کیسه هوا یا ایربگ، بالشتی اضطراری است که هنگام تصادف پر از باد شده و مانند محافظ بین سرنشین و خودرو قرار می گیرد. کیسه های هوا بعد از کمربند های ایمنی، دومین وسیله ای بودند که جهت ارتقای ایمنی خودروها مورد استفاده قرار گرفتند. سال ها زمان برد تا استانداردهای جهانی و کارشناسان در نقش مثبت کمربند ایمنی برای حفظ سرنشینان از آسیب های بیشتر به تفاهم برسند و استفاده از آن را برای سرنشینان و راننده تبدیل به قانون کنند. پس از آن نوبت به کیسه های هوا رسید. تا سال ها پس از اختراع این سیستم و نصب آن بر روی خودروها، کارشناسان در نقش مثبت صد در صد ی شان در تامین ایمنی راننده و سرنشینان تردید داشتند. اما در سال ۱۹۹۸ سازمان ایمنی جاده ای آمریکا استفاده از کیسه هوا را برای راننده و سرنشین جلو در تمام خودروها الزامی کرد. براساس آمار جهانی استفاده از ایربگ در خودروها میزان مرگ و میر ناشی از تصادفات را تا ۶۳ درصد کاهش می دهد.
ایده اصلی ساخت کیسه های هوا، هدفی خوب و متعالی دارد. آن ها بدین منظور طراحی شده اند که افراد به جای برخورد با شیشه و داشبورد ماشین در هنگام تصادف، با سطحی نرم مواجه شوند تا بدین شکل خطر مرگ و آسیب دیدگی کاهش یابد. از سال ۱۹۹۸ میلادی، کیسه های هوا برای راننده و شاگرد در تمامی خودروها و کامیون های ایالات متحده مورد استفاده قرار گرفته اند. آن ها در طول این مدت توانسته اند ۲۵ هزار بار جان افراد را نجات دهند که همین امر، کیسه های هوا را به یکی از تجهیزات اصلی برای افزایش ایمنی سرنشینان تبدیل کرده است.امروزه ماشین هایی وجود دارند که بیش از ۱۰ عدد ایربگ برای آن ها در نظر گرفته شده است. برخی تولید کنندگان نیز توانسته اند آن ها را در سامانه کمربندهای ایمنی جاسازی کنند. با این حال، سوال اصلی اینجاست که آیا کیسه های هوا باعث نجات سرنشینان می شوند و یا این که آن ها را به کام مرگ می فرستند؟
آیا واقعا امکان دارد که کیسه های هوا به جای نجاتِ جان سرنشینان، منجر به آسیب دیدگی بیشتر شوند؟
هر کسی که تجربهٔ باز شدن کیسهٔ هوا در حین تصادف دارد، آن را یک اتفاق کاملا سخت و شدید توصیف می کند که در واقع، باید هم این گونه باشد. کیسهٔ هوا باید در سریع ترین زمانِ ممکن باز شود تا از برخورد فرد با اشیاء اطراف ممانعت کند. کیسه های هوای درب، به طور متوسط در زمان ۲۰ تا ۳۰ میلی ثانیه و با سرعتی در حدود ۳۲۲ کیلومتر بر ساعت باز می شوند. در حقیقت، فناوری استفاده شده در باز شدن کیسهٔ هوا، مشابه فناوری بوستر موشک است.
کیسه های هوا به هنگام باز شدن، نیروی زیادی اعمال می کنند که احتمال دارد به فرد آسیب بزند. قرار گرفتن در فاصلهٔ نزدیک کیسهٔ هوا، منجر به صدماتی مانند کوفتگی و سوختگی خواهد شد. در صورت برخورد با کیسهٔ هوا در موقعیتی که کمربند ایمنی بسته نشده است یا در صورت وجود چیزی مانند حیوان خانگی، بطری یا حتی تلفن همراه بین فرد و کیسهٔ هوا، احتمال ایجاد صدمات جدی بسیار بالا خواهد بود.
