توقیف حقوق کارمند بابت مهریه زن است.گاها افراد به دلیل شرایط سخت اقتصادی و اوضاع نابسامان مالی شرایط پرداخت مهریه به صورت یکجا را ندارند در این صورت است که دادگاه حکم به پرداخت مهریه به صورت اقساط صادر می کند.
کلمه توقیف به معنی بازداشت کردن اموال می باشد یکی از اموالی که قابلیت بازداشت را می باشد توقیف حقوق کارمند دولت بابت مهریه است بنابراین حقوق کارمندان دولت جزء اموال و دارایی های آنان محسوب میشودو در اغلب موارد به صورت وجه نقد به حساب زوجه واریز می‌شود. بنابراین، میتوان حقوق و مزایای کارمندان دولت را بابت مهریه تا زمانی که پرداخت مهریه به صورت کامل صورت گرفته باشد درخواست کرد. در این خصوص مقنن در قوانین مختلف احکامی را بیان کرده که در این نوشتار به صورت مختصر و مفید به آن پرداخته می شود.
طبق قانون بعد از ازدواج و جاری شدن عقد نکاح مهریه حق زن بوده و هر وقت بخواهد میتواند حق و حقوقش را از مرد مطالبه نماید. طبق ماده 1082 قانون مدنی به مجرد عقد زن مالک مهریه می‌شود و میتواند هر نوع تصرفی که بخواهد در آن بنماید.
تبصره (الحاقی 1376/4/29) – چنانچه مهریه وجه رایج باشد متناسب با تغییر شاخص قیمت سالانه زمان تادیه نسبت به سال اجرای عقد که توسط بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران تعیین می‌گردد محاسبه و پرداخت خواهد شد، مگر اینکه زوجین در حین اجرای عقد به نحو دیگری تراضی کرده باشند. گاها این مسئله بوجود می‌آید که زن مطالبه مهریه می‌کند اما مرد از پرداخت مهریه و حق زن سرپیچی نموده و کوتاهی می‌کند. بدین منظور قانون برای دفاع از حق زن و جلوگیری از پایمال شدن حقوق زوجه و عدم تکرار این موضوع مجموعه مقرراتی را در راستای توقیف حقوق کارمند بابت مهریه تدوین نموده است که در این مقاله به آنها می‌پردازیم.
حسب ماده 96 قانون اجرای احکام مدنی از حقوق و مزایای کارکنان سازمان‌ها و موسسات دولتی یا وابسته به دولت و شرکتهای دولتی و شهرداری‌ها و بانک‌ها و شرکت‌ها و بنگاههای خصوصی و نظائر آن در صورتی که داری زن یا فرزند باشند ربع و الا ثلث توقیف می‌شود.
تبصره 1 – توقیف و کسر یک چهارم حقوق بازنشستگی یا وظیفه افراد موضوع این ماده جایز است مشروط بر اینکه دین مربوط به شخص بازنشسته یا وظیفه بگیر باشد.
تبصره2 (اصلاحی 1394/11/12) – حقوق و مزایای نظامیانی که در جنگ هستند و مستمری مددجویان کمیته امداد امام خمینی (ره) و سازمان بهزیستی توقیف نمی‌شود.
همانطور که ذکر شد حسب تبصره 2 ماده 96 قانون اجرای احکام مدنی توقیف حقوق فرد نظامی در زمان جنگ به هیچ وجه ممکن نیست. فلذا ماده 1 قانون قانون مجازات جرایم نیروهای مسلح مواردی که نظامی محسوب می‌شوند را به صورت محدود بیان نموده است.
حقوق وظیفه عبارت است از:
حقوق وظیفه از کار افتادگی
حقوق وظیفه وراث
حقوق وظیفه از کار افتادگی به حقوق مستمری ثابتی گفته می شود که در صورت از کار افتادگی یا نقص عضو کارمند به او پرداخت می‌گردد.
حقوق وظیفه وراث به حقوق مستمری ثابتی گفته می‌شود که در صورت فوت کارمند به وراث او پرداخت می‌گردد.
بنابراین نهایتا حقوق وظیفه، قابل توقیف تا یک چهارم می باشد و مشروط براین که بدهی مربوط به شخص وظیفه بگیر باشد.
طبق تبصره تبصره 2 ماده 96 قانون اجرای احکام مدنی حقوق و مستمری دریافتی افراد نیازمند که از کمیته امداد و سازمان بهزیستی دریافت می‌کنند غیر قابل توقیف می‌باشد.
افرادی تحت پوشش کمیته امداد و سازمان بهزیستی کشور هستند عبارتند از :
از کار افتادگان و معلولان نیازمند که توانایی مالی اداره زندگی خود را ندارند و افراد تحت تکفل آنها.
