آشنایی با جاذبه های برج‌های دوگانه خرقان در قزوین!

  سه شنبه، 26 اردیبهشت 1402   زمان مطالعه 4 دقیقه
آشنایی با جاذبه های برج‌های دوگانه خرقان در قزوین!
برج‌های دوگانه خَرَقان (قاراقان) دو برج آجری دوره سلجوقی هستند که با فاصله 29 متری از یکدیگر و در فاصله یک کیلومتری روستای حصار از توابع دهستان خرقان غربی در شهرستان آوج استان قزوین قرار دارند. این بنا در 23 خرداد 1356 به شماره 1395 در آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌است.

برج‌های دوگانه خرقان دو برج آجری دوره سلجوقی هستند که با فاصله 29 متری از یکدیگر و در فاصله یک کیلومتری روستای حصار از توابع دهستان خرقان غربی در شهرستان آوج استان قزوین قرار دارند. گره‌چینى و نقوش هندسى آجرکارى دوره سلجوقى، در این بنا به کمال رسیده‌است. اجرای آجرکاری این برج‌ها حاکی از مهارت بالای سازندگان آن است و این بنا را یکی از چشمگیرترین بناهای قرن پنجم قمری بدل کرده‌است. در آجرکاری این بنا، شیوه‌ای تازه به کار گرفته شده‌است که بعداً در ساخت بناهای دیگری چون گنبد سرخ مراغه نیز استفاده شده‌است.

چرا برج های خرقان؟

  • برج‌های خرقان یکی از جاذبه‌های گردشگری استان قزوین، پایتخت خوشنویسی ایران، به شمار می‌رود.

  • نخستین نمونه گنبدهای نار (پیازی و نیم‌کره) و گنبدهای دو پوسته گسسته (میان‌تهی) قرن 5 هجری قمری است.

  • از شاهکارهای معماری در زمینه تزیینات آجرکاری محسوب می‌شود.

  • این اثر تاریخی یکی از برج‌های به‌جای‌مانده از دوره سلجوقیان و دارای منحصربه‌فردترین نقاشی‌های به یادگار مانده از آن دوران است.

  • این سازه کاربری دفاعی نداشته و آرامگاه دو ترک‌تبار بوده است.

  • برج‌های خرقان در نزدیکی روستای حصار ولیعصر با قدمتی هزار ساله قرار دارند.

برج های خرقان

تاریخچه برج های خرقان

تحقیق درباره برج‌های خرقان برای اولین بار در سال 1964 انجام شد و پس از آن در مقاله‌ای به نام "سه آرامگاه برجی از دوران سلجوقی" از دیوید استروناخ و کایلر یانگ در سال 1966 معرفی شدند. در کتاب "سرزمین قزوین" از ورجاوند نیز وی تعریف دیگری از این برج‌ها ارائه داده است. اینکه چرا این دو برج در این مکان قرار دارند و نام سازنده آن‌ها در هاله‌ای از ابهام قرار دارد اما بر اساس کتیبه‌های موجود سازنده آن را شخصی به نام زنجانی می‌دانند که نامش بر روی آن‌ها حک شده است. این فرضیه وجود دارد که خرقان در زمان سلجوقیان چراگاه دام‌های قبایل ترک بوده و روسای قبایل در این برج‌ها دفن شده‌اند. تا اوایل دهه 1340 و با توجه به نوشته‌هایی که بر روی ضریح‌های چوبی بود این مقبره‌ها را امامزاده می‌دانستند اما پس از مدتی مشخص شد که مقبره‌ها متعلق به دو ترک سلجوقی به نام‌های «ابوسعید بیجار پسر سعد» و «ابومنصر ایلتای تی‏تکین» است. این اثر در تاریخ 23 خرداد 1356 با شماره ثبت 1396 به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

برج های خرقان

معماری برج های خرقان

برج‌های خرقان را می‌توان با برج شبلی دماوند و آرامگاه امیراسماعیل سامانی در بخارا مقایسه کرد و شاید بتوان آجرکاری آن را با الهام از هنر دوره سامانی و آل بویه دانست. در طول قرن‌‏های چهارم و پنجم، بیش‏تر برج‌های شمال ایران با نقشه دایره ساخته می‏‌شدند. انتخاب نقشه هشت‌ضلعی در ساخت برج در قزوین که فاصله زیادی با مناطق شمالی کشور ندارد، مهارت و ذوق سرشار هنرمندان را نشان می‌دهد؛ چراکه امکان ابداع و ارائه تزیینات متنوع و بدیع در برج‌های هشت‌ضلعی بسیار آسان‏‌تر بوده است.