کودکان و بزرگ سالان کوچک جثه به علت عدم تحمل بدن آن ها در برابر نیروی وارده، مستعد ترین افرادی هستند که در معرض خطر مرگ به خاطر برخورد با کیسهٔ هوا قرار دارند. علاوه بر این، بیشتر کودکان در صندلی ایمنی کودک قرار می گیرند که در طراحی آن ها وجود کیسهٔ هوا در نظر گرفته نشده است. نوع صندلی و هم چنین وضعیت نشستن نیز خطرات خاص خودش را دارد. برای مثال، صندلی ایمنی کودک که در آن صورت کودک به طرف عقب خودرو قرار می گیرد، به هیچ عنوان نباید در صندلی جلو نصب شود؛ چرا که منجر به آسیب دیدگی جدی می شود و حتی امکان دارد با وارد کردن ضربه به پشت صندلی ایمنی کودک، منجر به مرگ شود.
بدون تردید در صورت استفادهٔ درست، کیسه های هوا خطر کمی برای بزرگ سالان دارد و موجب نجات جانِ آن ها می شوند. اگر لازم است کودک را در صندلی جلو قرار دهید و درصورتی که خودروی پیشرفته و مجهزی دارید، حتما کیسه های هوای جلو را غیر فعال کنید. البته در برخی خودروها و در صورت داشتن شرایط خاص، غیرفعال کردن کیسه های هوا را به یک مکانیک با تجربه واگذار کنید. درصورتی که با خواندن این مطلب، نگران خطرات کیسه های هوای ردیف عقب خودروی خود شده اید، بهتر است کودک را در وسط صندلی های عقب قرار دهید.
ایمنی در کاربرد کیسه های هوا
از همان ابتدای به کارگیری کیسهٔ هوا در خودرو، کارشناسان بر این باورند که این فناوری در کنار کمربند ایمنی قرار می گیرد و به طور مستقل کارایی لازم را ندارد. با این که امروزه کیسه های هوای درب ها مرسوم تر شده اند، اما هنوز هم کمربند ایمنی لازم است؛ چرا که کیسه های هوا بیشتر در برخوردهای روبرو و عقب در سرعت بالای ۶ کیلومتر بر ساعت کاربرد دارند.تحقیقات نشان داده اند که فاصلهٔ ۵ تا ۸ سانتی متری با کیسهٔ هوا خطرناک است. بهتر است تا کیسهٔ هوای فرمان، ۲۵ سانتی متر فاصله داشته باشید. برای دست یابی به این فاصله می توانید روش های زیر را امتحان کنید:
تا جایی که امکان دارد و راحت هستید، صندلی خود را به عقب ببرید.
کمی به پشت صندلی زاویه بدهید. طراحی صندلی خودروهای مختلف متفاوت است؛ ولی حتی با بردن کامل صندلی به جلو، هنوز هم می توان با زاویه دادن پشت صندلی، فاصلهٔ ۲۵ سانتی متری ایجاد کرد. اگر زاویه دادن پشت صندلی در دید شما اختلال ایجاد می کند، از سیستم بالابر صندلی استفاده کنید. در صورت نبود این سیستم، از یک بالش که روکش لغزنده ندارد، استفاده کنید.اگر فرمان خودروی شما قابلیت تنظیم دارد، بخش کیسهٔ هوای آن را به جای سر و گردن، به سمت قفسهٔ سینه تنظیم کنید.
برای کودکان موارد زیر را در نظر بگیرید
- کودکان با سن ۱۲ سال یا کمتر، باید در صندلی مخصوص و در ردیف عقب جای بگیرند.
- نوزادان با سن زیر یک سال و وزن کمتر از ۱۰ کیلوگرم، به هیچ عنوان نباید در صندلی جلویِ خودرویی که مجهز به کیسهٔ هوای سرنشین جلو است، قرار داده شوند.
