آشنایی با ساز تیمپانی

ساز تیمپانی تشکیل شده است از یک جام بزرگ مسی (یا فلزی سبک تر) که قطر دایره آن از ۵۰ تا ۷۰ سانتیمتر و روی این دهانه پوست کشیده شده باشد. جام بر روی پایه قرار می گیرد. بر محیط دایره جام در نقاطی به فاصله های برابر پیچ هائی تعبیه شده که با سفت کردن آنها پوست در نقاط مختلف و از اطراف کشیده می شود. بر یکی از نقاط دایره دسته اهرمی شکل تعبیه شده که با پیچاندن آن پوست در تمام نقاط با فشاری یکنواخت کشیده یا شل می شود و از این وسیله برای کوک (تنظیم زیرو بمی صوت حاصله از کوبیدن روی پوست) استفاده می شود (در برخی تیمپانی های آلمانی عمل کوک کردن تا حد یک پرده توسط «پدال» صورت می گیرد).
تیمپانی سازی است که فقط در همنواز مورد استفاده قرار می گیرد. از آنجا که وسعت صدا در تیمپانی زیاد نیست، معمولاً در ارکستر، از این ساز به اندازه های مختلف به کاربرده می شود. حداقل تعداد این ساز در ارکستر دو تیمپانی است و در صورتی که احتیاج به وسعت زیادتری باشد، به این تعداد اضافه می شود.

تاریخچه ساز تیمپانی (Timpani)

نخستین تيمپانی در قرن سیزدهم توسط صليبيون و ساراسين به اروپای جنوبی و شرقی وارد شد كه از آن جا سريعاً در شمال اروپا گسترش یافت. اين سازها (در عربی به عنوان نقارا معروف هستند) يك جفت كتل درامز با قطر حدودی بیست الی بیست و دو سانتی متر هستند. اين درام های كوچك تا قرن شانزدهم مورد استفاده بودند. این سازها در زمان نواختن به كمربند نوازنده متصل شده و با يك جفت استيك نواخته می شود. Draped kettledrums بیشتر در قسمت های نظامی، به عنوان نمونه در مارش ها و پركاشن های پيروزی مورد استفاده قرار می گرفت. در ادامه اين سازها راه خودشان را به سمت گروه های موسيقی و در جشن ها و پایکوبی های درباری پيدا كردند. این ساز جایگاه خود را در گروه های موسیقی بسیار محکم کرده است.

استقبال بی نطیر از تیمپانی توسط گروههای گوناگون موسیقی از یک سو و علاوه بر آن هنرجویانی که در آموزشگاه های موسیقی این ساز را فرا گرفتند سبب شد که این ساز رفته رفته جای خود را در گروههای موسیقی بسیار محکم کند و از اواسط قرن 19 به بعد بیش از پیش در بین گروههای موسیقی رواج پیدا کند.

معرفی ساز کوبه ای تیمپانی

این ساز علاوه بر آن از سازهای کوک پذیری است که برای کوک کردن آن از پیچ های تنظیم کننده و یا پدال های کوک استفاده می گردد. البته پدال در سازهای جدید تر مورد استفاده قرار می گیرد و کسانی که آن را می نوازند می توانند از راه این پدال ها نسبت به کوک کردن ساز اقدام کنند. اگر بخواهیم دیدگاهی تاریخی به تیمپانی داشته باشیم، این ساز برای اولین بار در قرن 17 میلادی به همراه با ترومپت به عنوان اولین حضور طبل در ارکستر سمفونی مورد استفاده قرار گرفت.

تکامل ساز تیمپانی

در طول قرن نوزدهم، ساز تیمبال به عنوان نقطه اتکای اصلی گروه سنتی اورکوئستا تیپیکا (Orquestas Típicas) محسوب می شد. این گروه موسیقی کنترا دانزاس (contradanzas) –نوعی موسیقی مخصص رقص- می نواختند که در آن فقط از طبل های کوبه ای به عنوان ساز استفاده می شد. در طول چند دهه آخر قرن نوزدهم، contradanza به Danzón تبدیل شد که یک ریتم اساسی و اصلی برای افرادیست که یاد می گیرند چطور تیمبال بنوازند.

