موسیقی کرال ایرانی چیست ؟
موسیقی کُرال ایران به ساخته هایی گفته می شود که توسط آهنگسازان ایرانی برای آواز گروهی (یا گروه کُر) نوشته شده باشد.از معروف ترین آثار کُرال ایران، تنظیم ترانه های محلی ایران برای آواز گروهی در دهه ۱۳۲۰ توسط روبیک گریگوریان است که به صورت کتاب در تهران منتشر شده است.
از دیگر آثار کُرال ایرانی (با همراهی ارکستر)، «سرباز» ساخته حسین دهلوی است. در شرق کشور نیز مسعود نکویی موسیقی دان و پژوهشگر کرمانی در حال فعالیت بر روی موسیقی کرال آکاپلا پلی فونیک است و تا به امروز آثار بسیار زیادی در زمینه کرال آکاپلا فرهنگ شفاهی مردم کرمان و شرق کشور خلق کرده است.
مرور تاریخی بر موسیقی کرال
تاریخچه آواز جمعی
خاستگاه موسیقی کُرال را دقیقا نمی توان تعیین کرد زیرا از همان ابتدا انسانها در کنار هم برای جشن ها و آیین های مذهبی و سنتی آواز میخواندن اما میتوان گفت ریشه در فرهنگ و آیین های باستانی دارد. چرا که آوازخوانی در گروه های بزرگ بسیار در فرهنگ های کهن رواج داشته است. از این جمله می توان به آواز تک بخشی یا «اُنیسون» اشاره کرد که در یونان باستان رایج بوده یا آوازهای چندبخشی همانند آنچه در موسیقی کُرال معاصر اروپا دیده می شود که بر اساس قوانین هارمونی نوشته شده اند.
قدیمی ترین رپرتوار کُرال ثبت شده خالی از ابهام که تا به امروز حفظ شده، از یونان باستان است. کامل ترین آثار به جامانده از آن دوره، سرودهای مذهبی دلفی از قرن دوم و سرودهای مذهبی Mesomedes از قرن دوم هستند. از موسیقی نمایش های رومی، فِرازی موسیقایی بر روی تک خطی از نمایش نامه هکیرا نوشته تِرِنس در قرن هجدهم پدیدار شد.
موسیقی قرون وسطی
سرودهای گرگوریانی به همراه انواع اندک دیگری از سرودهایی که بعداً توسط کلیسای کاتولیک رده بندی (و یا گاهی توقیف) شدند، از قدیمی ترین قطعات موسیقی نت نویسی شده اروپای غربی است. آواز اونیسون در گروه کر، سنتی است که از حدود اواسط دوران زندگی سن اَمبروز(قرن چهارم تا پاپ گرگوری کبیر قرن ششم) آغاز شده و تا به امروز ادامه یافته است. در اواخر قرون وسطی، نوع جدیدی از خواندن با نام اُرگانوم پدید آمد. این شیوه که شامل چندین بخش ملودیک بود، نقشی اصلی در برخی مناسبت ها را بازی می کرد،اگرچه در ابتدا این اثر پُلی فونیک تنها توسط سولیست ها خوانده می شد. پیشرفت های بعدی این تکنیک به ایجاد فرم هایی چون کلاوزوله، کندکتوس و موتت شد.
موسیقی رنسانس
در این دوره هنوز کلیسا نقش خود را در موسیقی از دست نداده و همچنان گروه های آوازی در کلیسا فعالیت میکنند.محدوده صوتی باس در این دوره به گروه های صوتی اضافه میشود و همچنان تقلید(ایمیتاسیون) میان خط های آوازی بسیار متداول است.
موسیقی این دوران نیازی به ساز نداشت(اگر هم سازی وجود دارد خطوط آوازی را همراهی میکند) برای همین این دوره را عصر زرین موسیقی کرال«آکاپلا» مینامند.بافت موسیقی عمدتا پلی فونیک(چند صدایی) میباشد.
از آهنگسازان مشهورتر این دوره می توان به: دوفای ، ژوسکن دِ پره ، جووانی پیرلوئیجی دا پالسترینا و ویلیام برد یاد کرد.
سراسر این دوران، صدها مَس و موتت (همچنین فرم های گوناگون دیگری) برای گروه های کر آکاپلا تصنیف شد. قطعات کرال، افتخارات پُلی فونی دوره رنسانس به حساب می آمدند که توسط گروه های کر ممتاز و ورزیده، در سراسر اروپا به اجرا درمی آمدند.
فرمی مهم از موسیقی غیر مذهبی که اغلب مضمون های عاشقانه و داستان های اساطیری دارند بوجود می آید که «مادریگال» نام دارد و اثری برای چندین تک خوان و مبتنی بر اشعار کوتاه است.
کانداکتوس هم قطعه ایی آوازی که بصورت کرال برای همراهی با صدای مبلغ مذهبی(کشیش) خوانده میشد.