برج شرقی

برج شرقی که قدیمی‌تر از برج غربی است، در سال 460 هجری قمری با ارتفاع 12٫45 متر و پلان هشت‌ضلعی ساخته شد. در کنار هر ضلع این برج، نیم ستون‌هایی به چشم می‌خورد که هفت نیم ستون قطری معادل با 95 سانتی‌متر و دو نیم ستون دیگر قطری برابر با 140 سانتی‌متر دارند؛ در این دو نیم ستون بزرگ‌تر، پله‌های مارپیچی تعبیه شده‌ است. برای رسیدن به راه‌‏پله‌‏ها باید از در مستطیلی‌شکل کوتاهی عبور کرد که در داخل اتاق مقبره قرار دارد. تعداد پله‌های هر راه‌پله 22 عدد است.

ساختمان برج‌های خرقان با آجرهای ساده به ضخامت 60 سانتی‌متر ساخته شده، سپس روی آن پوششی تزیینی با آجر به ضخامت 21 سانتی‏‌متر اجرا شده است. پوشش این برج از اولین نمونه‌های پوشش دوپوش با انحنای بیضوی است. تا قبل از زلزله سال 1381 بخش اندکی از پوشش خارجی گنبد باقی‌ مانده بود و در حال حاضر گنبدهای داخلی آن سالم‌ هستند.

با توجه به ویژگی‏‌های تاریخی برج می‌توان گفت که در میان گنبدهای دوپوسته‌‏ای که پوسته دوم آن‏‌ها مخروطی شکل نیستند، این بنا نخستین گنبد دو پوسته قرن پنجم هجری به شمار می‌‏رود و از این نظر حائز اهمیت است.

برج غربی

برج غربی در سال 486 هجری قمری برج غربی در فاصله تقریبی 29 متری از برج شرقی و با ارتفاع 12٫95 متر ساخته شد. این برج حدود 55 سانتی‌متر بلندتر از برج دیگر است و شامل هفت ستون با قطر 95 سانتی‌متر و یک ستون با قطر 133 سانتی‌متر می‌شود. در این تک ستون، راه‌پله‌های مارپیچی قرار دارد و در بالای آن پنجره‌‏ای مستطیلی‌شکل با قوس جناغی در پوشش خارجی گنبد تعبیه شده است که نور راه‌پله را تامین می‌کند.

برج‌ های خرقان کجاست؟

آدرس: استان قزوین، شهرستان آوج، جاده قزوین-همدان، دو کیلومتری روستای حصار ولی‌عصر

برج‌‌های خرقان در یک کیلومتری روستای حصار ولی‌عصر، از توابع دهستان خرقان غربی در شهرستان آوج استان قزوین قرار دارند. این سازه‌های تاریخی را می‌توانید در 32 کیلومتری جاده قزوین-همدان پیدا کنید. به سمت جاده قزوین-همدان بروید و در 33 کیلومتری غرب شهر آبگرم، مسیر روستای حصار ولی‌عصر را در پیش بگیرید تا در دشت خرقان این دو برج را ببینید.

نکات بازدید از برج های خرقان

  • ترجیحا پیش از غروب آفتاب و تاریکی هوا بازدید خود را به اتمام برسانید.

  • بازدید از این جاذبه تاریخی رایگان است.

  • هیچ تابلو و راهنمایی در این محل وجود ندارد.

  • از ریختن زباله و آسیب به برج‌ها بپرهیزید.

  • مسیر دسترسی به برج‌ها آسفالت بوده و در طول فصل بهار بسیار سرسبز است.

