ساعدنیوز
ساعدنیوز

موضع رئیس جمهور چین درباره جزایر ایرانی خلیج فارس نقض حاکمیت ملی و توهین به هویت ملی ماست

  دوشنبه، 21 آذر 1401   کد خبر 233985
موضع رئیس جمهور چین درباره جزایر ایرانی خلیج فارس نقض حاکمیت ملی و توهین به هویت ملی ماست
چینی ها که مدت هاست به خاطر تحریم های ظالمانه و ضدانسانی آمریکا به یکه تاز عرصه اقتصاد ایران تبدیل شده اند، این بار برای گرفتن امضای قراردادهای چند صد میلیارد دلاری از عربستان سعودی دست بر روی تمامیت ارضی ایران و نقض آن نهاده اند. ساعدنیوز در گفتگو با دکتر شهرام فتاحی استاد روابط بین الملل دانشگاه آزاد کرمانشاه به این موضوع پرداخته است.

چینی ها برخلاف تصور دولتمردان ما، نگاه ایدئولوژیک تخاصمی به غرب ندارند، بلکه نگاه شان این است که در تعاملشان با غرب چقدر می توانند سود خودشان را حداکثری کنند، و این سود حداکثری را تضمین بکنند.

ساعدنیوز: یانیه مشترک دولت چین با کشورهای مرتجع شورای همکاری خلیج فارس بر علیه تمامیت ارضی ایران بسیاری را با این سؤال مواجه کرده است که مگر ما با پکن "روابط راهبردی" نداریم! این چه نوع روابط راهبردی است که خروجی آن دهن کجی به تمامیت ارضی کشوری است که برای دفاع از آن خون صدها هزار شهید بر زمین ریخته شده است. به نظر حضرتعالی کجای کار دستگاه دیپلماسی و سیاست خارجی ما در رابطه با کشوری مانند چین اشتباه بوده است که پکن چنین رفتاری با ما می کند؟

دکتر شهرام فتاحی: ما در روابط بین الملل، معمول مراتب روابط بین بازیگری را به سطوح مختلفی از هماهنگی، همکاری، اتحاد، ائتلاف و در واقع به دانش واژه هایی از این جنس و از این سنخ تقسیم بندی می کنیم و هر کدام بار معنایی خاصی دارند.

وقتی می گوئیم که در اتحادیه اروپا، اینتگریشن یا همگرایی وجود دارد؛ همگرایی بار معنایی خاصی دارد و سطح عالی ای از روابط بین بازیگری را در یک منطقه خاص به ما نشان می دهد. وقتی می گوئیم که دو بازیگر با هم همکاری دارند، و یا در ترسیم سیاست خارجی شان در سطح منطقه هماهنگی هایی دارند، این بار معنایی خاصی دارد، یعنی ضمن لحاظ کردن منافع شان، همکاری هایی دارند که می شود بازی با حاصل جمع جبری مثبت!

مع الأسف سیاست خارجی ما در طول سال های اخیر، بنا را بر این گذاشته که برای فرار از فشارهای خُردکننده تحریم های بین المللی، که ماهیت ظالمانه ای و تحمیلی ای دارند و کسی مُنکر این مطلب نیست، و ایجاد مجال تنفسی برای دیپلماسی چندجانبه، برای روابط اقتصادی و جذب سرمایه، دو رویکرد اصلی را در دستور کار قرار دهد: 1- تنش زدایی با همسایگان، 2- نگاه راهبردی به شرق!

