بنجامین فرانکلین (به انگلیسی: Benjamin Franklin) (متولد ۱۷ ژانویه ۱۷۰۶ – درگذشته ۱۷ آوریل ۱۷۹۰) یکی از پدران بنیان گذار ایالات متحده آمریکا بود. فرانکلین یک نویسنده، چاپخانه دار، طنزنویس، نظریه پرداز سیاسی، سیاستمدار، فراماسون، رئیس پست، دانشمند همه چیزدان، مخترع، فیزیکدان، فعال مدنی، رجل سیاسی و دیپلمات بود. او همچنین پدر ویلیام فرانکلین آخرین فرماندار سلطنتی پنسیلوانیا و از مخالفان سرسخت استقلال بود. به عنوان یک دانشمند، او یکی از چهره های مطرح در روشنگری آمریکا بود و در تاریخ فیزیک برای کشف ها و نظریه هایش در مورد برق شناخته شده است. میله برق گیر، عینک دو کانونی، بخاری هیزمی فرانکلین و هارمونیکای شیشه ای از اختراعات او هستند. همچنین او در ایجاد سازمان های بسیاری، از جمله نخستین کتابخانه عمومی در آمریکا، دانشگاه پنسیلوانیا و نخستین ایستگاه آتش نشانی پنسیلوانیا نقش کلیدی داشت. فرانکلین لقب اولین آمریکایی را برای تلاش های خستگی ناپذیرش برای اتحاد مستعمرات سیزده گانه به عنوان نویسنده و سخنگوی کولونی های متعدد در لندن به دست آورد. به عنوان نخستین سفیر آمریکا در فرانسه، نمونه ای از مردم کشور تازه تأسیس آمریکا برای دنیا بود. فرانکلین در تعریف روح آمریکا به شکل وصلت ارزش های عملی صرفه جویی، سخت کوشی، آموزش و پرورش، روح جمعی، سازمان مردم نهاد و مخالفت با هر گونه خودکامگی دینی و سیاسی، همراه با ارزش های علمی و صبورانه عصر روشنگری نقشی اساسی داشت. به قول مورخ هنری استیل کاماجر (یه انگلیسی Henry Steele Commager)، «در فرانکلین ارزشهای پیورتانیسم بدون کاستی هایش و نور عصر روشنگری بدون حرارتش تلفیق شده بودند». والتر ایزاکسون (به انگلیسی Walter Isaacson)در مورد فرانکلین می گوید: «او پیشرفته ترین آمریکایی زمان خود بود و تأثیرگذارترین فرد در اختراع نوع جامعه ای که آمریکا به آن شکل درآمد.» فرانکلین در سن ۲۳ سالگی، با انتشار روزنامه پنسیلوانیا گازت یک روزنامه نگار و چاپخانه دار موفق در فیلادلفیا، پیشروترین شهر در کولونی ها شد. او با انتشار کتاب آلماناک (سالنامه) ریچارد فقیر، با نام مستعار (به انگلیسی: Richard Saunders) درآمد قابل توجهی کسب کرد. از سال ۱۷۶۷، او با روزنامه پنسیلوانیا کرونیکل همکاری می کرد که به خاطر گرایش های انقلابی و انتقاد از سیاست های بریتانیا مشهور شده بود. فرانکلین شهرت بین المللی علمی قابل توجهی به خاطر آزمایش هایش در زمینهٔ الکتریسیته و اختراع های معروفش، به خصوص برقگیر پیدا کرد. او نقش عمده ای در ایجاد آکادمی و کالج پنسیلوانیا در سال ۱۷۵۱ داشت که بعدها به دانشگاه پنسیلوانیا تبدیل شد. او جامعهٔ فیلسوفان آمریکایی را شکل داد و به عنوان رئیس آن در سال ۱۷۶۹ انتخاب شد. فرانکلین یک قهرمان ملی لقب گرفت، زمانی که تلاش های کولونی ها برای حذف قانون نامحبوب تمبر را در پارلمان رهبری کرد. او به عنوان یک دیپلمات مجرب که نماینده آمریکا در فرانسه بود و نقشی کلیدی در توسعه دوستانه روابط فرانسه-آمریکا داشت، مورد تحسین فرانسوی ها قرار گرفت. تلاش های او در تأمین پشتیبانی برای ارسال مهمات در طول انقلاب استقلال آمریکا نقشی کلیدی در سرنوشت استقلال آمریکا داشت. برای سال ها مسئول ارتباط بریتانیا با کلنی ها بود، همین موضوع به او این امکان را داد که اولین شبکهٔ ارتباط ملی را راه اندازی کند. او درزمینه های اجتماعی، مستعمرات و سیاست ایالتی در کنار ملی و بین المللی فعال بود. از ۱۷۸۵ تا ۱۷۸۸ او به عنوان فرماندار پنسیلوانیا (به طور رسمی رئیس بالاترین کمسیون اجرایی پنسیلوانیا) بود. در اواخر عمرش تمامی برده هایش را به فروش رساند و یکی از معروف ترین شخصیت های ضد برده داری شد. زندگی رنگارنگ او و میراث دستاوردهای علمی و سیاسیش، و لقب یکی از تأثیرگذارترین پدران آمریکا، همگی خود را در گرامی داشتن یاد او در سکه ها و اسکناس ها؛ کشتی های جنگی؛ اسم بسیاری شهرها، روستاها، مراکز آموزشی و شرکت ها بیش از ۲۰۰ سال پس از مرگش زنده نگه داشته است.