خلاصه

برج‌های خرقان، دو برج آجری مربوط به دوره سلجوقی هستند که از معروف‌ترین جاهای دیدنی قزوین محسوب می‌شوند. این دو برج که حدود 29 متر از یکدیگر فاصله دارند، در یک کیلومتری روستای حصار ولی‌عصر در شهرستان آوج استان قزوین واقع شده‌اند. برج‌های خرقان در 23 خرداد 1356 به شماره 1395 در آثار ملی ایران به ثبت رسیدند.


  دیدگاه ها
پربحث های هفته   
سلن اردم کیه؟ ما خودمون شهربانو منصوریان داریم؛ باور ندارید؟ تصاویر جدید ‌شیرزن قهرمان رو ببینید! +ویدئو (129 نظر) خلاقیت تحسین برانگیز برق کار آبادانی، برای نجات مردم از گرما حماسه آفرید/ لقب فرشته زمینی برازنده شماست! (49 نظر) صحبت های خنده دار آقای قرائتی: دختره بهم میگه شما آخوندا به دو تا مو و فوکول ما گیر ندید منم بهش گفتم اگه منم عماممو دو سانت جلوتر بذارم توام به من گیر میدی +ویدئو😂👌 (37 نظر) علی دایی: دکترها گفته بودند شاید زیر عمل زنده نمانم+عکس/ همه درآمدم را در ایران سرمایه‌گذاری کردم و یک وجب از خاک وطنم را با هیچ چیز عوض نمی کنم (34 نظر) عاشقانه های زیبا و دلنشین الهام چرخنده و همسر روحانی‌اش در شهر و حرم امام رضا(ع)/ ایشالا خوشبخت باشین+عکس (34 نظر) خلاقیت خنده دار قصاب شیرازی برای کشاندن مشتری به مغازه حماسه آفرید!/ هنر نزد ایرانیان است و بس +عکس😆 (32 نظر) خلاقیت بی نظیر راننده شمالی برای همسر باردارش حماسه آفرید+فیلم/ هنر نزد ایرانیان است و بس... (31 نظر) مادر شوهر جوان آیسان آقاخانی +عکس / رضا گلزار چه مامان مهربونی داره😍 (30 نظر) چیدمان دکور عزای قاجاری ستاره اسکندری برای پدرش در منزل شخصیشان+عکس/تزئینی زیبا با شمعدونی های شاه عباسی و رومیزی ترمه و قاب عکس (28 نظر) چهره غمزده و کمر خمیده آریا عظیمی نژاد، داور پرانرژی برنامه عصرجدید در مراسم تشییع مادرش/ روحش شاد و یادش گرامی+عکس (27 نظر) نگاهی به تاج‌ گل‌های اعیانی و گرانقیمت افتتاحیه رستوران محمدرضا گلزار در تهران؛ تبریک و شادباش دوستان و هنرمندان به سوپراستار سینما و برادرش+عکس (24 نظر) خلاقیت خنده دار یک مادر ایرانی برای تزئین موز مهمانی حماسه آفرید/ مامان نگو هنرمند بگو+عکس (23 نظر) نگاهی به مدل مانتو های اعیانی نسرین مقانلو در عین با حجاب بودن/ میشه هم خوشتیپ بود هم با حجاب+عکس (22 نظر) نگاهی به سبک چیدمان مدرن رستوران علی دایی در کامرانیه تهران / از صندلی های بنفش و گیاهان تا سقف شیشه ای و پرده های ساده +عکس (19 نظر) نگاهی به خونه زندگی اعیانی و شاه نشین نسرین مقانلو در آخرین تولد پسر مرحومش ارشیا به سبک پادشاه روم باستان/ حوض مرمری و آبنمای 3 طبقه+عکس (17 نظر)
پربازدیدترین ویدئوهای روز   
تیتر امروز   
رهبر معظم انقلاب در مواجه با پذیرایی مفصل از ایشان در هواپیما: پذیرایی هواپیمای ما هم، مثل پذیرایی هواپیمای مسافربری باشد، نباید هیچ چیزی اضافه باشد
زنوزی: یک تنه حریف همه شما هستم نیازی به دخالت پزشکیان نیست!
فوت و فن خانه‌داری؛ 8 ترفند خانگی از بین بردن زردی لیوان و استکان و برق انداختن آن‌ها
