ضرب المثل آن ریشی که گرو می گیرند این نیست
داستان جالب ضرب المثل:
مرد سرشناسی نیاز به پول پیدا کرد و برای پول قرض کردن پیش تاجری رفت و چون هیچگونه ودیعه اي پیدا نداشت که نزد او بگذارد, بازرگان به او گفت; ریش گرو بگذار. مرد پس از ناراحتی چندان شانه به دست گرفت و با احتیاط تمام به شانه زدن ریش پرداخت. تا توانست تاری از آن را به دست آورد و آن را در کاغذ پیچیده و به مرد بازرگان داد.
مردی از این جریان آگاه شد و به طمع گرفتن پول, پیش بازرگان رفت و خواهش وام با گرویی ریش کرد. سپس با دست اندکی از ریشش را کند و جلوی بازرگان گذاشت. مرد بازرگان پس از شنیدن حرف هاي مرد طمع کار, خواهش وی را رد کرد و به او گفت;آن ریشی راکه گرو می گذارند این ریش نیست.
کاربرد ضرب المثل:
این مثل در مورد افرادی به کار میرود که اعتبار و حیثیتی ندارند؛ ولی برای انجام در خواستشان، میخواهند ریش گرو بگذارند!
مثل «ریش گرو گذاشتن » در مواردی به کار می رود که کسی ضامن کاری شود یا قول دهد تا کاری را انجام دهد و چون اعتبار و شهرت خوبی دارد، قول و قسمش را قبول می کنند. در ارتباط با این ضرب المثل، یک مثل دیگر هم هست که می گویند: «آن یک تار مو، غیر از این یک کپه مو است. » و در مورد کسانی به کار می رود که قول و قسم شان و «ریش گرو گذاشتنشان » اعتبار نداشته باشد. اما داستان این دو مثل: مثل همیشه در زمان های قدیم، دوره ای بود که ریش و سبیل خیلی حرمت داشت و حتی مردها به ریششان قسم می خوردند. در هندوستان هم مانند ایران برای تعهد پرداخت بدهی های خود ریش گرو می گذاشته اند.
شعر در باب آبرو:
هرآنکه خدا را ستایش برد خدا را به نامی صدا میبرد
یکی نام الله و رب میبرد یکی نام یزدان و ایزد برد
یکی کار ناکرده را آبرو میبرد یکی هم گنه کرده را آبرو میخرد
کدام را خداوند به اعماق آتش بر گمانم کسی را که کفر کرده و آبرو میبرد
حدیث در باب حیثیت و آبرو:
١ـ «پیامبر گرامی اسلام صلی الله علیه و آله و سلم»:
اِنَّ حُرمَةَ عِرض المُؤمِنِ كَحُرمَةِ دمِهِ و مالِهِ.
حرمتِ حیثیت و آبروی مؤمن همانند حرمتِ جان و مال اوست.(لئالی الاخبار، ج ٥، ص ٢٢٦)
٢ـ «مولی امیرالمؤمنین علیه السلام»:
لاتَفَعَلْ ما یَشینُ العِرضَ والاِسم.
هیچ وقت به كاری كه باعث بدنامی و لطمه زدن به حیثیت تو می شود اقدام مكن. (فهرست غرر، ص ٢٤٢)
٣ـ «امام جعفرصادق(علیه السلام)»:
اذا رَقَّ العِرضُ اُستُصعِبَ جَمْعُه!
وقتی آبرو ریخت و بی ارزش شد دیگر جمع آوری و جبران آن دشوار خواهد بود! (اعلام الدین، ص ٣٠٣)
٤ـ «مولی امیرالمؤمنین علیه السلام»:
مِنَ النُبلِ أن یبذُلَ الرّجُلُ مالَهُ و یَصونَ عِرضََهُ.
كسی كه برای حفظ آبرو وحیثیت خود از مال و منالش می گذرد نشانه اصالت و بزرگواری اوست. (فهرست غرر، ص ٢٤٢)
٥ـ «پیامبر گرامی اسلام صلی الله علیه و آله و سلم»:
مَن رَدَّ عَن عِرضِ اَخیهِ كانَ لَهُ سبعونَ اَلفَ حجابٍ مِنَ النّار.
کسی که از حیثیت و آبروی برادر دینی خود دفاع کند برای او هفتاد هزار سپر از آتش جهنم خواهد بود. (بحار، ج ٧٥، ص ٢٥٣)
٦ـ «امام رضا(علیه السلام)»:
مَن كَفَّ عَن اَعراضِ المُسلِمینَ اَقالَهُ اللهُ عَثرتَهُ یَومَ القِیامة.
کسی که از آبروریزی و لطمه زدن به حیثیت مسلمانان خودداری کند خداوند از لغزش های او در روز قیامت گذشت خواهد نمود. (بحار، ج ٧٥، ص ٢٥٦)
٧ـ «مولی امیرالمؤمنین علیه السلام»:
لاتَجَعَلْ عِرضَكَ غَرَضاً لِنِبالِ القَولِ.
آبرو و اعتبار خودت را آماج تیرهای حرف مردم قرار مده. (حیثیّت تو در دست خود تو است!) (نهج البلاغه، نامة ٦٩)
٨ـ «امام محمدباقر(علیه السلام)»:
ثلاثةٌ لَیسَ لَهُم حُرمَةٌ: صاحبُ هَویً مُبتَدِعٍ و الاِمامُ الجائِرُ و الفاسِقُ المُعلِنُ بِفِسقِه.
سه نفر هستند که حیثیت و حرمتی ندارند: دنباله رو هوای نفس بدعت گذار، پیشوای ظالم و ستمگر، و فاسق علنی بی باک. (قرب الاسناد، ص ٨٢)
آشنایی با ضرب المثل با دم کنده رفتیم، اما شما هم ده آباد کن نیستید