مسأله راجع به این دو رویکرد این است، که دولتمردان ما این مسأله را واقعاً جدی نگرفتند که سر زُلف سیاست خارجی تمام بازیگران منطقه ای، از جمله همسایگان عرب مُسلمان ما، به نوعی به منویات کاخ سفید و مخصوصاً بازیگران بزرگ غربی گره خورده است، و هرچقدر هم شما مذاکره کنید با عربستان سعودی، تا زمانی که شما در یک رابطه آنتاگونیستی و تخاصمی با ایالات متحده آمریکا هستید، عملاً اتفاق خاصی نمی افتد! بلکه از این فضا استفاده می کنند تا به نوعی در مذاکرات با دست بالا صحبت بکنند. گرچه اراده و نگاه شما بر تنش زدایی مبتنی است، اما واقع مطلب این است که چنین مذاکراتی ادامه پیدا می کند، و آنچه که اتفاق می افتد این است بعد از سال ها مطالعه و تدریس درسی با عنوان "اعراب و اسرائیل" در دانشگاه هایمان، متوجه می شویم که موضوعیت این سرفصل درسی از بین رفته است! بازیگران منطقه ای و حتی عربستان سعودی عملاً همگی بعد از آن پروژه "صلح ابراهیم" به سمت ایجاد روابط پایدار حتی از شناسایی دوژوره اسرائیل بر مبنای قوانین بین الملل حرکت کرده اند و پیرو این اتفاقات، قوانین بازی فرق کرده است! پیرو این رویدادها، به نوعی می توان گفت که امروز به جای مناقشه "اعراب و اسرائیل" شاهد مناقشه "جمهوری اسلامی ایران و اسرائیل" هستیم.

حالا مسأله اینجاست که در چنین شرایطی شما سعی می کنید خلأ تمام این بازیگران طمّاع غربی را با روابط با چین و روسیه پر کنید! از یاد می بریم که روابط بین الملل بر مبنای اخلاق نیست، روابط بین الملل در واقع بیشتر به مثابه بازاری است که هر بازیگری بر مبنای قاعده خودبسندگی تلاش می کند تا به حداکثر سود برسد، تلاش می کند تا منافع ملی و امنیت ملی، و بقای خودش را تأمین و تضمین کند و ارتقاء دهد. در یک چنین شرایطی، اراده ما بر این است که رابطه با غرب را رابطه گرگ و میش می دانیم، و به نوعی این مسأله وجه ایدئولوژیک پیدا کرده است. این که چنین نگاهی غلط است یا درست یا نگاه های مختلفی به این مسأله وجود دارد، بحث دیگری است. اما برای فرار از این بن بست، دولتمردان ما نه فقط در این دولت یعنی دولت سیزدهم، بلکه در طول یک دهه اخیر، یک رویکردی به نام "نگاه راهبردی به شرق" را در دستور کار قرار داده اند. اما نکات بسیار مهمی فراموش شد. بر مبنای یک سری تصورات و ارزیابی های مغشوش و بعضاً نادرست ریل گذاری استراتژیک صورت می گیرد.

همه می دانند که جمهوری خلق چین بازیگری است که اصولاً در سیاست خارجی خود کاملاً و مطلقاً در فضای آنارشیک بین الملل بر مبنای اصل "هزینه-فایده" عمل می کند. چینی ها برخلاف تصور دولتمردان ما، نگاه ایدئولوژیک تخاصمی به غرب ندارند، بلکه نگاه شان این است که در تعاملشان با غرب چقدر می توانند سود خودشان را حداکثری کنند، و این سود حداکثری را تضمین بکنند. وقتی چین با ایالات متحده و اتحادیه اروپا بین 1200 تا 1300 میلیارد دلار تراز تجاری دارد، چرا ما باید توقع داشته باشیم که یک بازیگری در اندازه چین، که حتی در عرصه بین الملل به او Trade Nation یا "ملت کاسب" می گویند نه فقط "دولت سودمحور"، به خاطر ما وارد یک قمار بزرگ با غربی ها شود در حالی که تراز تجار همین کشورهای غربی با چین غیرقابل مقایسه با تراز تجاری ما با چین است. سهم ما در تراز تجارت خارجی چین سه هزارم درصد است در حالی که سهم چین در اقتصاد ما حدود 30 درصد است!! یعنی این مطلب باعث می شود که یک ناترازی ویرانگر به وجود بیاید. و به همین خاطر است که رئیس جمهور چین به عربستان سفر می کند، و در شورای همکاری خلیج فارس و در تعامل با منویات این شورا، وارد مقولاتی می شود که اصولاً به حاکمیت ملی و به زعم من، به هویت ملی ما مربوط می شود!

