آشنایی با مراسم سنتي «چمر»

  جمعه، 07 آذر 1399   زمان مطالعه 6 دقیقه
آشنایی با مراسم سنتي «چمر»
آئین های عزاداری به فراخور فرهنگ وشیوه های مرسوم در هر منطقه از آداب وشور و حال خاصی برخوردار است مردم استان ایلام نیز از جمله مناطقی است که با نوای حزن انگیز چمری مراسم سوگواری ایام برگزاری مراسم سنتی محرم در آن آغاز می شود در این زمینه با ساعدنیوز همراه باشید.

در لغت نامه های مختلف در برابر واژه چمر تعابیر و معانی گوناگونی بیان گردیده كه مجموعاً معانی مشترك و مشابهی را شامل می شود در فرهنگ مردوخ چمر به معنای دایره و حلقه و(چه مه ری) را دهل عزا ذكر نموده است.

در لغت نامه دهخدا چمر به معنی آشكار و ظاهر و در فرهنگ عمید به معنای محیط و دایره و هر چیز دایره مانند ذكر شده است بطور كلی واژه چمر می تواند از كلماتی مانند (چه مه ره))یعنی (چشم به راه ) و منتظر كسی یا مسافری بودن و یا (چم وچمانن)به معنای خم و خم شدن (كنایه از پشت از غم دولا شدن )گرفته شده باشد.

تصویر

.

تعریف چمر

چمر نوعی مراسم ویژه سنتی و نمایش تصویری و عینی از آیین مرثیه ای و عزاداری محلی است كه می توان آن را در قلمرو تعزیه به شمار آورد در مقدمه مقاله (مراسم چمر در ایلام ) نوشته آقایان فرخی و كیایی چنین آمده است كه : این سوگ-آواز پیشینه ای كهن دارد , با اساطیر آغاز دوره نوسنگی ارتباط می یابد كه در ایران ، فینیقیه و اسكندریه این مراسم را بعد از برداشت گندم یعنی زمان خشكیدن گیاهان انجام می دادند

مراسم چمر را به فاصله يك تا سه هفته بعد ازمرگ متوفي انجام مي دهند و سبب اين تاخير آن است كه صاحب عزا پيك هايي را به مناطق و اطراف مي فرستد تا از طوايف و تيره هاي كه با آنان ارتباط دارند براي شركت در اين مراسم دعوت به عمل آورند،براي انجام مراسم چمر احتياج به انجام يك سري كارهاي مقدماتي است كه مهمترين آنها عبارتند از:

تدارك برگزاري مراسم چمر

در زماني كه جواني شجاع و يا فردي خوشنام دعوت حق را لبيك مي گويد عشيره و طايفه او به فكر انجام چمر مي افتند كه بعد از تصميم گيري،به جمع آوري ملزومات آن مي پردازند كه به آن اصطلاحاً(خرج چمر) مي گويند.

تصویر

تعيين و انتخاب چمرگاه

انتخاب جايگاه و محل برگزاري مراسم و تعيين (چمرگاه)به اعتبار و نقش عمده آن در ايجاد جاذبه و معرفي هر چه باشكوهتر صحنه مراسم ارتباط دارد به نحوي كه پس از خاتمه مراسم با بجاي گزاردن علايم تصويري تا ساليان دراز اين علايم ضامن و تداعي كننده خاطرات فرد متوفي است.

موعد و زمان برگزاري چمر

پس از اتخاذ تصميمات لازم در برگزاي مراسم مراتب توسط افرادي كه اصطلاحاً(پيك) مي نامند به اطلاع طوايف و عشيره هاي دور و نزديك جهت حضور و شركت در مراسم چمر رسانيده مي شود.

