به گزارش سایت خبری ساعد نیوز، شمع وسیله ای برای تحویل جریان الکتریسته از سیستم احتراق به محفظه احتراق و مشتعل نمودن مخلوط سوخت و هواست. شمع از لحاظ ظاهری، دارای یک پوسته فلزی است که توسط یک عایق الکتریکی از یک فلز در مرکز آن که الکترود میانی نام دارد ایزوله می شود. الکترود میانی ممکن است دارای یک مقاومت هم باشد و از طریق یک سیم با عایق بسیار قوی به یک کویل الکتریکی متصل می شود. شمع با کمک پوسته فلزی رزوه دار خود به بالای سیلندر متصل می شود و این اتصال موجب می شود تا بدنه شمع به زمین الکتریکی متصل گردد. الکترود میانی با عبور از مرکز عایق، وارد محفظه احتراق شده و میان این الکترود و الکترود زمین شکاف کوچکی بوجود می آید که به شکاف جرقه معروف است.
دسته بندی شمع بر اساس کد حرارتی
شمع ها با توجه به عملکرد و دمای احتراق متفاوت موتور ها به چند دسته تقسیم می شوند. این تقسیم بندی بر اساس میزان حرارت موجود در شمع در آخرین مرحله صورت می گیرد. میزان مقاومت هر شمع در برابر حرارت با شاخص بازه حرارتی شمع مشخص می شود که عوامل متعددی در تعیین این کد دخیل هستند. طول و مساحت پایه شمع و هم چنین ساختار الکترود مثبت و قدرت هدایت حرارتی آن، ازجمله عوامل مؤثر بر بازه حرارتی شمع هستند.
انتخاب نامناسب شمع بر اساس کد حرارتی اشتباه، می تواند منجر به ایجاد مشکلات زیادی برای خودرو شود و روی عملکرد آن تأثیر بگذارد. دسته بندی شمع ها بر اساس این شاخص به صورت زیر است.
شمع گرم (Hot Spark Plug)
این شمع ها که در بازار به شمع های پایه بلند معروف هستند، در مقایسه با شمع های سرد، مدت بیشتری گرما را در خود نگه می دارند و انتقال حرارت کمتری دارند. ازآنجایی که شمع های گرم، گرمای احتراق را بیشتر حفظ می کنند، درنتیجه بیشتر در معرض حرارت قرار دارند. این شمع ها مناسب موتورهای دور پایین و اصطلاحاً سردکارکرد هستند تا از طریق حفظ گرما، از تشکیل رسوبات ناشی از احتراق روی الکترودها جلوگیری کنند.
شمع سرد (Cold Spark Plug)
شمع های سرد پایه کوتاه تری دارند و با نام شمع های پایه کوتاه نیز شناخته می شوند. در این شمع ها، انتقال گرما به دلیل پایه کوتاه سریع تر انجام می شود و نسبت به شمع های گرم حرارت کمتری دارند. حرارت کمتر و سرد بودن این نوع شمع ها، از احتراق زودهنگام جلوگیری می کند و مناسب موتورهایی با دمای بالا مانند پژو 206 هستند.
شمع سرد بخریم یا گرم؟
انتخاب شمع خودرو، امری کاملاً تخصصی است که بر اساس اطلاعات فنی خودرو صورت می گیرد. مثلاً شمع خودرویی شهری که اکثراً در ترافیک و با دور پایین در حال کار است، با شمع خودرویی که همیشه موتور آن با دور بالا درحرکت است، تفاوت دارد. در دفترچه راهنمای هر خودرو، شمع استاندارد هر خودرو درج شده است. به همین دلیل، توصیه می شود پیش از خرید شمع جدید حتما به دفترچه راهنمای خودرو مراجعه کنید.
در جدول زیر شمع مناسب برخی از خودرو های داخلی را مشاهده می کنید:
نام خودرو و نوع موتور |
نوع شمع مصرفی |
سمند، پارس، پژو 405 (موتور XU7) |
انواع شمع های گرم |
پژو 206 تیپ 2 و 3 (موتور TU3) |
Bosch R6 یا Denso اکیوم (Eyquem)، ال زد LZ |
پژو 206 تیپ 5 و 6 و رانا (موتور TU5) |
Bosch بلند یا اکیوم (Eyquem)-اچ-زد HZ |
تندر 90 – لوگان |
Champion/بوش/NGK |
پراید-انژکتوری |
انواع شمع های گرم |
مزدا 1600-2000 کاربراتور |
ایریدیوم پاور IW16 یا دنسو سوپر W16EX-U |
مزدا 1600-2000 انژکتور |
ایریدیوم پاور IK16 یا دنسو سوپر W16PR-U |
مزدا GLX323 و مزدا FL323 |
ایریدیوم پاور IK16 یا دنسو سوپر W16PR-U11 |
مزدا 3 |
ایریدیوم پاور IKH20 یا دنسو سوپر W16HR-U11 |
مگان |
ایریدیوم پاور IK20 یا دنسو سوپر K20PR-U |
ام وی ام |
ایریدیوم پاور IK16 یا دنسو سوپر K16PR-U |
پژو 206 1400I |
ایریدیوم پاور IK20 یا دنسو سوپر K20PR-U |
پژو 206 1600I |
ایریدیوم پاور IKH20 یا دنسو سوپر K20HR-U11 |
پارس (پرشیا) |
ایریدیوم پاور IK20 یا دنسو سوپر K20PR-U |
سمند |
ایریدیوم پاور IK20 یا دنسو سوپر K20PR-U |
L90 |
ایریدیوم پاور IK20 یا دنسو سوپر K20PR-U |
پژو پارس (پرشیا) |
MFK پایه کوتاه تک پلاتین با آلیاژ نیکل ساخت کشور ژاپن با کد فنی 6962- BKR6E |
پژو 206 تیپ 2 و 3 |
پلاتینی، پایه کوتاه، سرد (انواع برندهای بوش/اکیوم/NGK و …) |
سمند و سمند EF7 |
پلاتینی، پایه کوتاه، سرد انواع برندهای بوش/اکیوم/NGK و … |
برند های معتبر شمع خودرو
بوش BOSCH آلمان، ان جی کا NGK ژاپن، اکیوم EYQUEM فرانسه و دنسو DENSO ژاپن از برندهای معتبر خارجی موجود در بازار هستند و در میان شرکت های ایرانی نیز می توان به شمع نور ایران اشاره کرد.
طول عمر شمع خودرو
طول عمر شمع خودرو بر اساس نوع آن، متفاوت است. شمع های پلاتینیومی و همان طور که اشاره شد عمر طولانی تری دارند و شمع های مسی طول عمر کمتری دارند.
طول عمر شمع، موضوع مهمی است که نباید به آن بی توجه بود. شمع موتوری که به پایان کارکرد خود نزدیک شده و ضعیف شده است، در نحوه روشن شدن، استهلاک، میزان گرم کردن موتور و مصرف سوخت خودرو تأثیرگذار است.
چه موقع باید شمع خودرو را تعویض کنیم؟
کارخانه های سازنده شمع های رایج در بازار، عموماً بازه 15 تا 20 هزار کیلومتر را برای تعویض شمع مناسب می دانند. از سوی دیگر، از طریق بررسی و مشاهده موارد زیر نیز می توان زمان تعویض شمع ها را تشخیص داد:
- جرقه زدن نامنظم
- استارت مشکل دار
- شتاب کم خودرو
- احتراق ناقص و دود آبی رنگ اگزوز
- لرزش موتور در دور پایین