در اواخر دهه 1940، با ظهور سازهای کوبه ای گویرو (guiro) و کونگا (congas)، ساز کوبه ای تیمبال، گروه سازهای ضربی ارکسترهای چارانگا (Charanga) را کامل کرد و در نهایت، منجر به تکامل ژانر موسیقی چا چا چا (cha-cha-cha) شد، ریتمی که باعث ظهور نوازنده تیمبال یا «تیمبالرو» (timbalero) شد که از یک زنگوله کوچک گاو (زنگ گاو، نوعی زنگ برای ارکستر) در اجرای صحنه روی آلات موسیقی خود استفاده می کند. گفتنی است که ارکسترهای چارانگا، بازمانده گروه سنتی اورکوئستا تیپیکا (Orquesta Típica) و ادامه دهنده سنت رپرتوار دانزون (Danzón repertoire) بودند.

به همین ترتیب، تیمبال ها که شامل سبک های گسترده تری از موسیقی مانند لاتین راک بودند با گروه هایی مانند سانتانا (Santana) ادغام شدند و به کمک گروه هایی مانند ارث، ویند اند فایر (Earth Wind & Fire) به یک پایه اصلی در ژانرهای فانک و آر اند بی (R&B) آمریکایی تبدیل شدند، در نهایت تیمبال ها توانستند صدای زنگ ها را به گوش جهان برسانند.

مجموعه ای که امروزه توسط نوازنده های سازهای کوبه ای تیمبال استفاده می شود، اغلب شامل انواع زنگ ها و بلوک ها است. یک مجموعه ساز کوبه ای تیمبال سالسا مدرن معمولاً شامل یک کنتراکمپانا (contracampana) است که به عنوان الگوی زنگ مامبو نیز شناخته می شود، که در واقع یک مدل زنگ کوچکتر چا چا و یک بلوک چوبی مصنوعی است. از جمله سایر موارد اضافه شده می توان به کامپاناهای بزرگ، یا زنگ های بانگو، بلوک های مصنوعی مختلف، تنبورهای نصب شده و انواع جلوه های صوتی اشاره کرد. با توجه به نوع اجرای موسیقی، صدای هر کدام از زنگ ها و بلوک ها متفاوت است.

صدای تیمپانی

وقتی گفته می شود که مثلاً وسعت صدا یک تیمپانی است، یعنی تیمپانی در یک وضعیت معین کوک، فقط یکی از صداهای این فاصله را می تواند اجرا کند و برای اجرای صدای دیگر، کوک ساز را باید عوض کرد. به این ترتیب تیمپانی از دسته سازهای با ارتفاع معین است و در هر وضعیت کوکی فقط یک صوت حاصل می کند. برای اجرا بر روی تیمپانی دو عدد میله چوبی لازم است که سر هریک را با نمد یا جنس شبیه دیگر پوشانده باشند.

اطلاعات مربوط به ساز تیمپانی

ساز تیمبال یا تیمبالز (تیمبال ها) که با نام هایی مثل «پایلا» (paila) و «پایلا کریولا» (paila criolla) هم شناخته می شود در اواخر قرن نوزدهم در کوبا معرفی شد. این ساز از نوادگان سازهای تیمپانی اروپایی (Timpani) یا طبل های کاسه ای (kettle drums) و به خصوص از نوع همان طبل هایی هستند که توسط شرکت های اپرای ایتالیایی آورده شدند و برای همراهی گروه های بادی و گروه های رژه نظامی در کوبای مستعمره مورد استفاده قرار گرفتند.