تصویر

استقبال كنندگان گروه مردان

این گروه كه عمدتاً بزرگان قوم خانواده عزادار هستند با لباس محلی و تیره در حالتی كه روی پیشانی و شانه های خود را گل گرفته و نوارهایی پهن از سیاه چادر را به شیوه حمایل بر تن دارند در مقابل افراد و بزرگان تازه وارد مدعو قرار گرفته و با تكرار كلمه(هی داد هی بیداد)به همدیگر تسلیت گفته و وارد شدگان نیز از یك ظرف گل كه در یك طشت یا تغاری آماده گردیده به شانه ها و پیشانی خود می مالند تا مراتب همدردی خود را تجسمی عینی ببخشند استقبال كنندگان مدعوین را به درون سیاه چادرهایی كه از قبل آماده شده جهت استراحت و صرف چای و نهار هدایت می كنند و پس از پذیرایی از آنان بر حسب رعایت سن و مقام با اجازه خانواده متوفی توسط شخصی كه یك سینی با یك كارد به همراه دارد به نشانه احترام و پاسخ به عمل ابراز همدردی مدعوین به پاك نمودن گل های شانه ها و پیشانی آنها می پردازند.

استقبال کنندگان گروه زنان

این گروه که از بستگان درجه یک خانواده عزادار هستند با سربندهای تیره و لباسهای مشکی و صورت خراشیده و پیشانی و شانه های گل گرفته شده به نحوی که چادر و عبای مشکی آنها بر روی شانه ها افتاده به استقبال زنان مدعو می روند و با حرکتهای موزون هر دو دست که روی صورت، به صورت مماس فرود می آید و با گفتن عبارت(وی وی)وای وای صورت می گیرد که این عبارت به طور ریز و تند و سریع تکرار می شود سپس زنان مدعو را به جایگاه و یا محل استقرار گروه زنان (مویه خوان یا مور آر )مشایعت و همراهی می نمایند..

اجرای مراسم چمر

در مراحل اجرایی چمر از مجموعه ای از گروهای مختلف تشکیل می شود که شامل گروه صف زنان،صف مردان،زنان مویه خوان،نوازندگان ساز و دهل و گروه شاعران محلی یا به ایشها(بهتر گوها یا رو کرها) است که هر کدام به طور منظم و در جایگاه مخصوص خود قرار می گیرد.. در روز موعود با بالا آمدن آفتاب و به نوا در آمدن سرنا و دهل در میدان چمرگاه بستگان و اقوام صاحب عزا دور هم جمع شده و در دو صف جداگانه زن و مرد ولی مرتبط به هم بر روی خطی دایره وار در چمرگاه صف می بندند نخست مردان صف بسته و علمها و کتلها را در قسمتهای مختلف صف جای می دهند سپس زنان در انتهای صف مردان صف بسته و پارچه ای سیاه راجلوی خود می گیرند و سپس(به ایشها)و(رو کرها) در چند دسته چهار تا شش نفری و معمولاً در دسته های مختلف به همراه نوازندگان موسیقی که آلاتشان دهل و سرنا است به سرودن شعرهای فی البداهه در رثای متوفی پرداخته که نوایشان با آهنگی خاص و بسیار غم انگیز خوانده می شود.

همسرایان ضمن سرودن همزمان شعرشان به همراه نوازندگاه دهل و سرنا و به آرامی حول میدانی دایره شکل که صفوف فشرده مردان و زنان میهمان آن را احاطه کردند به حرکت در می آیند در وسط میدان با تیرهای چوبی کوتاه سکویی ایجاد می کنند که به (کتل) معروف است که البسه و تفنگ و قطار و عکس متوفی را بر روی آن نصب می کنند اسب متوفی را نیز با پارچه تزئین و تفنگ صاحبش بر روی زین آن قرار می دهند.

تصویر

مراسم چمر برای سردار دلها

مراسم سنتی چمر به مناسبت بزرگداشت چهلمین روز شهادت سپهبد شهید حاج قاسم سلیمانی با حضور مسئولان کشوری واستانی و حضور پرشور مردم واجرای ویژه برنامه های مختلف در ملکشاهی برگزار شد.

همزمان با این مراسم باشکوه، نمایش ما همه قاسم سلیمانی هستیم در مراسم چمر سوگواری شهید سلیمانی و شهدای مقاومت برگزار شد.نوای غمناک چمری مراسم سنتی چمر در این مراسم نواخته شد و صدها نفر از مردم ملکشاهی در این مراسم به عزاداری پرداختند.