زنان و کودکان بی‌سرپرست و نیازمند به موضوع قانون تأمین زنان و کودکان بی‌سرپرست، مصوب 1371.
خانواده‌های زندانیان نیازمند، در مدت زندانی بودن سرپرست خانواده.
آسیب دیدگان ناشی از حوادث طبیعی و غیر طبیعی که امکانات اولیه زندگی خود یا وسایل اشتغال خود را از دست داده‌اند تا زمانی که امکانات اولیه یا وسایل اشتغال خود را به دست آورند.
عایله نیازمند تحت تکفل سربازانی که درآمدی برای اداره زندگی ندارند، در مدت سربازی و حداکثر تا پایان سال 1374
مشمولان طرح شهید رجایی.
سایر مواردی که مشمول بندهای گفته شده نیستند و تحت پوشش سازمانهای امدادی از قبیل کمیته امداد امام خمینی (ره) یا سازمان بهزیستی کشور هستند یا باید تحت پوشش سازمانهای یاد شده قرار بگیرندکه البته با تشخیص کمیته امام خمینی (ره) صورت می‌گیرد.
ممکن است علیه کارمندی، دو یا چند اجراییه صادر شود؛ او نیز به میل خود، آنها را اجرا نکند و نوبت به توقیف حقوق و مزایای کارمندی او برسد. در چنین فرضی برای توقیف حقوق و مزایا، باید به تاریخ صدور اجراییه‌ها، توجه کرد:
الف) تاریخ صدور اجراییه‌ها با هم یکسان است :
اگر تاریخ صدور اجراییه‌ها با هم یکسان باشد، یک سوم یا یک چهارم حقوق و مزایا، به نسبت میزان محکومٌ به، بین آنها تقسیم می‌شود؛ برای مثال محکومٌ‌علیه، محکوم به پرداخت 4 میلیون تومان به شخص الف و 2 میلیون تومان به شخص ب می‌باشد. او زن یا فرزند هم ندارد، بازنشسته نیست و نظامی در حال جنگ یا وظیفه بگیر هم محسوب نمی‌شود، پس یک‌سوم حقوق او که معادل 150 هزار تومان است، توقیف می‌شود. در این مثال، در هر ماه، 100 هزار تومان به شخص الف و 50 هزار تومان به شخص ب، تعلق خواهد گرفت.
ب) تاریخ صدور یک اجراییه، قبل از تاریخ صدور اجراییه‌ی دیگر است و بابت آن، ماهانه از حقوق و مزایای محکومٌ‌علیه کاسته می‌شود :
در این حالت تا تمام محکوم به درج شده در اجراییه‌ی اول، پرداخت نشود، امکان وصول محکومٌ‌به اجراییه‌ی دوم، وجود ندارد و نباید پنداشت که در مقابل هر اجراییه، یک چهارم یا یک سوم حقوق و مزایای محکومٌ‌علیه، قابل توقیف است.
حسب ماده97 قانون اجرای احکام مدیر اجرا مراتب را به سازمان مربوط ابلاغ می‌نماید و رییس یا مدیر سازمان مکلف است از حقوق و مزایای محکوم‌علیه کسر نموده و به قسمت اجرا بفرستد.
تکلیف این ماده متوجه رئیس یا مدیر سازمانی است که مستخدم دولتی از آن حقوق دریافت می‌نماید. نکته برجسته و مھمی که به برخی مناقشات خاتمه می دھد این است که درماده 97 به طور واضح تصریح شده است که از حقوق و مزایای محکوم علیه کسرمی‌شود و نباید ازسایر دریافتی ھای مستخدم محکوم علیه کسر و برداشت نمود.
بنابراین، رئیس سازمان با استفاده از عواملی که در اختیار دارد موظف است مطابق اجرائیه واصله ازاجرای احکام نسبت به برداشت 4/1 یا 3/1 حسب مورد از حقوق کارمند خود کسر و به قسمت اجرا ارسال نماید.
امروزه به دلیل آمار بالای طلاق و عدم توان پرداخت مهریه توسط زوج ها به دلیل بالابودن رقم مهریه و شرایط نامساعد اقتصادی، دولت طبق قانون مصوب مجلس شورای اسلامی ،بابت مهریه میتواند حقوق کارمندی زوج را توقیف کند. چون که این حقوق جز اموال و دارایی شخص به حساب می‌آید و دادگاه با توجه به شرایط دستور به توقیف حقوق زوج بابت مهریه را صادر کرده و بصورت اقساطی از حقوق وی کسر می‌شود. در این موضوع قصد داشتیم تا بصورت واضح و روشن این موضوع را برایتان تشریح کنیم و آگاهی در زمینه های حقوقی را برایتان به ارمغان بیاوریم. امیدواریم که لذت برده باشید و برایتان مفید بوده باشد.
