ساختار جملات در زبان آلمانی
در زبان فارسی (یا حتی انگلیسی) جایگاه جمله نشان دهنده نقش آن در جمله است. به مثال زیر توجه کنید:
سگ توپ را گرفت.
در این جمله سگ فاعل و توپ مفعول است. نقش این کلمات تنها از روی جایگاه آنها مشخص می شود. حال اگر جای دو واژه را عوض کنیم نقش آنها به سادگی عوض می شود.
توپ سگ را گرفت.
در این جمله توپ فاعل و سگ مفعول شده است. همانطور که می دانید در زبان آلمانی حالت های مفعولی مستقیم و غیر مستقیم (dativ و akkusativ) را از طریق حروف اضافه نشان می دهیم. در این زبان جایگاه اسم دیگر نشان دهنده نقش آن نخواهد. به همین مثال در زبان آلمانی توجه کنید:
Der Hund fängt den Ball (سگ توپ را گرفت.)
در جمله بالا سگ (Hund) حرف اضافه فاعلی دارد و توپ (Ball) حرف اضافه مفعولی. پس تعویض جایگاه آنها تغییری در معنی جمله ایجاد نمی کند. به جمله بعدی توجه کنید:
Den Ball fängt der Hund (سگ توپ را گرفت.)
در این جمله توپ در ابتدای جمله و در جایگاه قبلی فاعل قرار گرفته. با این حال معنای جمله همچنان بدون تغییر می ماند. اگر در این جمله بخواهیم جای فاعل و مفعول را عوض کنیم باید تغییرات را در حروف اضافه آنها ایجاد کنیم. مثلا جمله را به صورت زیر درآوریم:
Der Ball fängt den Hund (توپ سگ را گرفت.)
البته تغییرات در جمله بدون قاعده نیست و تنها برخی از جایگاه ها در جمله تغییر می کنند.
قواعد عمومی
قواعد عمومی که همیشه باید برای جملات عادی به یاد داشته باشید اینها هستند (در حالت های سوالی، امری، منفی و … ساختار جمله تغییر می کند):
- فعل صرف شده همیشه در جایگاه دوم قرار می گیرد.
- حالت های صرف نشده فعل (مصدر، حالت سوم فعل/past partizip) در انتهای جمله قرار می گیرند.
- در بیشتر موارد فاعل در ابتدای جمله است. البته ممکن است این جایگاه به قسمت های دیگه جمله نیز داده شود (برای مثال مفعول، قید زمان، قید مکان و …). در این صورت فاعل بعد از فعل صرف شده قرار میگیرد.
در بیشتر موارد حالت های گفته شده در جدول زیر برای جملات صادق هستند:
|
بخشی که در جایگاه اول است |
جایگاه اول | فعل صرف شده | فاعل |
مفعول غیر مستقیم dativ |
قید زمان | قید مکان |
مفعول مستقیم akkusativ |
فعل صرف نشده |
|
فاعل |
Der Lehrer | hat | dem Schüler |
gestern | in der Schule |
den Test |
zurück- |
|
|
مفعول غیر مستقیم |
Dem Schüler | hat | der Lehrer |
gestern | in der Schule |
den Test |
zurück- |
|
|
مفعول مستقیم |
Den Test | hat | der Lehrer |
dem Schüler |
gestern | in der Schule |
zurück- |
|
|
قید زمان |
Gestern | hat | der Lehrer |
dem Schüler |
in der Schule |
den Test |
zurück- |
|
|
قید مکان |
In der Schule | hat | der Lehrer |
dem Schüler |
gestern |
den Test |
zurück- |
نکته مهم: اگر مفعول مستقیم یا akkusativ به صورت ضمیر باشد، پیش از مفعول غیر مستقیم یا dativ قرار میگیرد. به مثال زیر توجه کنید:
den Test = ihn (امتحان/برگه امتحان)
Der Lehrer hat ihn dem Schüler gestern in der Schule zurückgegeben. (معلم آن را دیروز داخل مدرسه به دانش آموز پس داد.)
فراموش نکنید: ساختار گفته شده، ساختار عمومی و اصلی جملات در این زبان است. به جز این ساختار، ساختارهای بسیار دیگری نیز در زبان آلمانی وجود دارد.
حالت جملات
جملات در هر زبان دارای ساختارها و بخش های متفاوتی هستند. جایگاه و نوع کاربرد هر کلمه می تواند اهمیت، معنا یا شکل آن را تغییر دهد، از همین نظر شما باید برای درک بهتر مفاهیم در زبان ساختارهای زبانی را بهتر بشناسید. پیش از توضیح جایگاه های Nominativ, Akkusativ و Dativ اول بیشتر با این جایگاه ها آشنا خواهیم شد.
-
حالت فاعلی یا Nominativ
در این بخش میخواهیم در رابطه با تفاوت ساختار اسامی در حالت های متفاوت صحبت کنیم. این کار را از حالت فاعلی شروع می کنیم و با یک جمله ساده در زبان فارسی شروع می کنیم.
علی راه می رود.
در این جمله علی فاعل و راه رفتن فعل است. جایگاه علی در این جمله را در زبان آلمانی جایگاه Nominativ می نامند. حالت Nominativ همان حالت فاعلی جمله است. در صورتی که ضمیر را جایگزین علی کنیم همچنان این ضمیر یک ضمیر Nominativ یا فاعلی است. جایگاه فاعلی معمولا جایگاهی ساده و مستقیم است. جملات فاعلی نیز ساده و مشخص هستند.
-
حالت مفعولی مستقیم یا Akkusativ
در زبان فارسی ما عموما توجه چندانی به حالت های مفعولی متفاوت نمی کنیم چرا که تفاوت اندکی بین نحوه برخورد با آنها وجود دارد. برخلاف زبان فارسی در زبان آلمانی حالت های مفعولی متفاوت موجب تغییر زیادی در اسامی و حروف تعریف می شوند پس شما باید توجه ویژه ای به آنها کنید. حالت مفعولی مستقیم یا Akkusativ به معنای حالتی است رابطه فاعل و مفعول یک رابطه مستقیم است. به مثال زیر توجه کنید.
علی حمید را دید.
در این جمله علی در حالت Nominativ یا فاعلی و حمید در حالت Akkusativ یا مفعولی مستقیم است. در این حالت فعل نگاه کردن بدون واسطه در مورد مفعول انجام شده است.
-
حالت مفعولی غیر مستقیم یا Dativ
در حالت غیر مستقیم مفعول یک رابطه غیر مستقیم با فاعل دارد. برای درک بهتر به مثال زیر توجه کنید:
علی با عینک حمید را دید.
در این حالت علی همچنان در جایگاه فاعلی یا Nominativ است و حمید در جایگاه مفعول مستقیم یا Akkusativ، اما عینک نیز یک نقش مفعولی در این جمله دارد. نقش مفعولی عینک یک نقش غیر مستقیم است و به آن جایگاه مفعولی غیر مستقیم یا Dativ می گویند.
توجه بسیار مهم: سعی کنید نقش های مفعولی را با معادل های فارسی آن جایگزین نکنید چرا که در برخی موارد حالت های مفعولی مستقیم در فارسی در زبان آلمانی حالت غیر مستقیم به شمار می روند. مثال های داده شده فارسی بیشتر در جهت درک بهتر شما از ساختار این جایگاه ها اماده شده بود.
با کلمات پرکاربرد در زبان آلمانی آشنا شوید
