ضرب المثل شنیدن کی بود مانند دیدن
داستان ضرب المثل
چقدر از این شنیده ها درسته؟ اصلا چه شنیده ای درسته؟
یكی از مهمترین مشكلات ما در قرن حاضر است كه فقط با توجه به شنیده ها و گفته و حرف های مردم آبروی افراد را زیر سؤال می بریم .انسان های بی گناهی را مورد اتهام قرار می دهیم و با این كار احساس رضایت و خوشحالی می كنیم كه نمونه هایی از آن را در سال های اخیر و روزهای گذشته در مورد یک مداح و یک مشهور تلویزیونی و هزاران بازیگر یا فرد دیگری شاهد بودیم كه چگونه برخی از افراد فقط با توجه به شنیده ها و بدون هیچ دلیل و منطقی این افراد را در معرض اتهام قرار داده و آبروی آنها را ریختند.
قرآن مجید در این ارتباط آیات متعددی دارد كه از جمله آنها آیاتی است كه افراد را از تكیه بر ظن و گان خود مخصوصا در مسائل مهم به شدن نهی می كند و تمام مردم را به به پیوری از یقین دعوت می كند كه از جمله این آیات این آیه شریفه می باشد:
وَ ما یَتَّبِعُ أَكْثَرُهُمْ إِلاَّ ظَنًّا إِنَّ الظَّنَّ لا یُغْنی مِنَ الْحَقِّ شَیْئاً إِنَّ اللَّهَ عَلیمٌ بِما یَفْعَلُون: و بیشترشان جز از گمان پیروى نمىكنند [ولى] گمان به هیچ وجه [آدمى را] از حقیقت بىنیاز نمىگرداند. آرى، خدا به آنچه مىكنند داناست.( یونس 36)
سوءظن انسان را به تجسس در حال دیگران وا می دارد، تجسس سرچشمه غیبت و كم كم موجب می شود كه آبروی انسانی، به خطر بیفتد.
بنابراین اگر گمانی بد، در دل وی خطور کرد اشکالی ندارد ، ولی نباید بدان توجه کند و آثارش را بر آن مترتب سازد ، در روایات آمده است که یکی از چیزهایی که برای مۆمن نیکوست و راه خلاصی آن را دارد ، سوء ظن است که راه رهایی از آن ، بی توجهی و جامه عمل نپوشاندن به آن است. (وسائل الشیعه ج 8 ص 263)
هدف از این کار آن است که آبروی مۆمن حفظ شود ، زیرا مۆمن در پیشگاه خداوند از منزلت و جایگاه والا برخوردار است و آبروی او از جمله سه گانه هایی است که نمی توان متعرض آن شد ، مۆمن جان و مال و عرضش در امان است و آبرو و حفظ آن یکی از مهم ترین مسایلی است که نمیتوان آن را بی ارزش کرد و با تعرض به آن شخص را به خطر انداخت.
امیرمۆمنان علی(علیه السلام) می فرماید: « کارهای برادر دینی ات را بر بهترین وجه حمل کن و در سخن وی براساس بدگمانی داوری نکن ، مگر آنکه یقین به خلاف آن پیدا کنی » (کافی ، ج 2 ص 361)
در سوره حجرات آیه 12، مۆمنان را از بسیاری از گمان ها درباره دیگران منع فرموده که مراد ، گمان سوء است ، نه گمان خیر، زیرا در آیه 12 سوره نور قرآن به گمان خیر که همان حسن ظن و گمان نیکو است ، تشویق کرده است ، در این آیه سخن از گمان بد نکردن درباره دیگری است و هرچند که گمان یکی از حالات چهارگانه یقین و گمان و شک و وهم است که به طور غیر اختیاری بر انسان عارض می شود و نمی تواند مورد امر و نهی قرار گیرد ، ولی مراد آن است که انسان آثار گمان را نباید بر آن بار کند و به چنین گمانی ترتیب اثر دهد و به گمان بدی که در حق دیگران میکند اعتنایی کند.
مفهوم ، کاربرد و معنی شنیدن، کی بود مانند دیدن
۱- توصیف کردن و یا تعریف وقایعی که در گذشته رخ داد به اندازه دیدن آنها نمی تواند برای افراد مفید باشد.
۲- هرگاه واقعیت را با چشم خود ندیدی، باور نکن.
۳- کاربرد: در مورد کسانی است که دیر باور و یا به نوعی بدبین هستند نیز به کار می رود.
۴- این ضرب المثل رابطه مستقیمی با بد گمانی افراد دارد یعنی فردی پشت سر فلان کسی صحبت میکند و تهمت میزند؛ باعث ایجاد بدگمانی روی شخص دیگری می شود.
کاربرد:
بیشترین کاربرد این مَثَل برای زمانی است که فردی شایعه ای می کند و افراد بر باور کردن آن در شک و شبهه هستند و می گویند شنیدن کی بود مانند دیدن…
مفهوم:
برای قبول کردن واقعیت ها، قدرت دیدن خیلی بیشتر از قدرت شنیدن است، گاهی اوقات افراد چیزی هایی را دیده اند و می خواهند آن را برای کسی دیگری تعریف کنند، اما هر چه در مورد آنچه که دیده اند بر زبان می آورند نمی توانند واقعیات مشاهده شده را به گوش شنونده برسانند.