برای شروع موسیقی چه سازی را انتخاب کنیم؟

عوامل مهم و موثربرای انتخاب ساز

این روز ها یکی از مشکلات علاقمندان به هنر و موسیقی این است که کدام ساز موسیقی را برای شروع انتخاب کنم؟ کدام ساز برای من مناسب است؟ سوالاتی از این قبیل به خاطر تنوع زیاد در ساز های موسیقی برای کسانی که می خواهند پا درعرصه ی موسیقی و نوازندگی بگذارند بسیار پیش می آید.
در پاسخ به این سوال باید گفت که عوامل بسیار زیادی در انتخاب ساز برای شروع نقش دارند که باید توسط کارشناسان موسیقی مورد بررسی قرار بگیرند. با توجه به اینکه انتخاب ساز مناسب برای هر فرد امری مهم و موثر درموفقیت آن فرد محسوب می شود، پس آن را جدی بگیرید و مناسبترین ساز را برای خودتان انتخاب کنید. ما در این مقاله مهم ترین عوامل در انتخاب ساز را مورد بررسی قرار خواهیم داد.

سن فرد علاقمند به موسیقی

۲ تا ۸ سال: طبق تحقیقات انجام شده مغز کودکان از سنین پایین توانایی درک و فهم ریتم های موسیقی را دارد. طبق این گفته امروزه کلاس های موسیقی کودک (ارف) با روش های مختلفی برای کودکان ۲ تا ۸ سال تشکیل و برگزار می شود که در این کلاس ها کودک با شعر، بازی، داستان و … با دنیای موسیقی آشنا می شود. این کلاس ها ورود به حرفه ساز تخصصی را بسیار راحت می کند. پس قبل از هر چیزی باید ببینید که فردی که می خواهد موسیقی را شروع کند چندسال سن دارد. اگر فرد سنی بین ۲ تا ۸ سال دارد بهتر است که موسیقی را با کلاس های موسیقی کودک (ارف) شروع کند و بعد به سراغ انتخاب ساز برود. سازهایی که برای این سنین مناسب هستند عبارتند از:

• بلز: آموزش موسیقی برای کودکان 2تا7 سال بهتر است با ساز بلز آغاز شود. ساز بلز برای کودکان طراحی شده و نت ها به صورت پشت سرهم قرار دارند و هر نت دارای رنگی منحصر به فرد است که علاوه بر جذابیت باعث یادگیری بهتر در کودکان می شود.همچنین به جای نام نت از حروف انگلیسی که روی هر نت نوشته شده استفاده می شود. همه ی این موارد به آموزش بهتر کودک و درک بیشتر او از موسیقی کمک می کند. همچنین حین آموزش این ساز کودک را برای یادگیری و آموزش تخصصی ساز اصلی آماده می کنند.آموزش موسیقی روی این ساز نیز دارای هدف مشخصی است که ارف نام دارد و به صورت اصولی آموزش داده می شود. مزایای ساز این است که علاوه بر آن هر یک از نت ها دارای یک رنگ خاص است و همین تفاوت رنگ ها هم برای تفکیک نت ها و درک بهتر موسیقی به کودک کمک می کند و هم باعث جذابیت بیشتر آن گردیده است.در ضمن برای آموزش موسیقی کودک روی این ساز به جای اسم اصلی نت ها (دو ، ر، می ، فا و…) از حروف انگلیسی استفاده می شود تا کار را راحت تر نماید و البته برای کودک قابل فهم تر باشد.برای آموزش موسیقی روی این ساز برنامه و هدف مشخصی تعیین شده است که معمولا به ارف شهرت دارد و آموزش بر پایه اصول صورت می گیرد.در خلال آموزش این ساز کودک را برای آموزش تخصصی و یادگیری ساز اصلی آماده می کنند.
• فلوت: فلوت برای شروع آموزش کودکان 5تا8 سال مناسب است زیرا اسن ساز کوچک و سبک است به همین دلیل کار کردن و حمل آن برای کودک به آسانی امکان پذیر است. فلوت صدای زیبایی دارد و تولید صدای آن به صورت خاصی است که برای اکثر کودکان جذاب است و نت های آن به گونه ای طراحی شده اند که یادگیری آن آسان می باشد. ضمن اینکه ساز کوچک و سبکی است و دست گرفتن آن برای کودک آسان است.نحوه جای گیری نت ها نیز آموزش را راحت تر می نماید.

۸ تا ۲۰ سال: کسانی که بیشتر از ۸ سال سن دارند و توانایی خواندن و نوشتن دارند، به راحتی می توانند یک ساز را شروع کنند و به شکل تخصصی آن را آموزش ببینند. توصیه ی ما به این افراد این است که در درجه اول به سراغ ساز و سبک مورد علاقه شان بروند. زیرا اگر علاقه به ساز وجود داشته باشد همه ی سختی ها را می تواند تحمل کند. حال اگر میزان علاقه فرد به ساز ها و سبک های مختلف یکسان بود ما پیشنهاد می کنیم که ساز های اصیل و کامل تری مانند پیانو، ویولن، سنتور، تار و … انتخاب کنند، چون جای پیشرفت در این ساز ها بسیار زیاد است.