در تمام این سال ها هرگز هیچ بازیگر متعارض غربی از آمریکا گرفته تا متحدان غربی آن، اعم از انگلیس، فرانسه، آلمان و کانادا، هیچ کدام در مورد جزایر ایرانی خلیج فارس صحبت نکردند و حتی دعوت به حکمیت هم نکردند. اما شی جینپینگ به عنوان عالیرتبه ترین مقام جمهوری خلق چین به راحتی وارد حوزه ای شده است که عملاً نقض حاکمیت ملی ما، و توهین به هویت ملی است. مسأله ای که من فکر می کنم، دولتمردان ما نباید فراموش کنند، این است که چینی ها در تعامل با ما هرگز سابقه روشنی نداشته اند. ما هرگز فراموش نمی کنیم زمانی را که دامینوی قطعنامه های پی در پی شورای امنیت مثل شلاق بر سر و روی اقتصاد و ساختار معیشتی این مملکت فرود می آمد، و همه این قطعنامه ها با تأئید و رأی مثبت چین همراه می شد!

در واقع، ما باید به درستی بیندیشیم و بدانیم که وارد قما بزرگی شده ایم. همین الان، بیش از 20 میلیارد دلار درآمد حاصل از فروش نفت ما به چین در این کشور بلوکه است! این چه متحدی است که به قول دولتمردان گرانقدر ما، حتی یک دهم پول خود ما را به ما پس نمی دهد؟! شما کدام طرح و پروژه راهبردی در این وانفسای انحصار و تحریم را سراغ دارید که در اجرای آن، چینی ها، ما را حمایت کرده باشند؟ پروژه راه آهن تهران-مشهد حتی با حضور خود شی جینپینگ امضاء شد و طرف ایرانی 300 میلیون دلار سهم خودش را داد، اما هرگز عملیاتی نشد. جاده ابریشم که منطقی ترین شکل عملیاتی کردن آن، این بود که از چابهار و گوادر رد شود و وارد آسیای میانه گردد، نه تنها چینی ها از این مسیر استفاده نکردند، بلکه مسیر کوه های سربه فلک کشیده هندوکش را در پیش گرفتند، اما راضی نشدند که ایران نیز سهمی در کمربند میانی داشته باشد!

همین الان در صنایع راهبردی نفت و گاز ما، وزیر محترم نفت دولت آقای رئیسی می گویند که ما دست کم به 240 میلیارد دلار سرمایه گذاری و البته تکنولوژی هایتک نیاز داریم. چینی ها حتی به اندازه ارزنی به لحاظ تکنولوژیک در این عرصه بسیار مهم، که آتیه این مُلک و ملت به آن گره خورده است، به ما کمک کرده اند یا می کنند؟ مسلم است که ما در عرصه روابط بین الملل که عرصه درس آموزی است، نباید اشتباهاتمان را تکرار کنیم. به همین خاطر است که به زعم بنده، طرح ایده اتحاد استراتژیک با چین، در واقع مبتنی بر یک عده پیشفرضهای غلط و مخدوش است. شاید بشود گفت که چنین اراده ای در تهران وجود داشته است، اما ابداً چنین نگاه و اراده ای در پکن نداشته، ندارد و نخواهد داشت.

تصویر

سهم ما در تراز تجارت خارجی چین سه هزارم درصد است در حالی که سهم چین در اقتصاد ما حدود 30 درصد است!! یعنی این مطلب باعث می شود که یک ناترازی ویرانگر به وجود بیاید.

ساعدنیوز: استدلال برخی در دفاع از روابط نزدیک ما با پکن آینده روشن اقتصاد آسیایی و نقش چین در این اقتصاد است. آیا چین اساساً در رقابت با آمریکا می تواند اتمسفر اقتصادی اختصاصی در فضای بین الملل با نظمی که در آن حاکم است ایجاد کند و آیا چنین برداشتی از رابطه با چین ثمری برای ما در آینده خواهد داشت؟

دکتر شهرام فتاحی: من می خواهم در اینجا در پاسخ به این سؤال، مطلبی را متذکر شوم. نکته اساسی و راهبردی ای که وجود دارد، این است که مناقشه بین چین و ایالات متحده و متحدین غربی واشنگتن، در واقع یک جور رقابت درون گفتمانی است. هر دو بازیگر، علیرغم تمام چنگ و دندان نشان دادن ها، و برخی رجزخوانی ها، نظم مستقر در روابط بین الملل را به رسمیت می شناسند. هر دو کشور خودشان را عناصری از این نظم مستقر می دانند. به قول میرشایمر، ایالات متحده مخصوصاً در چند سال اخیر، به هژمون قاره ای بودن خودش اکتفا کرده است و به نوعی هم حوزه بازیگری چین را به رسمیت می شناسد، گرچه سعی میکند در این قمار بزرگ و جهانشمول از برگ هایی مثل دعوای تایوان و چین، استفاده کند تا فشار را بر چین افزایش دهد.