موسیقی باروک
این اصطلاح از دوره پیدایش اُپرا شروع و با درگذشت یوهان سباستین باخ به اتمام میرسد. دوره باروک در موسیقی، با رشد و پیشرفت باس شماره ای،به همراه دست آوردهای چشمگیر در قلمرو موسیقی آوازی سولو مانند مونودی های انجمن فلورنتین کامراتا و اپرا شکل گرفت. این حرکت نو در حقیقت توسعه روال همراهی موسیقی کرال با ارگ بود که از پیش پایه نهاده شده بود.
مُنودی:خطی آوازی که توسط یک خط سازی در منطقه باس حمایت میشود.
اُپرا یا آپرا آمیزه ای از موسیقی و نمایش است تا حقیقت به تصویر کشیده شود. از این رو برای خلق آثار اپرایی باید در دو بخش موسیقی و نمایش عالم بود تا پدیده ای درخور تحسین ایجاد کرد. اگرچه سازندهٔ نخستین اپرای تاریخ موسیقی جاکوپو پری است، اما کسی که اپرا را به معنای واقعی کلمه بنیان گذاشت کلودیو مونته وردی بود.
اُپرا مجموعه ای است از هنرهای مختلف: موسیقی، ادبیات، فن بازیگری، طراحی صحنه، دکور و کارگردانی. صحنه آرایی اپراهای باروک غالباً با هدف القای احساس عظمت و جلب توجه به تزیینات پر زرق و برق معماری باروک بود.
در این میان سبک جدید کنسرتاتوی آوازی پدید آمد که در آن صداها و سازها با یکدیگر ترکیب می شدند. شاید بتوان سرچشمه آن را در موسیقی پُلی کرال مکتب ونیزی جستجو کرد
باید به خاطر داشت که گروه های کر این زمان معمولاً بسیار کوچک بودند و می شد خوانندگان را از نظر مناسب بودن برای خواندن در کلیسا یا موسیقی های مجلسی دسته بندی کرد. اسناد موجود نشان می دهند مونته وردی که خود یک خواننده نیز بود.
رسیتاتیو: موسیقی بصورت نیمه آوازی و گفتار گونه که در اُپرا بسیار استفاده میشود.
آریا: قطعه ای آوازی که بوسیله آن اتفاقات نمایش به تصویر کشیده میشود و ریتم خود را از رقص وام میگیرد.
اُراتوریو: فرم مهم آوازی که بر اساس یک داستان مذهبی شکل میگیرد و متشکل از رسیتاتیو ، آریا و بخش های آوازی دیگر میباشد.
کانتات: قطعاتی برای خواننده سلو و گروه کر به همراهی ارکستر و شبیه اوراتوریو.
تعریفی اجمالی از گروه و موسیقی کرال
همانطور که گفته شد یک گروه کُرال یا گروه هم سرایان، گروهی موسیقیایی متشکل از خوانندگان است. البته باید در نظر داشت موسیقی کرال، به قطعاتی گفته می شود که برای اجرای چنین گروهی نوشته می شود. به گروهی از خوانندگان که اجرای گروهی دارند، گروه کر یا گروه هم سرایان گفته می شود.
اصطلاح گروه کر غالبا به گروه های وابسته به کلیسا اطلاق می شود؛ (فارغ از این که جزء اعضای اصلی گروه کر هستند یا نه)، و دسته دوم به گروه هایی اشاره دارد که در سالن های کنسرت یا تئاتر به اجرا می پردازند البته این تفاوت چندان سخت گیرانه نیست.
اصطلاح “کر” در شکلی دیگر به معنای زیرمجموعه ای از اجرای دسته جمعی به کار می رود. بدین ترتیب ممکن است به عباراتی مانند “کر سازهای بادی-چوبیِ” ارکستر، یا “کرهای” گوناگون مجموعه ای از صداها یا سازها در ساخته ای پلی کرال بربخوریم.
در اوراتوریوهاو مس های معمول سده های هجدهم تا بیست و یکم، از واژه گروه کر یا همسرایان برای نشان دادن وجود بیش از یک خواننده در هر بخش برای مقایسه با کوارتت تک خوان هایی نیز که در این کارها وجود دارد، به کار می رفته و می رود.
رهبری گروه کر
رهبری گروه کر معمولا به عهده توسط یک رهبر ارکست صورت می باشد. رهبری گروه های کر معمولا توسط یک رهبر ارکستر صورت میگیرد و از رایج ترین روش ها برای اجرا، تقسیم گروه به چهار بخش است تا اجرا در هارمونی چهار قسمتی انجام شود. البته در اضافه کردن بخش های بیشتر محدودیتی وجود ندارد به طوری که توماس تالیس اجرایی چهل بخشی برای هشت گروه کر با پنج صدا نوشته است. رایج ترین تقسیم بندی ها به صورت سه بخشی، چهار، پنج، شش و هشت بخش صورت می گیرد.
اجرای گروه های کر می تواند آواز همراه با ساز باشد یا تنها از صدای خوانندگان تشکیل شود. سازهایی که در این قطعات استفاده می شوند متفاوت هستند و از سازهای زیادی می توان در آن استفاده کرد اما برای تمرین گروه کر معمولا تنها از یک پیانو یا ارگ (حتی برای تمرین قطعات بدون ساز یا تمرین هایی که سازهای مختلف دارند) استفاده می شود.