سنین بالا و افراد مسن تر: افرادی که در سنین بالا می خواهند پا در عرصه ی موسیقی بگذارند فقط باید به سمت ساز مورد علاقه خود بروند. زیرا هدف این افراد صرفا لذت بردن از موسیقی است و به خاطر وجود مشکلات و مسائل روزمره فرصت کمتری (نسبت به یک بچه ۱۰ ساله) برای تمرین موسیقی دارد. پس بهتر است سازی را انتخاب کند که واقعا به آن علاقه دارد و از آن لذت می برد.ساز هایی برای ابتدای کار بزرگسالان مناسب است که بتوانند با آن موسیقی را تخصصی آموزش ببینند و برای آنان جذابیت نیز داشته باشد تا علاقه ی آن ها را نسبت به موسیقی چندین برابر کند.این سازها شامل:

• ویولن: ویولن ساز زهی آرشه ای است که برای شروع آموزش موسیقی به افراد بزرگسال توصیه می شود زیرا در این ساز نت ها جای مشخصی ندارند و نوازنده باید نت ها را از طریق شنیدن تشخیص دهد.این ویژگی که در ویولن وجود دارد باعث می شود تا فرد با درک درست و صحیح آن در موسیقی پیشرفت و ترقی زیادی بکند.

• گیتار: گیتار از ساز های پر طرفدار در موسیقی است که در کل جهان طرفداران خاص خود را دارد. توانایی بالای این ساز در اجرای آکورد و ریتم باعث می شود تا نوازنده در کنار زدن گیتار بتواند آواز بخواند.اکثر افرادی که به خوانندگی علاقه دارند به آموزش گیتار رو می آورند همچنین گیتار توانایی خاصی در برقرار کردن ارتباط با نوازنده را دارد.

• پیانو: پیانو جز ساز هایی است که طرفداران بسیار زیادی دارد از دلایل محبوب بودن این ساز می توان به گستره ی صدای عالی، بالا بودن انعطاف آن در انجام آکورد و دسترسی آسان به نت ها اشاره کرد.پیانو با توجه به طرفداران زیادی که دارد به صورت ساز عمومی در همه ی آموزشگاه ها آموزش داده می شود.یادگیری این ساز برای افرادی که به موسیقی و کارهای ویژه ی آن علاقه دارند بسیار مناسب اس

علاقه یادگیرنده موسیقی

اگر فردی به ساز انتخابی علاقه نداشته باشد و یا به اجبار یادگیری سازی را شروع کند، احتمال موفقیت آن فرد در موسیقی بسیار کم می شود، زیرا یادگیری ساز فراز و نشیب های زیادی دارد و اگر فرد به سازش علاقه نداشته باشد انگیزه ای برای ادامه ی راه ندارد. پس علاقه برای انتخاب ساز را جدی بگیرید. شخصی که می خواهد به علاقه خود پی ببرد ابتدا باید ببیند که به چه سبکی از موسیقی علاقه دارد. آیا سبک های ایرانی و سنتی را دوست دارد و یا سبک غربی و کلاسیک را؟ علاقه داشتن یا نداشتن به هر چیز را فقط خود فرد می تواند به آن برسد. برای این کار فرد باید به هر دو سبک موسیقی گوش دهد و یا به کنسرت های متعدد در سبک های مختلف برود و ببیند که با کدام سبک ارتباط بهتری برقرار می کند و با آن به آرامش می رسد. پس از اینکه سبک خود را انتخاب کرد می تواند به یک آموزشگاه موسیقی برود و صدای ساز های موجود در سبک مورد علاقه اش را از نزدیک گوش دهد و ساز مورد علاقه را انتخاب کند.

مشخص کردن هدف فرد از شروع موسیقی

هدف داشتن در هر کاری، انگیزه و شوق قوی برای ادامه راه دشوار را فراهم می کند و موسیقی یاد گرفتن هم از این قاعده جدا نیست. برای شروع یادگیری موسیقی، اول هدفتان را مشخص کنید: می خواهید برای دل خودتان نوازندگی کنید و یا مشهور شدن هم برایتان مهم است؟مشورت را دست کم نگیرید به قول شاعر “با دو عاقل، هوا نیامیزد/ یک هوا از دو عقل بگریزد”. مشورت در انتخاب بهترین ساز برای یادگیری موسیقی و انتخاب هدف شما بسیار کمک کننده خواهد بود. البته لازم است برای مشورت، از افراد آگاه این حوزه و اساتید و نوازندگان موسیقی کمک بگیرید. استادان و نوازنده سازهای مختلف موسیقی، حتما تجربیات فراوانی دارند که می تواند به شما کمک کند. آنها می توانند ماجراهای یادگیری موسیقی خودشان را و هنرجوهایشان را برایتان شرح دهند تا سرآخر، با جمع بندی این مطالب و علاقه و هدفتان، ساز مورد نظر رو انتخاب کنید.