در مجموع، مراسم چمر در استان ایلام دارای مفاهیم ارزشی و اعتقادی فراوانی نظیر:برابری،تعاون،اتحاد،نظم و تعادل و توازن است حرکت صفوف مردان و زنان در کنار هم نشانه مساوات و برابری زنان و مردان در عرصه زندگی است مراسم چمر مجموعه ای از ارزشهای انسانی و اسلامی است که در قالب حرکاتی عینی و ملموس به تصویر کشیده می شود تا از این طریق از حقوق عرفی و شخصیت معنوی عزیزان از دست رفته و انسانهای مصلح و خدای جوی تجلیل شود با این امید که انشاالله آثار این مراسم با شکوه سنتی و اعتقادی منشاء خیر و برکت برای انسانها در عرصه فعالیت زندگی و مبارزات اجتماعی گردد.


  دیدگاه ها
پربحث های هفته   
ساغر عزیزی بازیگر نقش فرح پهلوی: فحش‌هایی در اینستاگرام به من می‌دهند که برای آنها خیلی گریه کردم من فرح دیبا نیستم با سیاست هم کاری ندارم (282 نظر) رهبر معظم انقلاب پاسخ می‌دهند؛ حکم شرعی رقص زنان در برابر مردان در مجالس عروسی روستایی (275 نظر) توئیت داریوش ارجمند خطاب به رهبر معظم انقلاب با دیالوگی از نقش مالک اشتر: ای کاش قادر بودم، علی را به روزگاری ببرم که مردمش قدر همچون او را می دانستند+عکس (259 نظر) امیر نوری و حاشیه‌های پستش راجع به مهاجرتش به اسرائیل: من از رژیم‌صهیونیستی پیشنهاد دریافت کردم اطلاعات زیادی دارم؛ ما رفتیم بای بای+عکس (217 نظر) نگاهی به میز صبحانه مفصل و رنگارنگ خانه رضا گلزار با هنر چیدمان آیسان خانوم / تزئین زیبای بشقاب با انار وحشی و آووکادو+عکس (118 نظر) دانش‌آموزی که رهبر شد؛ نگاهی به چهره مهربان رهبر معظم انقلاب در کلاس ششم ابتدایی+عکس (112 نظر) نصرالله رادش: سیگار می‌کشم تا زشتی‌هایم دیده شود! دوست دارم همه بدانند علاوه بر قیافه ام من این زشتی ها را دارم! +فیلم (88 نظر) محمدرضا گلزار: می‌دانم خواننده خوبی نیستم؛ به فرض که صدایم خوب نیست چرا اینقدر دغدغه فکریتان شده است؟! (78 نظر) آخرین جشن تولد ساده آیت الله هاشمی رفسنجانی با حضور همسرشان در طبقه دوم خانه/ مبلمان راحتی بدون زرق و برق، کیک شکلاتی و زیر میزی هنری زیبا+عکس (67 نظر) خلاقیت خنده دار عروس دست پا چُلفتی برای تزئین سالاد حماسه آفرید/ هنر نزد ایرانیان است و بس🤣+عکس (47 نظر) جشن تولد مجلل الهام حمیدی توسط همسرش +عکس/تزئین زیبای کیک با مروارید طلایی رنگ 👌 (45 نظر) خلاقیت هوشمندانه مادر باهوش برای زودتر خشک شدن فرش خیس حماسه آفرید/ وقتی عزرائیل خیلی هواتو داره+عکس🤣 (44 نظر) نفیسه روشن: 4 سال هست از هم جدا شدیم از طرف همه کسانی که در موردت بد حرف زدن ازت عذر میخوام تو با شعورترین مرد دنیا بودی، جز تو مردی ندیدم خوشبختیت آرزومه (43 نظر) الهام حمیدی: 2 تا بچه‌هام چون پشت سر هم به دنیا اومدن، کم‌کار شدم؛ همسرم مشوق منه و خیلی دوست داره من کار کنم+ویدیو (41 نظر) (فیلم) مولوی عبدالحمید در جلسه معارفه استاندار جدید سیستان و بلوچستان: ما همه یکی هستیم و با هم هستیم / این فیلم رو به اینترنشنالی‌ها نشون بدید (40 نظر)
