سوند بافی یکی از صنایع دستی مردم شهرستان سیریک است که همه موارد تشکیل دهنده آن از درخت نخل است. سوند از شاخ و برگ درخت نخل و در ابعاد ۴ ، ۶ و ۸ متری ساخته می شود و برای ساختن سایبان، خانه های روستایی، انباری، کپر، آغل احشام و حریم باغ ها استفاده می شود. این حرفه با توجه به اقلیم جغرافیایی منطقه، سهولت تهیه، جابجایی و ماندگاری در برابر رطوبت و آفتاب دارای خریداران بسیاری داخل کشور و کشورهای حاشیه خلیج فارس دارد. از درخت نخل محصولاتی شامل سوند، حصیر، خرمای دامی، خرما و شیره خرما به کشورهای حوزه حاشیه خلیج فارس صادر می شود.
سوند چیست؟
سوند که حصیری زمخت و خشن است و یکی از صنایع دستی مردم در جنوب ایران است که جز حصیربافی و رایج ترین صنایع دستی است. وجود نخلستان ها و درختان خرمای فراوان این فرصت را فراهم آورده تا با آن گونه های مختلف حصیر بافته شود. برای ساختن سوند از شاخه برگ دار درخت خرما استفاده می شود. شاخه برگ دار را با طناب هایی که از برگ درخت خرما بافته شده است، به هم متصل کرده و برای پوشش سقف خانه ها و حفاظت بادگیرها در فصل زمستان استفاده می شود.
استفاده های مختلف از درخت نخل
درخت نخل که در گویش هرمزگانی به آن مُغ می گویند، نمادی از این استان به شمار می رود به طوری که همگان این دیار را با درختان نخل سر به فلک کشیده اش می شناسند. آب و هوای هرمزگان مطلوب برای پرورش انواع و اقسام درختان خرما بوده و بهترین خرماهای صادراتی ایران از نخلستان های این استان به دست می آید. مردمان دیار نخل و شرجی که از پیشینه فرهنگی قوی برخوردار هستند، از روزگاران قدیم از کوچکترین چیزهای موجود در طبیعت بهره جسته و نیازهای زندگی خود را فراهم می ساختند به طوری که در این سرزمین به دلیل فراوانی درخت نخل وسایل زندگی خود را از برگ های بی جان درخت نخل می ساختند. در گذشته و حتی امروزه چنان درخت نخل با فرهنگ مردم این منطقه گره خورده که از سقف خانه هایشان گرفته تا ظروف مصرفیشان را از برگ درخت خرما می سازند و درخت نخل به دلیل کارایی بسیار آن و مورد استفاده قرار گرفتن تمام اجزای آن برای مردم هرمزگان مقدس است. برگ درخت خرما که در گویش محلی بندری به آن پیش می گویند به صورت فراوان در باغ ها و نخلستان های هرمزگان یافت می شود که مردم این دیار از این فرصت بهره جسته و با اتکا به هنر دستشان آثار هنری فاخری را تولید می کنند که علاوه بر مصرف خود به بازار های داخلی و خارجی نیز صادر می کنند.
سوند، نخستین زیر انداز ایرانی
کار بافت سِوِند را آقایان، اغلب در اواخر تابستان در محیط باز و نخلستان ها انجام می دهند، که رایج ترین هنر دستی استان هرمزگان است و به دلایل شرایط اقلیمی و وفور درخت نخل در این منطقه، قدمتش به بیش از هزار سال می رسد. بشر از زمانی که نخلستان ها به وجود آمده اند با الهام از طبیعت و به کارگیری هنر و هوش خود توانست برای اولین بار، زیرانداز ها و زیرپناه هایی از درخت نخل برای خودش تهیه کند. با توجه به این که نسل حاضر، علاقه کمتری به هنر های دستی و سنتی دارد و شکل زندگی و خانه ها از سنتی به مدرن تغییر پیدا کرده است، امروز، کاربرد هنر سِوِند بافی بسیار کمتر از قبل شده است، ولی خوشبختانه، قابلیت نوگرایی و خلاقیت در نحوه این هنر وجود دارد. به این صورت که از سِوِند بافی با مشتقات امروزی، در تزیینات رستوران های سنتی، محل های تفریحی و روستایی و... استفاده می شود که این ها برای حیات این هنر مفید هستند.
سخن آخر
سوند ها بر اساس کاربردشان انواع و اقسام در اندازه های مختلف وجود دارد که سَرَبُش، پاتَک، میدون و هشت میدون از معروف ترین و پرکاربردی ترین انواع سوند به شمار می رود؛سوندها به دلیل تهیه و جابه جایی آسان، ماندگاری و مقاومت در برابر رطوبت و نور آفتاب طرفداران زیادی در جنوب کشور و کشورهای حاشیه خلیج فارس همچون عمان، امارات متحده عربی دارد.
آشنایی با هنر کرباس بافی