توانایی جسمانی فرد

برخی از ساز ها مانند گیتار، تار، ویولن، برخی ساز های بادی و … در ابعاد و اندازه های مختلف ساخته می شوند تا بچه های با جثه ی کوچک بتوانند ساز را در دست بگیرند و بنوازند، ولی برخی ساز ها مثل ساز بادی توبا فقط در اندازه ی اصلی ساخته می شود که بسیار هم بزرگ است. پس فرد باید توانایی لازم برای نگهداری طولانی مدت ساز را داشته باشد. همچنین برای نواختن برخی از ساز ها حتما فرد باید توانایی جسمانی لازم برای نواختن را داشته باشد؛ به عنوان مثال برای ساز های بادی مانند ترومپت یا ساکسیفون فرد باید آن حجم ریوی لازم را داشته باشد و عاری از هر گونه مشکل تنفسی باشد، همچنین باید دندان های اصلی فرد رشد کرده باشد.

چطور ساز مناسب را انتخاب کنیم؟

قبل از اینکه ساز موسیقی تخصصی خودتان را انتخاب کنید، پیشنهاد می کنیم به نکات زیر توجه کنید تا بتوانید انتخاب درستی داشته باشید و یک ساز موسیقی را که هم متناسب با قابلیت های شماست و هم آن را دوست دارید انتخاب کنید. مسلماً برای نواختن ساز، نیاز به صرف وقت و انرژی است و اگر در اواسط کار متوجه شوید که سازتان را دوست ندارید، ممکن است دلسرد شوید و مجبور به تغییر ساز خودتان بشوید. بنابراین، بهتر است در همان ابتدا، اطلاعات خودتان را در مورد سازها افزایش دهید و با توجه به نکاتی که بیان می شود، ساز ویژه ی خود را انتخاب کنید.

پیش از انتخاب، سازهای مختلف را امتحان کنید

گیتار، ترومپت، ویولن و … را امتحان و نوایی خلق کنید. بی تردید، راه درازی تا خلق موسیقی دارید اما همین کافی است تا حس وحال نواختن سازهای مختلف دست تان بیاید و ببینید دوست دارید سال های آینده را به نواختن آنها سپری کنید یا نه. برای امتحان کردن سازهای مختلف می توانید به یک آموزشگاه موسیقی یا فروشگاه ادوات موسیقی بروید و از آنها بخواهید که سازها را در اختیارتان قرار دهند تا تست کنید که چه سازی بیشتر به دلتان می نشیند. اگر هم این امکان را ندارید می توانید با جست وجو در گوگل، سازهای مختلف را بررسی کنید، با صدای آنها آشنا شوید و ببینید که چطور آنها را در دست می گیرند، چالش های هرکدام از آنها چیست و…

امکان های موجود را در نظر بگیرید

بیشتر گروه های موسیقی برای سازهای مختلف به نوازنده نیاز دارند. گروه های گوناگون را (در فرهنگ سراها یا مؤسسات آموزش موسیقی، مدرسه و دانشگاه) بررسی کنید و ببینید برای چه سازی جای خالی دارند. بیشتر گروه ها امکان شروع کار را با سازی خاص فراهم می کنند؛ همچنین در ادامه به شما امکان تغییر ساز و گسترش دامنهٔ تجربه تان را می دهند.

دامنهٔ انتخاب تان را محدود نکنید

شاید دل تان بخواهد دف بنوازید اما گروهی که عضوش هستید، به اندازهٔ کافی دف نواز دارد. سخت نگیرید و کار را با تنبک شروع کنید. بعدها می توانید به سراغ دف بروید.

قد و هیکل تان را در نظر داشته باشید

برای کودکان با اندام کوچک شان هر سازی مناسب نیست. افتادن دندان های شیری بچه ها، همچنین داشتن ارتودنسی را در انتخاب سازهای بادی در نظر بگیرید. اندازهٔ دست ها و انگشت ها هم در انتخاب ساز مناسب مؤثر هستند.

موقعیت و محدودیت های تان را در نظر بگیرید

شاید علاقهٔ شدیدی به درامز داشته باشید. اما ممکن است محل زندگی و سروصدای درامز، امکان نواختن را به شما ندهد. حواس تان به محدودیت های تان باشد. می توانید درامز دیجیتال را جایگزین کنید و صدایش را با گوشی و هدفون بشنوید. می توانید با انواع کم صداتر مانند درامز کونگا شروع کنید. شاید هم امکان نواختن در مؤسسه یا آموزشگاه را داشته باشید.

ساختار فیزیکی و صدادهی ساز را در نظر بگیرید

برای تایین ساز مناسب و بهترین زمینه موسیقی باب طبع هر فرد، طبقه بندی های متفاوت و گسترده ای وجود دارد و برای شناخت بهتر این طبقه بندی نیاز است با سازهای ایرانی و غربی و تفاوت ساختار صدادهی در سازهای مختلف آشنا شویم. در این بخش به سه مدل طبقه بندی مختلف توجه کنید.

بهترین متدهای آموزش موسیقی به کودکان چیست؟