عضو پیشین شورای اطلاعات ملی آمریکا: پاسخ ایران به ترور اسماعیل هنیه با هدف قرار دادن مقامات اسرائیلی
آموختن موسیقی، راه حلی برای درمان اختلال یادگیری کودکان
ناهید کیانی احساس قلبی اش درباره کیمیا علیزاده را فاش کرد
سرنوشت جالب اعجوبه کنکور سال 88 / در ایران ماند؟
پلیسِ شلیک کننده به آرزو بدری کجاست؟
(ویدیو) تولد 2 سالگی پسر شهربانو منصوریان، آرشام، با تم جذاب پسرانه در وسط یک استخر خیلی بزرگ و در کنار پدر و مادر قهرمانش/ دیدین خرس ملوان روی کیک تولدش چه بانمکه؟
(ویدئو) واکنش خیره‌کننده‌ی میمون‌های باغ وحش به شعبده بازی مرد جوان/ دیدین اون مرد چجوری ادای میمون رو درآورد؟😂 از خود میمونم میمون‌تر بود که🤣
(ویدئو) استوری کنایه آمیز شهربانو منصوریان به مبینا نعمت زاده/ اینبار با به رخ کشیدن پزشک جوان انگلیسی که مدال طلای المپیک 2024 را از آن خود کرد
(عکس) ترکیب رنگ مسحورکننده‌ی مانتوی بلوچ‌دوزی شده‌ی مینا مختاری، همسر خوش‌سلیقه‌ی بهرام رادان/ میدونین چی باعث شده این مانتو اینقدر خاص باشه؟
نوه مصدق: پدربزرگم ترجیح می‌داد ایران فقیر ولی مستقل از امریکا و انگلیس باشد
تصاویر دیده نشده از کودکی بازیگر مردمی و با اخلاق جوکر2!/ الیکا عبدالرزاقی چه کوچولو بوده!😍
(تصاویر) دکوری‌های سنگی و شیک خانه‌ی مینا مختاری و بهرام رادان/ از شومینه پر از سنگ تا جا شمعی و میوه‌‌خوری سنگی/ حتی دکوری‌های اتاق پسرشونم مینیمال و باکلاسه
منتخب روز   
نگاهی به چیدمان ساده اتاق کار شخصی هاشمی رفسنجانی +فیلم/ از نقشه ایران با نمایی از خلیج فارس تا تخت خواب و کامپیوتر شخصی خاطره خنده دار مهران مدیری : میگه رفتم کلاس زبان استاد گفت هِلو منم گفتم سلام علیکم گفت زهرمارو سلام حق نداری یه کلمه فارسی حرف بزنی+ویدئو افتادن عینک از دست سیدعباس عراقچی در مجلس همانا و شکار این لحظه توسط عکاس دوربین به دست همانا+عکس شعر خوانی شاعر یزدی در محضر آیت الله خامنه ای و خنده های از ته دل رهبر انقلاب / شاعر : همه را شکل یار می بینم ، پیرزن را نگار می بینم همسر شهید مجبور به فروش روکش دندان شد+ عکس در 27 مرداد سالروز تولد آیت الله آل هاشم؛ یادی کنیم از بوسه پدر امام جمعه شهید بر مزار پسرش+ عکس/ روحش شاد و یادش تا ابد گرامی خاطره خنده دار شهاب حسینی : میگه وقتی رِنوی طوسی اردکان 11 رو کنار ماشین لاکچری رضا گلزار پارک کردم برای خودش کُمدی کلاسیکی بود +ویدئو تئاتر دیدن آقای روحانی با تی شرت آبی و بدون عبا و عمامه به همراه دختر و نوه‌اش+عکس واکنش معنادار و عجیب پسر مسعود پزشکیان به استعفای ظریف + عکس یکی از غمگین ترین سکانس های شهرزاد/ مرگ جمشید خان پلاکاردی از محمدرضا شاه در دستان مردم به شکل دراکولا با شاخ های شیطانی+عکس/ نوشتن لقب هایی در شان چهره منفور پهلوی نگاهی به قاب دو نفره چهره‌های سیاسی با مادرشان؛ از حسن روحانی و خاتمی تا هاشمی رفسنجانی و جهانگیری+عکس/ جای خالی تصویر رئیس جمهور شهید با مادرشان با این قاب پر شد!