دوران جوانی بنجامین فرانکلین
بنجامین، به عنوان دهمین پسر و پانزدهمین فرزند آقای فرانکلین، که تولیدکنندهٔ صابون و شمع بود، در شهربوستون ایالت ماساچوست زاده شد. وی از اوان کودکی با اشتیاق و علاقه، به مطالعهٔ کتابهای علمی، مذهبی و ادبیات پرداخت و گنجینه ای از دانش و معلومات کسب کرد. بنجامین مدتی در چاپ خانهٔ برادر ناتنی خود، جیمز فرانکلین، به کارآموزی پرداخت و برای اولین بار در سال ۱۷۲۲ با نام مستعار خانم سایلنس دوگود (به انگلیسی: Mrs. Silence Dogood) در روزنامهٔ برادرش چهارده مقالهٔ طنزآمیز و کوتاه منتشر کرد. آن روزنامه در همان سال به خاطر مقالهٔ جنجال برانگیزی که به چاپ رساند توقیف، و جیمز فرانکلین که سردبیر آن بود، به یک ماه زندان محکوم شد. ازآن پس، بنجامین مدیریت روزنامه را برعهده گرفت و به نشر آن همت گماشت. او پس از ترک بوستن به فیلادلفیا رفت. فرانکلین در فیلادلفیا به صنعت چاپ روی آورد و کتاب های بی شماری را منتشر ساخت. فعالیت های خستگی ناپذیر او درزمینهٔ چاپ کتاب، وی را به عنوان ناشر صاحب نامی به اشتهار رسانید. فرانکلین در دوران زندگی به فعالیت های اجتماعی (مانند تأسیس باشگاه مخفی جنتو)و خدمات عمومی و امدادرسانی همت گماشت و به عضویت در این مؤسسات پذیرفته شد. او توجه خود را به خدمات شهری و رفاه عمومی، مانند نظافت خیابان ها، روشنایی شهر، نظام تشکیلاتیِ مدارس، تأسیس آتش نشانی غیرانتفاعی، بیمارستان و اولین کتاب خانهٔ امانتی که در دنیا بی همتا بود، معطوف داشت.
فعالیت های سیاسی و علمی بنجامین فرانکلین
از اولین اقدامات بنجامین فرانکلین، تأسیس کلوب جنتو در سن بیست و یک سالگی بود. بنجامین فرانکلین در سال ۱۷۴۸ مؤسسهٔ انتشاراتیِ خود را ترک کرد و در سال ۱۷۵۰ به عضویت پارلمان پنسیلوانیا برگزیده شد. آثار منتشرشدهٔ فرانکلین در این دوران تأثیر بسزایی در تشکیلات آموزشیِ پنسیلوانیا داشت و با انتشار کتاب پیشنهادی چند درباب آموزش و پرورش جوانان پنسیلوانیا، در احداث آکادمی فیلادلفیا، که بعدها به نام دانشگاه پنسیلوانیا خوانده شد، مفید افتاد. برنامهٔ پیشنهادیِ فرانکلین علوم قدیمی و مسلط آن دوران را محدود و دانش جدید را شامل زبان انگلیسی، زبان های زندهٔ خارجی، ریاضیات و علوم طبیعی جایگزین کرد. فرانکلین در سال های ۱۷۵۱ تا ۱۷۶۴، به تناوب، معاونت وزارت پُست را به عهده داشت. وی در سال ۱۷۵۲ دستگاه برق گیر را اختراع کرد. او درمجموع پانزده سال به عنوان نمایندهٔ پنسیلوانیا، جورجیا، نیوجرسی، و ماساچوست در انگلستان اقامت گزید. بنجامین فرانکلین در یکی از سفرهای خود از انگلستان به آمریکا، در توقف کوتاهی که نصیبش شد، «انجمن فلسفی آمریکا» را تأسیس کرد. او در سال ۱۷۷۵ انگلستان را به مقصد آمریکا ترک گفت و در همان سال به عضویت کنگرهٔ آمریکا درآمد و پس از مدتی به کمیتهٔ تنظیم «بیانیهٔ استقلال ایالات متحدهٔ آمریکا» دعوت شد.
