رفلکس های نوزادی یا رفلکس های بدوی، گروهی از پاسخهای خود به خودی عصبی - عضلانی ساده و کلیشه ای هستند که در جنین رسیده یا نوزادان طبیعی بوده ولی در بالغین وجود ندارند و در صورت وجود غیرطبیعی هستند. این رفلکس های در بدو تولد وجود دارند و به تدریج در طی سال اول زندگی مهار می شوند.رفلکس یا واکنش یک پاسخ غیرارادی و خودبه خود به یک محرک حسی است که در واقع نشانهٔ سالم بودن و طبیعی بودن کودک شما خواهد بود. وجود هر رفلکس، معیار مهم رشد تکاملی و رشد عصبی کودک است. بیشتر رفلکس های نوزادان در ۶ ماه اول بعد از تولدشان ناپدید می شوند و برخی از آنها همیشه باقی می مانند که طبیعی هم هستند. برای آگاهی و اطلاعات بیشتر در قسمت زیر به مهم ترین رفلکس ها و واکنش های نوزادان اشاره شده است.
رفلکس کودک به چه معناست؟
رفلکس های نوزادی در رحم آغاز می شوند. آن ها حرکات تکراری، غیرارادی یا خودکار برای پاسخ به محرک هایی هستند که برای تکامل کنترل سر، تن عضلات، تکامل حسی و رشد کلی کودک ضروری می باشند.این رفلکس ها از جنین در حال رشد محافظت می کنند، به پروسه زایمان کمک می کنند و در واکنش های حسی بعدی در دوران بلوغ نقش دارند. در حالت ایده آل، این رفلکس های اولیه با رشد کودک در مغز در حال رشد” کامل” شده و دیگر فعال نخواهند شد زیرا تمرین این حرکات کار مورد نظر آن ها را انجام می دهد و حرکات کنترل شده و داوطلبانه تر می شوند.
حرکت برای تکامل رفلکس های اولیه بسیار مهم است. بینایی و حرکت دست به دست هم می دهند. تکامل رفلکس های اولیه به ما امکان می دهد تا در مراحل اولیه زندگی کودکی در دنیای مکانی خود حرکت کنیم. برای اولین بار سر خود را بالا نگه داریم، بچرخیم ، سینه خیز و چهار دست و پا حرکت کنیم، راه برویم، و جست و خیز کنیم. همه این ها به بلوک های ساختمانی پایه ای احتیاج دارند که با رفلکس های اولیه آغاز می شوند. از حرکات درشت گرفته تا حرکات ظریف (دست خط، بستن بند کفش) و حتی حرکات بصری (حرکات چشم)، هر مرحله از رشد تحت تاثیر تکامل به موقع رفلکس های اولیه قرار می گیرد.
انواع رفلکس نوزاد
اکثر حرکات نوزاد شما در هفته های اول به وسیله رفلکس انجام می شود. این بدان معنی است که غیرارادی است یا بدون تلاش نوزاد شما رخ می دهد. این رفلکس ها یا اعمال خودکار قدرت باورنکردنی غریزه و تکامل انسان را به طور کامل به نمایش می گذارند. از گرفتن تا ریشه زایی نوزادان به گونه ای برنامه ریزی شده اند که به محرک های خاص در محیط اطراف خود با واکنش های خاص و غیرارادی پاسخ دهند. به عنوان مثال اگر گونه نوزاد را نوازش کنید او به طور خودکار دهان خود را باز می کند و سر خود را به سمتی که نوازش شده است می چرخاند. انگشت خود را داخل دهان آن ها قرار دهید یا سقف دهان آن ها را لمس کنید، آن ها شروع به مکیدن می کنند.
رفلکس چنگ زدن یا گرفتن
اگر انگشت خود را در کف دست شیرخوار قرار دهیم، او برای لحظاتی آن را محکم نگه می دارد. این رفلکس بعد از ۳ ماهگی از بین می رود و ارادی می گردد، این رفلکس در پا نیز وجود دارد یعنی وقتی کف پای نوزاد را لمس کنیم کف پای خود را جمع می کند و در ۸ تا ۱۰ ماهگی از بین می رود.
رفلکس ریشه
رفلکس ریشه یکی از شناخته شده ترین حرکات و اعمال غیر ارادی است که برای نوزادان تازه متولد شده است. این به کودک شما کمک می کند تا سینه یا شیشه شیر را پیدا کند تا شروع به تغذیه کند.
رفلکس چشمک
رفلکس چشمک با تابش لحظه ای نور مستقیم به چشم نوزاد تحریک می شود و باعث چشمک زدن او می شود. این رفلکس نباید مهار شود.
رفلکس مردمک چشم
رفلکس مردمک چشم با تاریک کردن اتاق و درخشش یک چراغ قوه مستقیم به چشم نوزاد برای چند ثانیه رخ می دهد. در این شرایط مردمک هر دو چشم باید به یک اندازه کوچک شود. این رفلکس نباید از بین برود.
رفلکس بابنسکی
از دیگر رفلکس های نوزادی شامل رفلکس بابنسکی است یعنی وقتی کف پای نوزاد تحریک می شود، انگشت شست پای او به بالا خم می شود و انگشتان دیگر از هم باز می شوند.
