به گزارش پایگاه خبری-تحلیلی ساعدنیوز، دکتر احسان موحدیان کارشناس مسائل قفقاز در گفتگویی اختصاصی با خبرنگار ما درباره انحلال دولت خودخوانده آرتساخ گفت: دولتی که در قره باغ کوهستانی پیش از تصرف کل آن منطقه توسط باکو وجود داشت یک دولت خودخوانده بود و این دولت نه از سوی جامعه بین المللی و نه از سوی خود دولت ارمنستان به رسمیت شناخته نشده بود. ارامنه ای که در آرتساخ سکونت داشتند، برای خودشان دولت و مجلس تعیین کرده بودند و بعد از تسلط باکو بر این منطقه، مسئولان دولت خودخوانده اعلام کردند که این دولت منحل شده است. البته یک بحث هایی اخیراً درباره پس گرفتن انحلال این تشکیلات یا اتخاذ تمهیداتی برای تداوم این تشکیلات که به صورت داوطلبانه فعالیتش را ادامه بدهد مطرح شد که در نهایت منتفی شد.
موحدیان افزود: اما مسأله این است که دولت ارمنستان این مسأله را خاتمه یافته اعلام کرده است. آقای پاشینیان در پیامی که به مناسبت آغاز سال نو میلادی داشت اعلام کرد که این اتفاق افتاده است و او از این بابت از ملت ارمنستان عذرخواهی می کند و البته، این مسأله برای دولت ارمنستان خاتمه یافته است. نظر ایشان این است که تحویل منطقه قره باغ کوهستانی به آذربایجان برای تداوم حیات ارمنستان حیاتی بوده است. او می گوید که ما این منطقه را دادیم تا منازعات در منطقه خاتمه یابد و صلح حاکم شود تا بتوانیم روابط سیاسی و تجاری با آذربایجان و ترکیه برقرار کنیم!
این تحلیلگر تصریح کرد: منتها چیزی که من بعید می دانم که تصرف قره باغ کوهستانی توسط جمهوری آذربایجان باعث صلح شود! چون نگاه آنها هنوز به تصرف سیونیک در جنوب ارمنستان برای احداث کوریدور زنگزور است. زیرساخت های حمل و نقل را ایجاد کردند و مرتباً در رسانه های آذربایجان از اصطلاح "آذربایجان غربی" برای اشاره به ارمنستان استفاده می شود. از سوی دیگر، سرمایه گذاری نظامی آذربایجان را داریم. افزایش 1 میلیارد دلاری بودجه نظامی این کشور از 3 به 4 میلیارد دلار در سال جدید را داریم. سرمایه گذاری نیم میلیارد دلاری این کشور را برای ساخت و تجهیز نظامی داریم.
موحدیان در ادامه گفت: من فکر می کنم که باید ببینیم که نتیجه انتخابات در ارمنستان چه می شود. در آذربایجان تقریباً محال است که به غیر از آقای علیف کس دیگری رأی بیاورد. چون در آذربایجان انتخابات واقعی برگزار نمی شود. منتهی در ارمنستان، به دلیل وجود احزاب دیگر و گردش نخبگان نیم بند، باید ببینیم که در این فرصت باقی مانده آیا پاشینیان رأی می آورد یا کس دیگری؟! اگر آقای پاشینیان رأی بیاورد احتمال زیاد وجود دارد که اجازه بدهد که آذربایجان از طریق خاک ارمنستان به نخجوان وصل شود. این احتمال بالا وجود دارد که جاده ای در اختیار آذربایجان قرار بگیرد. دولت ارمنستان مدعی است که کوریدور به آذربایجان نمی دهد. حتی با دادن جاده به آذربایجان احتمال افزایش نفوذ این کشور در جنوب ارمنستان و در نهایت جدایی این منطقه از ارمنستان وجود دارد.
این پژوهشگر مسائل قفقاز تأکید کرد: آقای علیف می گوید که ما می خواهیم در رفت و آمد در این منطقه آزاد باشیم و قوانین حاکمیتی و گمرکی ارمنستان در این منطقه اعمال نشود! لذا اگر جاده هم داده شود در دراز مدت خطر از دست رفتن استان جنوبی سیونیک وجود خواهد داشت. حالت دیگرش این است که آقای پاشینیان رأی نیاورد. اگر این اتفاق بیفتد به اعتقاد من، آذربایجان برای این که بتواند به رؤیای تصرف استان سیونیک و تصرف این بخش از خاک ارمنستان تحقق ببخشد، ممکن است دوباره به جنگ و عملیات نظامی متوسل شود. اگر این اتفاق بیفتد، آن نقشی که ایران بازی میکند، بسیار مهم خواهد بود. ایران کماکان باید تأکید کند بر این که مرزهای جغرافیایی باید حفظ شود و ژئپلتیک منطقه دست نخورده باقی بماند. لذا این دو حالت وجود دارد و باید منتظر باشیم ببینیم که کدام حالت پیش می آید؟!
دکتر موحدیان در پایان با اشاره به تنش های موجود در منطقه قفقاز جنوبی در پی تسلط کامل آذربایجان بر قره باغ گفت: فعلاً مسأله آرتساخ یا قره باغ کوهستانی اینگونه است که با تصرف این منطقه توسط باکو، در این مرحله پرونده اش بسته شده است! البته فکر نمی کنم که این پایان کار باشد. این منطقه در طول تاریخ همیشه ارمنی نشین بوده است. آن کسانی که از آن منطقه آواره شده اند هنوز از خاطراتشان می گویند و به آنجا تعلق دارند. در واقع، اموالشان آنجا باقی مانده است. قبلاً آقای علیف از حق بازگشت این افراد صحبت می کرد ولی الان به طور ضمنی منکر این حق شده است. می گوید که میخواهیم مردم خودمان در آنجا ساکن کنیم. البته این موضوع با چالش های حقوقی مواجه است. حداقل اش این است که این ارامنه می توانند نسبت به این موضوع شکایت قانونی داشته باشند. به هر صورت، من فکر نمی کنم که پرونده منطقه قره باغ کوهستانی بسته شده باشد و به نظرم در آینده، تنش هایی را در این منطقه شاهد خواهیم بود.