پربازدیدترین ویدئوهای روز   
تیتر امروز   
15 بیماری که فقط با کمبود این ویتامین ها به سراغتان می آید
فال قهوه با نشان روز چهارشنبه 16 آبان ماه 1403
فال ابجد روزانه چهارشنبه 16 آبان 1403
8 خوراکی چاق کننده مفید، خوشمزه و کم هزینه / برنامه رژیم چاقی رایگان خانگی؛ صبح‌ها ناشتا 10 عدد بادام‌زمینی یا درختی میل کنید
توقیف پراید با راننده 11ساله در اصفهان
ماجرای تذکر جدی رهبر معظم انقلاب به عکاسان خبری در کرمانشاه/ با کفش وارد نشوید+عکس
12 خاصیت کم نظیر کاکائو برای سلامتی و بدن / کاکائو بخور تا آرامش بیشتری داشته باشی
رنگ آبی رو با چی ست کنم؟ 8 ترکیب رنگ شیک با آبی / چه رنگی به لباس آبی میاد؟ ست کردن لباس آبی با سبز ترکیب آرامش بخش و شیک
خوشتیپ شو؛ معرفی کامل انواع شلوار جین مناسب هر تیپ و استایلی / 10 مدل شلوار جین که برای استایل شیک باید بشناسید؛ مام استایل برای کدوم اندام خوبه؟
رهبر معظم انقلاب پاسخ می‌دهند؛ حکم شرعی رقص محلی مرد برای مرد و زن برای زن و یا مرد در بین زنان و زن در بین مردان چیست؟
حواشی خنده دار و زیبای کنسرت خوانندگان پرطرفدار ایرانی/ از سجده شکر حامیم تا عرفان طهماسبی و ماکان بند+فیلم
3 مورد از مضرات مصرف پاستیل که نمی‌دانستید / پاستیل خوراکی با ارزش غذایی صفر؛ دلیلی برای پوسیدگی دندان
سرطان پستان در مردان/علت و روش های درمانی
چرا قیمت سکه کاهشی شد؟
اولین واکنش یک مقام دولتی به موضوع دختر برهنه دانشگاه علوم و تحقیقات: موضوع این دختر امنیتی نیست!
منتخب روز   
توقیف پراید با راننده 11ساله در اصفهان رقابت مضحک بازیکنان استقلال برای گرفتن پیراهن نیمار / از ناصر خان حجازی و پرویز خان پورحیدری رسیدیم به این آبروریزی! خودکشی بخاطر بد شدن کاشت ریش! افشای محل زندگی شهید سیدحسن نصرالله برای اولین بار در تلویزیون از زبان عراقچی+ویدیو/ ساختمانی مسکونی در داخل شهر پسر نوجوان 16 ساله به قصد انتقام از خاله‌اش، دختر او را مورد حمله شدید با چاقو قرار داد / جزئیات پرونده جنایت فامیلی؛ داداش چرا مرا می‌زنی؟ حرفت را گوش می‌کنم و دیگر کار بدی انجام نمی‌دهم... دوران کودکی چهره‌های سیاسی کشور در این خانه‌های ساده اما باصفا گذشته؛ از رهبر معظم انقلاب و شهید رئیسی تا حسن روحانی و سردار حاج قاسم سلیمانی+عکس محاکمه دوباره مردی که متهم به تجاوز به 9 زن شد زندانی اعدامی پس از آزادی از زندان در خواب سکته کرد... / پدر و مادر شایان برای رضایت همه زندگی‌شان را فروخته بودند! بازی در نقش پلیس برای گروگانگیری و سرقت های سریالی / خاطره گویی تبهکار سابقه دار در مراسم جشن تولد ‌راز باند مخوف را فاش کرد! دستگیری عامل جنایت در چیتگر پسر 17ساله بدون گواهینامه، جان خود و 4 دوست نوجوانش را در تصادف گرفت صحنه های آخرالزمانی سیل مرگبار در والنسیای اسپانیا با 205 کشته در حال حرکت به سوی کاتالونیا + ویدئو / عکس