اما مسأله اینجاست که عجالتاً رقابت جمهوری خلق چین با آمریکا و متحدین غربی اش، در واقع رقابت بر سر تحصیل سود بیشتر است. آنها یک رقابت ایدئواستراتژیک آشتی ناپذیر از جنس ساختار دوقطبی با همدیگر ندارند. ولی نکته اینجاست که بازیگری به نام جمهوری اسلامی ایران در واقع نوع دعوایی که دارد، برخلاف دعوایی که چینی ها با غرب دارند – که از جنس رقابت یا competition است – از سنخ منازعه یا conflict است، یعنی بازی با حاصل جمع جبری صفر! در حالی که بازی چین با غرب بازی ای با حاصل جمع جبری مثبت است. این خیلی متفاوت است.

چطور انتظار داریم که بازیگری که اولویت سیاست خارجی اش تحصیل سود بیشتر است، در بزنگاه های مهم و راهبردی از ما حمایت کند. هرگز چنین کاری نخواهد کرد. چون منافع اش به مخاطره می افتد. به همین دلیل، انشاءالله دولتمردان ما با واقعیت ها زندگی بکنند، برمبنای واقعیت ها تصمیم بگیرند. منافع ملی ما فقط متعلق به این نسل نیست. در واقع، موجودیت و منافع ملی ما و امنیت ملی ما در واقع میراثی است که بعداً قرار است که به آیندگان ما تحویل داده شود.

امیدوارم که واقعاً از برخی اشتباهات محاسباتی، دولتمردان ما درس گرفته باشند، و در تدوین راهبردهای کاملاً رئالیستیک در حوزه سیاست خارجی، به یک بازبینی جدی در قول و فعل و ترسیم سیاستگذاری دست بزنند.

پایگاه خبری ساعدنیوز را در شبکه‌های اجتماعی دنبال کنید.

