جعبه دنده یا گیربکس بخش مهمی از خودرو هست که تصور خودرویی بدون آن غیر ممکن است. موتور خودرو از خود گشتاوری تولید می کند که به طریقی باید این گشتاور علمکرد خود را به بخش های مختلف اشتراک بگذارد. جعبه گیربکس بخشی از خودرو هست که گشتاور تولید شده توسط موتور را از طریق کلاچ به خود می رساند. البته جعبه دنده که با نام جعبه گیربکس نیز در عموم مردم یاد می شود، به دو نوع گیربکس دستی و گیربکس اتومات یا خودکار دسته بندی می شود که هر چه به خودروهایی با تکنولوژی جدیدتر نگاه می کنیم، میل خودروسازها و مردم به سمت جعبه گیربکس اتومات به دلیل راحتی کار با آن بیشتر بوده است.
گیربکس یکی از اصلی ترین اجزای وسایل نقلیه می باشد. ارزش آن به قدری است که شاید بتوانیم با موتور در یک جایگاه قرارش دهیم. دو دلیل برای اهمیت بالای گیر بکس وجود دارد؛ اول آنکه هر موتوری دور محدودی داراست و بیشتر از آن نمی تواند کار بکند و نکته دوم گشتاور معینی است که هر موتور با حداکثر دور خود می تواند تولید بکند.گیربکس ها که درزبان فارسی معادل آن “جعبه دنده “می باشد ماشینهایی هستندکه بعد از موتور یا سر راه وسایل صنعتی قرار می گیرند و می توان با کم و زیاد کردن نسبت توسط مکانیزم داخل گیربکس ،گشتاور مورد نیاز دستگاه را بدست آورد.
گیربکس S Tronic چیست؟
گیربکس S Tronic به صورت انحصاری در اختیار کمپانی آئودی بوده و بر روی محصولات مختلف آئودی مورد استفاه قرار می گیرد. گیربکس S Tronic، یک جعبه دنده ترکیبی اتوماتیک الکترونیکی با قابلیت تعویض دنده دستی است که به کمک یک کلاچ دوگانه تعبیه شده در ورودی آن عمل تعویض دنده را تسریع بخشیده، همچنین راندمان بالا و کاهش چشمگیر مصرف سوخت را هم به همراه داشته است. بستگی به تمایلات راننده دارد ممکن است دنده ها در حالت کاملاً اتوماتیک یا در حالت دستی استفاده شود. کلاچ دوگانه پایه فنی گیربکس اس ترونیک را تشکیل می دهد.
گیربکس اس ترونیک مانند مولتی ترونیک multitronic یا گیربکس تیپ ترونیک Tiptronic نیست. گیربکس مولتی ترونیک multitronic یک انتقال مداوم متغیر (CVT) است. با اجرای یک زنجیره تنشی بین دو جفت قرقره مخروطی متغیر کار می کند.گیربکس اس ترونیک ترکیبی از ویژگی های اسپرت یک گیربکس دستی با مزایای استفاده از گیربکس اتوماتیک است.
چگونه گیربکس S tronic کار می کند؟
گیربکس S tronic دارای دو زیر واحد است و دو کلاچ چند صفحه ای که چرخ دنده های مختلف را کنترل می کند. کلاچ بزرگ K1 که در قسمت بیرونی گشتاوراست از طریق یک شافت محکم شماره دنده های فرد 1،3 ،5 و 7 هدایت می کند. یک شافت توخالی در اطراف شافت محکم می چرخد که به دسته کلاچ K2 کوچکتر وصل شده است که دنده های 2 ، 4 ،6 و همچنین چرخ دنده معکوس هدایت می کند.هر دو ساختار انتقال به طور پیوسته فعال هستند. اما فقط یک بار در هر زمان به موتور متصل می شوند. به عنوان مثال ، هنگامی که راننده در دنده سوم شتاب می گیرد، دنده چهارم قبلاً در ساختار انتقال دوم مشغول بوده است. کلاچ تغییر می کند K1 باز می شود و K2 بسته می شود.معمولاً گیربکس اس ترونیک بسیار قابل اعتماد است. برای اطمینان از ادامه کار صحیح گیربکس ضروری است که روغن هر 38،000 کیلومتر تعویض شود.
گیربکس اتوماتیک بدلیل انتقال گشتاور موتور از طر یق جریان روغن به گیربکس و ساختار هیدروالکترومکانیکی آن، نسبت به خودروهایی با دنده دستی، مستلزم دقت و حساسیت بیشتری است.لذا با درک این موضوع می بایست موارد زیر را در نظر گرفت؛
- خطاهای گیربکس را جدی گرفته و در اولین فرصت به تعمیرگاه تخصصی مراجعه کنید. ادامه رانندگی با گیربکس معیوب، باعث گسترش خرابی به سایر قطعات شده که در نتیجه هزینه و زمان تعمیرات آن را چندین برابر می کند.
- روغن گیربکس را در زمانبندی و کیلومتر تعیین شده تعویض کنید.
- خودروهای اتوماتیک سیستم برق پیچیده تری نسبت به سایر خودروها دارند، ترجیحا از وسایل برقی اضافه مانند چراغ زنون، آمپلی فایر، دزدگیر متفرقه و … استفاده نکنید.
- مجموعه گیربکس اتوماتیک، سنسورها و مدارهای الکترونیکی حساسی دارد و موتورشویی برای آنها توصیه نمی شود.