انواع گروه کر
گروه های کر مختلط (آواز آقایان و بانوان)
یکی از رایج ترین گروه های کر هستند که معمولا شامل چهار صدا می شوند. این چهار صدا شامل سوپرانو، آلتو، تنور و باس هستند.گروه کر مختلط رایج ترین نوع در تمام جهان است.
گروه کر مردان
گروه کر مردان با همکاری پسرهای نوجوان و مردان بالغ اجراهای این گروه نیز مانند گروه کر مختلط شامل چهار صدا می شود با این تفاوت که پسران بخش بالایی را می خوانند (که به آن تریبل یا سوپرانوی پسرانه می گویند) و مردان نیز خواندن بخش آلتو را بر عهده دارند. کلیسای جامع انگلیس محل اصلی حضور گروه های کر مردان است.
گروه کر زنان
در گروه کر بانوان، تنها زن و دختران به اجرا میپردازند این گروه نیز شامل دو بخش از صداهای سوپرانو و آلتو است و قطعات موسیقی توسط بانوان اجرا می شوند.
گروه کر بچه ها
همانطور که از نامش پیداست، اجراهای این گروه نیز توسط کودکان و نوجوانان صورت می گیرد و معمولا دو یا سه بخشی هستند اما می توان به آنها صداهای بیشتری نیز اضافه کرد.
از دیگر دسته بندی هایی که برای گروه کر استفاده می شود، دسته بندی گروه های کر بر اساس نهادی است که در آن فعالیت می کنند.
در این روش، گروه های کر به این موارد تقسیم می شوند:
- گروه کر کلیسا
- گروه های کر دانشگاهی
- گروه های کر جمعی (متشکل از کودکان و بزرگسالان)
- گروه های حرفه ای مستقل
- گروه های کر مدرسه ای
- و...
مزایا عضویت در گروه کر
عضویت در گروه کر یکی از بهترین روش ها برای یادگیری موسیقی است به احتمال زیاد شما نیز با مزایای بسیار فعالیت های گروهی آشنا هستید. در دنیای موسیقی هم تمرین، آشنایی و آموزش یا اجرا هایی که به صورت گروهی هستند توسط افراد بسیاری توصیه می شوند. گروه های کر یکی از بهترین انتخاب ها هستند زیرا عضویت در آنها نسبتا ساده است و آموزش ها از پایه صورت می گیرد و افراد با اصولی مانند نت خوانی آشنا می شوند. علاوه بر آن مهارت های آواز و... در آنها به چالش کشیده می شود. از دیگر مزایای عضویت در گروه کر برای علاقه مندان به موسیقی می توان به این موارد اشاره کرد:
- افزایش بهره وری
وقتی به صورت گروهی فعالیت کنید با همکاری و کمک به یکدیگر می توانید خیلی راحت تر ایرادات موضوع را برطرف کنید.
- افزایش کیفیت و رضایت از نتیجه
تمامی افراد گروه در نتیجه نهایی تاثیر گذار هستند و هنگامی که یک گروه هماهنگ و بزرگ روی موضوعی کار کنند، نتیجه به احتمال زیاد شگفت انگیز خواهد بود!
- تعهد بیشتر در رسیدن اهداف
در صورت فعالیت گروهی علاوه بر تعهدات و خواسته های شخصی، مسئولیت های دیگری نیز به شما واگذار می شود و دلایل بیشتری برای ادامه مسیر خود دارید.
- ارتباط صمیمانه و تقویت روحیه
اعضای گروه کر به صورت دوستانه در کنار یکدیگر قرار میگیرند و فارغ از مسائل بسیاری به تمرین و اجرای موسیقی در این گروه ها می پردازند که باعث تقویت روحیه و ارتباط صمیمی تر با دیگران می شود.
مهارت های مورد نیاز خوانندگان گروه کر:
خواننده های گروه کر از نظر توانایی ها و اجراهایشان بسیار متفاوتند. بهترین خواننده های یک گروه کر (در مقایسه با دیگر اعضا) از مهارت های زیر برخوردارند:
دقت در خواندن نت خواسته شده (با زیر وبم درست و ژوست)، به همراه تمبر (رنگ) صدایی که مکمل دیگر خواننگان باشد؛
دقت در خواندن با حجم کنترل شده صدا که با نشانه های دینامیکی مشخص شده در برگه نت یا تعیین شده توسط رهبر، و پرهیز از خواندن با صدای بلند که به شکل محسوسی به عنوان صدایی انفرادی از میان بخش خود شنیده شود.
محدودیت سنی شرکت در گروه کر چیست؟
محدودیت زیادی وجود ندارد. معمولا گروه های کر در سه رده سنی هستند:
- کودکان (۸ تا ۱۳ سال )
- نوجوانان ( ۱۴تا ۱۷ سال )
- بزرگسالان ( ۱۸ سال به بالا )