ساز تیمبال یا همان پایلا کریولا جایگزین سبک تر و قابل حمل تری برای طبل های کاسه ای بزرگ و دست و پا گیر است و گزینه ای بسیار عالی برای استفاده در راهپیمایی ها و رژه های نظامی محسوب می شود. تیمبال های اولیه از از ظروف آهنی یا مسی که در خیلی از کارخانه های نیشکر اطراف جزیره کوبا وجود داشتند ساخته می شدند.

ساخت طبل با چنین مواد و وسایلی باعث شد تیمبال به یک ساز مقرون به صرفه و در دسترس تبدیل شود و به سرعت بین مردم محبوبیت و رواج پیدا کند. در اوایل قرن بیستم و زمانی که رفت و آمد نوازندگان کوبایی به ایالات متحده آمریکا بیشتر شد، ساز تیمبال تحت تاثیر ساختار و شکل درام (drum) یا همان طبل قرار گرفت و از آن به بعد به جای استفاده از موادی که در کارخانه های نیشکر یافت می شد، از پوسته های فلزی که امروزه می بینیم برای ساخت تیمبال استفاده کردند.

تمبال مدرن شامل دو طبل است؛ طبل کوچکتر یا “ماچو” (macho)، 33 تا 38 سانتیمتر و طبل بزرگتر یا “همبرا” (hembra) بین 35.5 تا 40.5 سانتیمتر اندازه دارد. بدنه این طبل ها معمولا از فلزات مختلف اعم از برنز، برنج و فولاد ساخته می شود و از 6 تا 8 میله کششی نیز برای محکم کردن سر پلاستیکی در جای خودشان استفاده می شود.

امروزه تیمبال های چوبی هم ساخته می شود اما این مدل سازها شفافیت و وضوح صدای تیمبال های اصلی را ندارند؛ به خصوص تیمبال هایی که از کاسکارا (cascara) ساخته می شوند. توجه به این نکته مهم است که در مدل های قبلی تیمبال از پوسته هایی با جنس سر گوساله استفاده می کردند که برابر تغییرات آب و هوایی بسیار حساس بودند و تنظیم کردن آنها در گام های بالاتر خیلی دشوار و سخت بود.

اصالت

• قاره: آمریکا
• منطقه: کارائیب
• مناطقی که این ساز یافت می شود : همه دنیا (مخصوصا آمریکای لاتین)
• سازنده: شرکت لاتین پرکاشن

دسته بندی

• دسته بندی: ممبرافون ها(مجموعه ای از طبل های استوانه ای تک پوسته با ته باز هستند)
• تعددا طبل ها: یک جفت
• طراحی بدنه: لوله ای – استوانه ای
• تعداد و عملکرد پوسته رویی : یک عدد و برای تولید صدا
• طراحی پوسته: با یک حلقه (سفید) سفت شده است
• اتصال پوسته: یک حلقه روی پوسته را فرا گرفته که گیره های بدنه به وسیله میله های تو خالی به گیره وصل می شوند.
• کنترل کشش پوسته: با چرخاندن پیچ ها یا مهره های میله انجام می شود
• تقویت کننده صدا ممبرافون: ندارد

ابعاد

• 35.5 طبل کوچک تر (چپ) و 38 طبل بزرگ تر (راست)
• 16.5 متر عمق

مواد اولیه

• ورقه روکش دار ساخته شده از قلع
• فلز
• پوسته ساخته شده از الیاف مصنوعی

مدل LP 257

• زنگوله گاوی
• پیچ کشش
• بدنه: پوسته ای نازک که از مس یا برنج ساخته می شود.
• حلقه: طبل ها قرار است با چوب نواخته شوند بنابراین این حلقه بالای آن ها قرار می گیرد.
• طبال: چوب های سبک و نازک که تیمبال ها با آن ها نواخته می شوند
• سه پایه: تیمبال ها توسط یک پایه قابل تنظیم نگه داشته می شوند .

با ساز داربوکا (تمپو) آشنا شوید