رفلکس جست وجو
این رفلکس یکی دیگر از رفلکس های مادرزادی است که به نوزاد کمک می کند سینهٔ مادرش را پیدا کند و چگونگی شیر خوردن را یاد بگیرد. هنگامی که گونه، لب ها یا دهان نوزاد را با انگشت یا نوک سینهٔ خود لمس می کنید، نوزاد سر خود را به سمت شما برمی گرداند و دهانش را باز می کند تا مکیدن را شروع کند.
رفلکس رانش زبان
رفلکس رانش زبان نیز یعنی هنگامی که سینهٔ مادر روی زبان نوزاد قرار می گیرد، او زبان خود را بیرون می دهد.
رفلکس خزیدن
رفلکس خزیدن با قرار دادن کودک به صورت دمر (رو به پایین) بر روی سطح صاف تحریک می شود. نوزاد سعی خواهد کرد با استفاده از دست ها و پاهای خود خزیده و به سمت جلو برود. این رفلکس در سن سه تا چهار ماهگی مهار می شود.
رفلکس چشم عروسکی
رفلکس چشم عروسکی را می توان در حالت تاق باز نوزاد (که به پشت دراز کشیده است) مشاهده کرد و به آرامی سر را به هر طرف چرخاند. در این حالت چشمان نوزاد ثابت خواهد ماند. این رفلکس باید بین سه تا چهار ماهگی از بین برود.
رفلکس مورو یا مبهوت
این امر باعث می شود که نوزاد شما در هنگام ترس از صدای بلند، احساس افتادن یا سایر محرک های محیطی، دست ها، انگشتان، و پا های خود را قوس بدهد. نوزادان معمولاً ظاهری "متعجب" از خود نشان می دهند. همچنین اکثر پزشکان بلافاصله پس از تولد و در اولین معاینات نوزاد این رفلکس را بررسی می کنند. انتظار داشته باشید که این رفلکس بین 2 تا 4 ماهگی از بین برود.
رفلکس مکیدن
مکیدن یکی دیگر از رفلکس های بقا است که حتی در دوران بارداری نیز وجود دارد. در طول سونوگرافی حتی می توانید نوزادی را ببینید که شست خود را می مکد. این رفلکس به ویژه زمانی که با ریشه زدن و رساندن دست به دهان همراه باشد، بسیار مهم است زیرا نوزادان را قادر می سازد به طور غریزی غذا بخورند. هماهنگی این حرکات ریتمیک مکیدن با تنفس و بلع یک کار نسبتاً چالش برانگیز برای نوزادان است. با این حال تا زمانی که کودک شما 2 یا3 ماهه شود غریزه مکیدن او به یک تلاش آگاهانه تبدیل می شود و دیگر به عنوان یک رفلکس در نظر گرفته نمی شود.
رفلکس تونیک گردن
در کودکی که به پشتش خوابیده است، چرخاندن گردن به یک سمت باعث خواهد شد که دست و پای آن طرف که صورت به آن سمت چرخیده شده است باز و از بدن دور شود، درحالی که دست و پای طرف مخالف صورت خم می شود و نوزاد هر دو دستش را محکم مشت می کند.
رفلکس برون اندازی
وقتی چیزی روی زبان نوزاد شما قرار بگیرد، او با عمل تف کردن آن را از دهانش بیرون می اندازد.
رفلکس قدم زدن
این رفلکس به کودک شما اجازه می دهد وقتی پا های او را روی یک سطح صاف قرار می دهید، یک پا را جلوتر از دیگری قرار دهد. اگر این کار را در خانه انجام می دهید مطمئن شوید که وزن کودک خود را با نگه داشتن او زیر بازو ها و در عین حال حمایت از سر او حمایت کنید، زیرا او به اندازه کافی قوی نیست که بدنش را در حالت ایستاده نگه دارد. هنگامی که کودک شما به یک سالگی نزدیک می شود و در حال یادگیری واقعی راه رفتن است، رفلکس قدم زدن به شکل آگاهانه باز می گردد.
رفلکس انحنای گالانت یا تنه
این رفلکس زمانی اتفاق می افتد که پهلوی ستون فقرات نوزاد در حالی که روی شکم دراز می کشد، نوازش می شود
ارزیابی رفلکس های نوزادی
ارزیابی رفلکس های نوزاد در حین معاینات کودک انجام می شود. حضور غیرطبیعی رفلکس های اولیه در کودک بزرگتر می تواند در طی معاینه عصبی کشف شود. ارزیابی رفلکس های نوزادی یک ابزار غربالگری برای کودکان در معرض خطر با مشکلات عصبی است. رفلکس های اولیه ممکن است در کودکان خاصی بیشتر از زمان طبیعی خود باقی بماند و باعث ایجاد اختلال در رشد بعدی شود. کودکانی که آسیب عصبی دارند، حاصل رفلکس های نوزادی طولانی مدت هستند. از آنجا که مطالعات اخیر نشان داده است، به نظر می رسد تکرار این رفلکس ها در نهایت آن ها را مهار می کند و والدین می توانند با کمک به تکرار رفلکس های باقیمانده، با کودک کار کنند.
چه موقع با پزشک تماس بگیریم؟
تداوم رفلکس های نوزادان برای زندگی آن ها تهدیدآمیز نیست و از این رو می توانید در طی ویزیت های عادی کودک با پزشک کودک خود صحبت کنید.
میلیا یا لکه های شیری در نوزادان
