سوره مسد و فضائل آن
مسد (ریسمانی از لیف خرما) از کلمه آخر سوره و تَبَّت از آیه اول این سوره گرفته شده است. سوره مسد درباره ابولهب و همسرش، دشمنان سرسخت پیامبر(ص)، نازل شد و آن دو را گرفتار آتش جهنم می خواند. خداوند در این سوره همسر ابولهب را «حمالة الحطب: حمل کننده هیزم» می خواند چراکه او برای آزاردادن پیامبر، جلوی پای پیامبر خار می ریخت.در روایات آمده است پیامبر(ص) دعا کرد هرکس که این سوره را می خواند، خداوند او و ابولهب را در یک خانه جای ندهد.سوره مسد، ۵ آیه، ۲۲ کلمه و ۸۱ حرف دارد و به لحاظ حجم، جزو سوره های مُفصَّلات (دارای آیات کوتاه) و قِصار(کوتاه) قرآن است.
متن و ترجمه سوره مسد
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیم
تَبَّتْ یَدَا أَبِی لَهَبٍ وَتَبَّ ﴿١﴾
مَا أَغْنَى عَنْهُ مَالُهُ وَمَا کَسَبَ ﴿٢﴾
سَیَصْلَى نَارًا ذَاتَ لَهَبٍ ﴿٣﴾
وَامْرَأَتُهُ حَمَّالَةَ الْحَطَبِ ﴿٤﴾
فِی جِیدِهَا حَبْلٌ مِنْ مَسَدٍ ﴿٥﴾
به نام خداوند بخشنده بخشایشگر
بریده باد هر دو دست ابولهب (و مرگ بر او باد)! (۱)
هرگز مال و ثروتش و آنچه را به دست آورد به حالش سودى نبخشید! (۲)
و بزودى وارد آتشى شعله ور و پرلهیب مىشود; (۳)
و (نیز) همسرش، در حالى كه هیزم كش (دوزخ) است، (۴)
و در گردنش طنابى است از لیف خرما! (۵)
شأن نزول سوره مسد
درباره شأن نزول سوره مسد، روایات فراوانی نقل کرده اند که همگی مضمونی نزدیک به هم دارند. از ابن عباس نقل شده است که پیامبر(ص) روزی بالای تپه صفا رفت و قریش را فراخواند و آنها را از عذاب سخت بیم داد. ابولهب که در میان جمع بود، با زبان دشنام با پیامبر سخن گفت و اعتراض کرد که «برای این ما را جمع کردی؟» و با جمله «تبّا لک»(زیان ببینی)، به پیامبر دشنام داد. آیات سوره مسد در پاسخ به این دشنام نازل شد و خود ابولهب را زیان زده معرفی کرد.
محتوای سوره مسد
تمام سوره مسد درباره ابولهب و همسر او است. در این سوره از نابودی ابولهب و اعمالش سخن به میان آمده است و او و همسرش به گرفتاری در عذاب جهنم تهدید شده اند. تفسیر نمونه این سوره را تنها سوره ای دانسته است که در آن از یکی از دشمنان اسلام با ذکر نام، یاد شده و نوشته است: محتوای سوره نشان می دهد که ابولهب و همسرش دشمنی زیادی با پیامبر(ص) داشته اند.سوره مسد، ام جمیل همسر ابولهب را با عبارت «حَمّالَة الحَطَب»(حمل کننده هیزم) توصیف کرده است. مفسران درباره اینکه چرا قرآن این عبارت را درباره او به کار برده است، تفسیرهای مختلفی ارائه داده اند؛ از جمله:
- ام جمیل خارهای بیابان را به دوش می کشید و زمانی که پیامبر برای اقامه نماز بیرون می آمد، آنها را جلوی پای او می ریخت تا اذیت شود.
- او با كارهایی که انجام می داد، آتش جهنم را برای خودش می افروخت؛
- این عبارت، كنایه از سخن چینى او است.
فضیلت های سوره مسد
در حدیث شریفی از حضرت ختمی نبوّت(ص) آمده است: کسی که این سوره ی را بخواند امید دارم که خداوند او را با ابولهب در یک جا جمع ننماید (یعنی او اهل بهشت خواهد بود در حالی که ابولهب جایگاهش جهنّم است).
و در خبر دیگری آمده است: کسی که این سوره را بخواند بیزارنامه ای از جهنّم به او عطا می شود.
و حضرت امام صادق(ع) در خواص آن می فرماید: جهت به هلاکت رسیدن دشمن هفت مرتبه سوره ی مبارکه را تلاوت نمایند.
و نیز همچنین فرمود: هنگامی که سوره ی ابولهب را قرائت کردید ابولهب را لعنت کنید او پیامبر(ص) و رسالت حضرتش را از طرف خداوند تبارک و تعالی تکذیب نموده است.
دیگر از خواص آن اگر کسی به هنگام آمدن نزد ظالمی این سوره را بخواند از شرّ و آزار او در امان خواهد بود.
و همچنین اگر آن را بر کسی که دل درد و دل پیچه یا هر نوع درد و امراض دارد بخوانند به یاری خدا تسکین می یابد و برطرف می گردد.
و چنانچه کسی هنگام خواب آن را بخواند به یاری حق محفوظ و در حراست خدا خواهد بود.
آشنایی با سوره قریش و فضیلت آن