دیدگاه ها
  دیدگاه ها
پربحث های هفته   
مراسم سلام عید نوروز و اهداء سکه توسط فرح پهلوی به همسران مقامات دولتی +عکس/ ولخرجی زن تازه به دوران رسیده زمانی که مردم غرق در فقر و بدبختی بودند! (384 نظر) میزبانی حسن روحانی از سیاستمداران و اقوام در مراسم عید دیدنی در منزل زیبا و ایرانی پسندش+ عکس/ چه مبلمانی، چه فرش هایی، از همه مهمتر چه خونه دلبازی😍 (381 نظر) خلاقیت خنده دار یک ایرانی برای گرم کردن آب حماسه ساز شد/ خسته نباشی هم وطن+ عکس (251 نظر) تلاوت زیبا و دلنشین سوره شمس توسط رهبر معظم انقلاب+ویدئو (241 نظر) صبحانه مفصل و رنگارنگ دو نفره رضا گلزار و آیسان خانوم+عکس/از خاویار گرفته تا آواکادو و انار وحشی... (195 نظر) تصویری از عیادت نجم الدین شریعتی، مجری برنامه سمت خدا از رهبر معظم انقلاب و استقبال گرم ایشان (189 نظر) سوژه شدن موجودی حساب هوش پران مشتری مغازه آجیل فروشی+عکس/ تا حالا این همه عدد رو کنار هم ندیده بودم که امروز دیدم🙄 (196 نظر) روایتی از هواپیمایی که برای آوردن یک روبان عروسی برای فرح پهلوی از تهران به پاریس رفت! (174 نظر) رونمایی منوچهر هادی از خواهر و شوهر خواهر پزشکش+ عکس/ به قولی مخ خانواده ایشون هستن که پسرش هم دکتره (153 نظر) خلاقیت منحصر به فرد پسر مشهدی با ساخت تریلی حماسه آفرید/ هیلتر هم مغز اینو نداشت!+عکس (145 نظر) دو پادشاه یکی از ایران (ناصرالدین شاه) و دیگری از ژاپن (میجی) در یک زمان به اروپا رفتند/ تفاوت ها را بنگرید (137 نظر) حضور علی دایی در رستوران شیک فریبا نادری به صرف افطار+عکس/ ذوق و خوشحالی خانم بازیگر از حضور شهریار ایران در رستورانش (129 نظر) مراسم تولد جگرسوز آزاده نامداری در خانه ابدی اش و گریه های دلخراش همسر و پدرش/ روحت شاد+ عکس (128 نظر) خواهر یکتا ناصر سکوتش را شکست (126 نظر) خنده های رهبر معظم انقلاب به اشعار شاعر طنزپرداز با موضوع آقازاده+ویدئو/ ای صورت و سیرت تو مطلوب، به‌به به‌به به این ژن خوب (118 نظر)
دیگران می‌خوانند   
(عکس) چیدمان مبلمان استیل و سلطنتی خونه وریا غفوری و همسر چشم رنگی اش در یک جشن تولد عاشقانه/ ماشالا چقدر به هم میان😍 آمار تلفات حمله اسرائیل به حلب سوریه + جزئیات دیزاین شیک کیک حامد سلطانی مجری برنامه سال تحویل با یک عکس عاشقانه برای سالگرد ازدواجشان+عکس بارش باران و کاهش دمای برخی استانها گام های استوار دولت در مسیر «جهش تولید»؛ غول‌های صنعت به میدان بازگشتند (عکس) ابتکار خنده دار جوان ایرانی در پیوند موفقیت آمیز درب بازکن نوشابه به در ماشین/ سلطان مدیریت بحران😂👌 پرهیز از تخریب در انتخابات، همواره مورد تاکید رهبری بوده است عزای خانواده شیرازی به جشن تبدیل شد + جزئیات (عکس) خلاقیت خنده دار یک ایرانی در نصب شیر آب روشویی به پراید/ لامصب از مغزش بهینه استفاده کرده😂 انتشار اولین عکس از رهبر معظم انقلاب با لباس محلی سیستان و بلوچستان 10 آقازاده ای که تاکنون پای میز محاکمه رفته اند / اجرای عدالت حتی برای فرزندان هاشمی رفسنجانی، آیت الله جنتی و .... علی دایی 4 برادر خوش تیپ و عجیب‌تر از خود دارد؛ افسانه 5 برادران خانواده شهریار خانه تاریخی حیرت انگیز در گود چهک شهر بهبهان + تصاویر توصیه به استعفای سفیر ایران در باکو به خاطر مصاحبه با یک خبرنگار با پوشش زننده از سوی رسانه اصولگرا پاسخ جالب رهبر انقلاب به طلبه‌ای که از ایشان افطاری می‌خواست +فیلم/ما کجاییم در این بحر تفکّر ... پاداش 4 میلیارد تومانی برای بچه‌دار شدن خبرساز شد عکس عجیب ماشین آتش‌نشانی 90 سال پیش! (ویدئو) عجیب ترین و خاص ترین بستنی ایران/ خلاقیت بستنی فروش تهرانی مثل بمب صدا کرد (ویدئو) مدل عجیب و غریب فنجان فضایی برای