با دنیای زیبای بلوچ ها

آشنایی با اقوام بلوچ

یکی از اقوام شرق ایران، گروهی با نام بلوچ هستند که در بلوچستان زندگی می کنند. جالب است بدانید که گستردگی قوم بلوچ و پراکندگی این اقوام، به گونه ای است که می توانید آن ها را در ایران، پاکستان و حتی بخش هایی از افغانستان هم ببینید. برای آشنایی با اقوام بلوچ که یکی از قدیمی ترین مردم این سرزمین هستند، مطلبی را آماده کرده ایم. زمینه فرهنگی مردم بلوچ در این ناحیه بسیار قدمت داشته و به گذشته های بسیار دور برمی گردد. عده ای از این مردم نیز، در طول دوران به استان های شرقی هند در کنار مرزهای پاکستان مهاجرت کردند و هم اکنون در آن نواحی زندگی می کنند. حتی با بررسی نژادی این مردم گفته شده که آن ها نژاد هند و ایرانی دارند. بلوچستان منطقه ای است که حتی فردوسی نیز در شاهنامه خود پهلوانان خود را از آن خطه بلند می کند و بسیار از واژه بلوچ کوه نشین استفاده می کند.ما سعی می کنیم تا شما را با دنیای زیبای بلوچ ها بیشتر آشنا نموده و زمینه سفر بیشتر شما را به ناحیه بلوچستان فراهم کنیم.

مذهب

از نظر مذهبی اقلیت بلوچ ایران، اهل سنت هستند و از این جهت نیز، با بلوچ ها و قلمرو اهل سنت پاکستان و شبه قاره هند مجانست دارند، ولی با بخش مرکزی ایران متفاوت اند. از نظر ریشه زبان و لهجه، زبان بلوچی را همانند پشتو، تاجیکی و کردی عضو خانواده زبان های ایرانی می دانند، اما لهجه های بلوچی در مناطق بلوچ نشین ایران و پاکستان به مراتب به هم نزدیک ترند تا به زبان فارسی؛ بنابراین بلوچستان ایران و پاکستان در سه متغیر مذهب، زبان و قومیت با یکدیگر تجانس دارند.
ترکیب این سه متغیر همسو بر هم گرایی دو بخش بلوچ نشین پاکستان و ایران تأثیر گذاشته و آرمان سیاسی بلوچستان بزرگ را در قالب تلاش عده ای از نخبگان بلوچ برای کسب هویت مستقل سیاسی «بلوچستان آزاد» پدید آورده است.

جنبش های ناسیونالیستی

جنبش سیاسی ناسیونالیسم بلوچ در پرتو رقابت های دوران جنگ سرد شکل گرفت و مدتی دچار فراز و نشیب بود. این حرکت پس از پایان جنگ سرد با تظاهرات درون منطقه ای، به ویژه در پاکستان، همراه بود. روزنامه ها و مطبوعات، جریانات فرهنگی و نخبگان سیاسی ــ اجتماعی بلوچستان پاکستان نیز در دامن زدن به این امر دست داشته و دارند.

جغرافیا مناطق بلوچ نشین

از دیگر عوامل عمده ای که بلوچستان را از بخش مرکزی ایران جدا نگاه می دارد، وضعیت جغرافیایی است. دو عامل جغرافیاییِ دوری از مرکز و فضای کویری عاری از حیات فعال، تأثیر عمده ای در جدایی این منطقه داشته اند.

در قرن اخیر، منطقه بلوچستان همانند دیگر مناطق حاشیه ای بحران خیز ایران، گاهی عرصه فعالیت های سیاسی برای کسب خودمختاری بوده است و بعضی از نخبگان بلوچ برای نیل به مقصود از قدرت های مخالف دولت مرکزی، طی دوره های گذار بهره برداری کرده اند.

تحرکات سیاسی

یکی از تحرکاتی که به دست نخبگان این منطقه هدایت و رهبری شد، قیام دوست محمدخان در سال های ۱۹۰۶ ــ ۱۹۲۸. م. بود. این جنبش جدایی طلب و خودمختار، که درست مقارن انقلاب مشروطه و تحولات ناشی از جنگ جهانی اول پای گرفت، برای مدتی، در سایه حمایت بریتانیا، دولت محلی مستقل تشکیل داد.

اما با اقتدار یافتن دولت مرکزی ایران از پای درآمد. همچنین در زمان پیروزی انقلاب اسلامی و فقدان قدرت مرکزی در ایران، حرکت های سیاسی ضعیفی در جهت کسب خودمختاری و بازسازی اندیشه های ناسیونالیستی بلوچ شکل گرفت که به دلیل حمایت نشدن از جانب توده مردم، به موفقیتی دست نیافت.