- کودکان بالای یک سال را در صورتی در صندلی جلوی خودروی مجهز به کیسهٔ هوای سرنشین جلو قرار دهید که در صندلی ایمنی کودک بنشیند و بست های محکم و اضافه شانه داشته باشد؛ تا جایی که ممکن است، صندلی را به عقب ببرید.
غیر فعال کردن کیسه های هوا
به علت نگرانی های موجود در خطرات کیسه های هوا، مؤسسهٔ ایمنی NHTSA از سال ۱۹۹۷ به منظور لزوم به کارگیری کیسه های هوای با قدرت کمتر ۲۰ تا ۳۵ درصد، برای کمپانی های خودروسازی قوانینی وضع کرده است. پیرو این قانون، از سال ۱۹۹۸ به تعمیرگاه ها و نمایندگی های مجاز، اجازهٔ غیرفعال کردن سیستم کیسه های هوا داده شده است. در حال حاظر مالکان خودرو می توانند با پر کردن فرم مربوطه کیسه های هوا را غیر فعال کنند.
آیندهٔ فناوری کیسه های هوا
با این که ۴۰ درصد صدمات جدی، ناشی از تصادفات به پهلوی خودرو هستند و علاوه بر این، تصادفات به پهلوی خودرو، ۳۰ درصد کل تصادفات را شامل می شوند؛ تا به امروز اکثر تست های تصادفات، از روبرو یا از عقب به خودرو بوده است. بیشتر کمپانی های خودروسازی برای جلوگیری از آسیب در تصادفات به پهلوی خودرو، به تقویت استحکام درب ها، کف و سقف خودرو پرداخته اند. طراحان خودرو، باور دارند که طراحی کیسه های هوای درب ها بسیار مشکل تر است. کیسه های هوای درب ها باید در زمانی حدود ۵ تا ۶ میلی ثانیه فعال شوند. هم اکنون کمپانی های ولوو و بی ام و در حال بررسی روش های جدید استفاده از کیسه های هوا هستند.
نکات ایمنی در استفاده از ایربگ
با وجود اینکه ایربگ در اکثر موارد باعث نجات زندگی سرنشین می شود اما می تواند باعث آسیب دیدگی (و بسیار به ندرت مرگ) او شود! کیسه های هوا برای اینکه کارشان را درست انجام دهند باید با سرعت زیادی باز شوند تا از تکان خوردن شدید سرنشین جلوگیری کنند. به همین دلیل کیسه هوا با شدت زیادی به راننده برخورد می کند و گاها دیده شده باعث ایجاد کبودی و حتی شکستگی بینی هم می شود.همچنین به ندرت امکان فوت بر اثر ضربه ایربگ هم وجود دارد. طبق آمار از ابتدای اختراع سیستم ایربگ تا کنون ۱۵۰ نفر در تصادفات توسط ایربگ فوت کرده اند. در ادامه نکات ایمنی برای استفاده از ایربگ آمده است.
- در صورتی که صندلی خودرو کودک را در صندلی جلو نصب کرده اید، بهتر است از غیرفعال بودن کیسه هوای مقابل او اطمینان حاصل کنید، چرا که باز شدن کیسه هوا می تواند باعث صدمه به کودک شود.
- بهتر است صندلی راننده تا حد ممکن عقب برود تا فضای کافی برای باز شدن کیسه هوا فراهم باشد.
- اگر فرمان خودرو شما از نوع تلسکوپی است، آن را طوری تنظیم کنید که در صورت باز شدن ایربگ، روی سینه شما باز شود نه صورت و گردن شما!
- نوزادان را هرگز در صندلی سرنشین جلو قرار ندهید، زیرا کیسه هوا برای آناتومی کودکان طراحی نشده و می تواند باعث مرگ یا آسیب های جدی در آن ها شود.
- از قرار دادن اشیای تیز و خطرناک روی داشبورد یا چسباندن آن ها روی فرمان خودداری کنید؛ این اشیا می توانند حین باز شدن کیسه هوا مسبب صدمات جبران ناپذیری به صورت شما شوند.
علت روشن شدن چراغ کیسه هوا یا ایربگ خودرو