نوشیدن چای در فضا استوری مشترک ترلان پروانه و شروین حاجی پور با یک نوزاد بامزه +عکس (ویدئو) ترکیب هنر و علم ریاضیات مساوی می‌شود با خلق اثری بی‌نظیر از تصویر مریم میرزاخانی/ کاش هنرمندش رو هم نشون میداد دعای زیبای محیا مهمان برنامه محفل برای امام زمان (عج) + فیلم حواشی داغ امروز جمعه 10 فروردین 1403 / یادگاری عجیب علیرضا جهانبخش برای دختر هلندی! خلاقیت بی نظیر بستنی فروش تبریزی، با نوشته جالب روی شیشه مغازه اش حماسه آفرین شد/ آدم حَظ میکنه از این درک و فهم بالا تصاویری از جسدی 800 ساله که قبل مرگش بسیار ترسیده بوده!/ رنج‌های انسان جایی در تاریخ ثبت میشوند؟ سفره هفت سین ساده و بدون تجملات خانه مدرن کریم باقری+ عکس/میشه کلی ازش ایده گرفت! کیک تولد متفاوت نرگس محمدی در کانادا و حضور فریبا نادری، پری سیمای سریال ستایش در تولدش +عکس سکانس خنده دار ذهن منحرف یوسف تیموری درباره فیلمنامه محیا دهقانی/ همه از شدت خنده منفجر شدن+ویدیو حضور مهران مدیری، رامبد جوان و المیرا شریفی مقدم در یک ضیافت افطاری مشترک/ یک میز با غذاهای ساده و رنگارنگ+عکس (ویدئو) ستاره فوتبال آسیا امام جماعت شد! شام عاشقانه رامید جوان و همسرش نگار جواهریان در یک جگرکی/ چقدر این زوج خاکی و خاص هستن+عکس (تصاویر) تغییر چهره و تیپ «جمیله» همسر تقی معمولی در سریال پایتخت بعد 5 سال فال انبیاء روزانه جمعه 10 فروردین ماه 1403 عکس جنجالی با استایل بهاری مرجانه گلچین/ فخر فروشی مرجانه گلچین با طلا و جواهراتش ! (عکس) نمایی دیده نشده و خاص از دکوراسیون داخلی و نوروزی خانه ملیکا شریفی نیا/دکور شاد و رنگی رنگی! عکس عاشقانه امیر علی نبویان و همسرش بهار نوروزپور با دسته گل زیبا و بهاری/ جذاب ترین زوج تلویزیون ! جلوه‌گری فرح دیبا با چادر توری در حرم امام رضا/اقدامات ریاکارانه برای بهره برداری سیاسی از دین! (عکس) عکس لو رفته و متفاوت از نرگس محمدی بازیگر سریال ستایش و خواهر پژمان جمشیدی در کانادا/خوش گذرانی خانم ها کنار آبشار نیاگارا! کتابخانه شخصی دلنشین و مملو از کتاب سید حسن خمینی در خانه‌اش با رونمایی از قاب عکس رهبری و دخترشان+عکس/ محبوب‌ترین بخش منزل نوه امام (عکس) منوی غذای مفصل کافه هنر شهاب حسینی، قباد سریال شهرزاد در لواسان/ از کیک شکلاتی گرفته تا آیس آمریکانو...
تیتر امروز   
آمار تلفات حمله اسرائیل به حلب سوریه + جزئیات بارش باران و کاهش دمای برخی استانها گام های استوار دولت در مسیر «جهش تولید»؛ غول‌های صنعت به میدان بازگشتند پرهیز از تخریب در انتخابات، همواره مورد تاکید رهبری بوده است عزای خانواده شیرازی به جشن تبدیل شد + جزئیات 10 آقازاده ای که تاکنون پای میز محاکمه رفته اند / اجرای عدالت حتی برای فرزندان هاشمی رفسنجانی، آیت الله جنتی و .... علی دایی 4 برادر خوش تیپ و عجیب‌تر از خود دارد؛ افسانه 5 برادران خانواده شهریار توصیه به استعفای سفیر ایران در باکو به خاطر مصاحبه با یک خبرنگار با پوشش زننده از سوی رسانه اصولگرا پاداش 4 میلیارد تومانی برای بچه‌دار شدن خبرساز شد حواشی داغ امروز جمعه 10 فروردین 1403 / یادگاری عجیب علیرضا جهانبخش برای دختر هلندی! جلوه‌گری فرح دیبا با چادر توری در حرم امام رضا/اقدامات ریاکارانه برای بهره برداری سیاسی از دین! 12 دروغ شاخداری که پدر و مادرها در بچگی به ما گفتند / خیلی از باورهای کودکیمان حقیقت ندارد و باید با واقعیت رو به رو شد اگر این 10 رفتار را در اولین قرارتان دیدید پا به فرار بگذارید / اگر طرف مقابل این رفتارها را داشت بدون فرد مناسبی برای ازدواج نیست جزئیات مسمومیت شدید یک جوان در پی بلعیدن مواد مخدر علی دایی: زندگی مرفه حق من است، اما پنت هاوس ندارم