آثار بنجامین فرانکلین
فرانکلین در تمام دوران زندگی به انتشار رسالات، مقالات و پند و اندرز در هر زمینه و هر مقوله ای پرداخت. زندگی نامهٔ خود را، که در سال ۱۷۷۱ آغاز کرده بود، همچنان ناتمام گذاشت. او با بیشتر بزرگان عهد خویش مکاتبه داشت و نامه های بی شماری از وی به یادگار مانده است. از او همچنین چند شعر به یادگار مانده است. مهم ترین شعر او را می توان «مرگ یک ماهیگیر است» دانست که توسط کامبیز منوچهریان به پارسی ترجمه شده است.
کتاب بنجامین فرانکلین
بنجامین فرانکلین در تمام دوران زندگی به انتشار رسالات، مقالات و پند و اندرز در هر زمینه و هر مقوله ای پرداخت. زندگی نامه خود را که در سال ۱۷۷۱ آغاز کرده بود، همچنان ناتمام ماند. او با بیشتر بزرگان عهد خویش مکاتبه داشت و نامه های بی شماری از وی به یادگار مانده است.
سیزده اصول معرفتی بنجامین فرانکلین
بنجامین فرانکلین، نفس خویش را به مدد امساک و پرهیزگاری که از دوران شباب بدان خو گرفته بود، مهار کرد و به خلوص آن همت ورزید. او فهرستی شامل سیزده روش سودمند در زمینهٔ آموزش اخلاق که در تمام طول زندگی بدان پای بند بود، به صورت زیر تنظیم کرد:
- خویشتن داری: شکم را تا مرز بلاهت شعور پر مکن و تا مرز بی خودی منوش.
- سکوت: سخنی بران که خود یا دیگران از آن سود گیرید، از سخنان بی ثمر پرهیز کن.
- نظم و انضباط: هر چیز را در جای خود قرارده و هرکاری را به وقت خود موقوف کن.
- عزم و اراده: آنچه را که باید به انجام رسد، بدان همت گمار و آن چه را که بدان اراده نموده ای بی وقفه و خلل به انجام رسان.
- قناعت: از خرج کردن برای خوش آمد دیگران یا خشنودی خویش بپرهیز و چیزی را ضایع مکن.
- سعی و کوشش: زمان را از دست مده، هرلحظه به کاری سودمند بپرداز، کارهای باطل را از خود دورکن.
- راستی و درستی: از فریب بپرهیز، اندیشه را به عصمت و حقیقت آراسته دار و به سخن خویش پای بند باش.
- عدالت: راضی به زیان دیگران مباش، مباد که بر کسان ستمی روا داری و آن ها را از خیری که بدان موظفی بی نصیب گردانی.
- اعتدال: از تندروی پرهیز کن، اهانت ناروا به دیگران که به گمان خویش خود نیز در خور آن نیستی، روا مدار.
- نظافت: ناپاکی را از تن و جامه و خانه خویش بزدا.
- آسایش خیال: آرام باش و از خرده گیری بپرهیز و از وقایع عادی و حوادث اجتناب ناپذیر روی درهم مکش.
- عفت: در ارضای میل جنسی اعتدال را رعایت کن، تنها به خاطر حفظ تندرستی و بقای نسل و نه تا مرز جنون و سستی، نزدیکی کن. در این راه از جرح عواطف و سلامت خود و دیگری خودداری کن و دغدغه خوش نامی خویشتن را به دل داشته باش.
- تواضع و فروتنی: از پیشکسوتان بزرگ مانند عیسی مسیح و سقراط تقلید کن.
پایان زندگی بنجامین فرانکلین
بنجامین فرانکلین در سال ۱۷۸۶ به آمریکا بازگشت و به عنوان ریاست عالی اجراییِ شورای پنسیلوانیا و در سال ۱۷۸۷ به مقام دبیرکل جامعهٔ ضد برده داری برگزیده شد. او در ۱۷ آوریل ۱۷۹۰ در هشتاد و چهار سالگی در پنسیلوانیا درگذشت. حدود ۲۰٬۰۰۰ نفر در مراسم خاک سپاری اش شرکت داشتند. او در سال ۱۷۲۸ در حالی که بیست ودو سال بیشتر نداشت، شرحی به مضمون زیر برای مقبرهٔ خود نوشت: «کالبد بنجامین فرانکلین ناشر اینجاست، مانند جلد کتابی کهنه. صفحاتش پاره شده و کلمات و تذهیب هایش رنگ باخته. اینجا افتاده تا غذای کرم ها شود. اما خود کار به تمامی از دست نرفته. از این رو، همان گونه که باور داشت، روزی دوباره زنده خواهد شد. در یک تجدید چاپ جدید و بی نقص تر از گذشته. غلط گیری شده توسط خالق اثر.» البته این متن بر آرامگاه او نوشته نشد. بنجامین و دبورا فرانکلین تنها چیزی است که بر سنگ قبر او نوشته شده است.
زندگینامه ارنست همینگوی از نویسندگان برجستهٔ آمریکا