هرچند در سال های اخیر افرادی، چون عبدالمالک ریگی مشکلاتی در این منطقه برای دولت مرکزی به وجود آورده اند، نکته مهم این است که این منطقه، نسبت به دیگر مناطق حاشیه ای، درد سر کمتری برای دولت مرکزی به وجود آورده و جنبش های فراگیر سیاسی استقلال طلب در آن شکل نگرفته است.

علت عمده این وضعیت را باید در عوامل مختلفی چون: جمعیت نسبتاً کم و شدیداً متفرق و پراکنده و دشواری گردآوری جمعیت لازم برای ایجاد تحرکات مؤثر سیاسی؛ پایین بودن سطح سواد و گرفتاری های زیست محیطی، دغدغه های معیشتی، توانایی دولت مرکزی در کنترل فضا به دلیل ویژگی های توپوگرافی و کالبدی سرزمین، تعامل و همکاری مشترک دولت های ایران و پاکستان و داشتن اتفاق نظر درباره کنترل چنین تحرکات منطقه گرایی جستجو کرد.

صنایع دستی بلوچستان

شاید شما هم لباس های سوزن دوزی شده بلوچ را دیده اید و بسیار آن ها را تحسین کرده اید. لباس هایی که بسیاری از هنرمندان و افراد بالا رتبه برای طراحی لباس های خود از پارچه های بلوچی استفاده می کنند. اما لباس زنان و مردان بلوچی قدمتی بسیار دیرینه دارد.

لباس و مخصوصا شلوار مردان بلوچ را به دوره پارتیان نسبت می دهند. زنان بلوچی نیز لباس های محلی بلوچستان را می پوشند. لباسی که به دلیل تنوع رنگ و نوع دوخت و دوزی که دارد از اصیل ترین لباس های زنان ایرانی در گذشته بوده است و همچنان فرهنگ دوختن چنین پارچه ها و لباس هایی خوشبختانه تا به امروز ادامه یافته است.

سوزن دوزی زنان بلوچی

باید مهم ترین صنایع دستی اقوام بلوچ را سوزن دوزی زنان این قوم نام برد. سوزن دوزی بلوچ ها در تمام جهان شهرت داشته و خیاط ها و اساتید برجسته جهانی همانند زرخاتون عظیمی، شهناز خلیلی ایرندگان و مهتاب نورزوی را در کارنامه اش دارد.

لباس های زنان بلوچی به دلیل جنس پارچه رنگین ابریشمی و سوزن دوزی با نخ های ابریشمی روی این پارچه ها، بسیار گران قیمت هستند. هر دختر بلوچی لباس خود را به سلیقه خود می دوزد و همچنان این سنت را که از مادران و مادرانِ مادران خود به ارث برده، حفظ نموده است.

شاید اولین هنری که تمام زنان بلوچی می آموزند، هنر سوزن دوزی است. بسیاری از گردشگران نیز هنگامی که به بلوچستان سفر می کنند، به دنبال خرید لباس های بلوچی هستند. امروزه هنر سوزن دوزی زنان بلوچی را در دیگر هنرهای صنایع دستی مانند بدلیجات می توانید ببینید. نوع تزئینات روی لباس ها، نشان دهنده نوع طایفه و قبیله در میان اقوام بلوچ بوده است و این تزئینات تنها برای زیبایی نبوده است.

شهر چابهار با تمام جاذبه های اطرافش

شهر بندری چابهار با ساحل بی نظیری که دارد از دیگر جاذبه های بلوچستان است. کوه های مریخی یا همان کوه های مینیاتوری، دریاچه صورتی تالاب لیپار که به عروس چابهار معروف است، شب های درخشان آب های اقیانوسی و بندر گواتر با پرندگان مهاجرش، قلعه پرتغالی های چابهار، سواحل روستای درک، تمساح پوزه کوتاه این منطقه و جاذبه های بسیاری دیگر را می توان نام برد.

جاذبه هایی که هر یک بر زیبایی زندگی اقوام بلوچ افزوده اند و تاثیر گذاشته اند. بسیاری از افسانه ها و اسطوره های مردم بلوچ از این طبیعت خاص و منحصر به فردی که آن ها را احاطه کرده، گرفته شده است. به طور مثال قبرستانی در روستای تیس قرار دارد که به دلیل نوع قبرهایی که در روی صخره ها ساخته شده اند، به قبرستان جن ها معروف شده است. اگر به این منطقه سفر کردید حتما به دیدن دریای بزرگ و کوچک شهر چابهار در جنوب این استان بروید.

گل فشان های نزدیک چابهار از دیگر جاذبه های این منطقه است که یکی از کوه های آتشفانی جذاب ایران را به شما نشان می دهد. بسیاری از گردشگران گل های این کوه آتشفشانی را برای مصارف دارویی و پوست عالی می دانند. این گل فشان ها در دشت کهیر و در میان جاده چابهار به بندرعباس قرار گرفته اند.

آشنایی با دنیایی از جنس یخ