در مورد بیماری آسم چه می دانید؟ 

آسم بيماري شايعي است كه ازهر 10 كودك يك نفر و از هر 20 بزرگسال يك نفر را مبتلا مي كند. بسياري چنين مي انديشند كه آسم بيماري است كه از دوران طفوليت شروع مي شود اما ممكن است آسم در هر سني بروز كند. همچنين ممكن است در سال هاي نوجواني بهتر شود و يا كاملا از بين برود ،اما نزديك به 50% كودكان مبتلا به آسم هنوز در بزرگسالي نيز مشكلاتي خواهند داشت. ممكن است آسم در افراد يك خانواده ديده شود. اما بستگان اغلب بيماران ، مبتلا به آسم نيستند .آسم علاج قطعي ندارد اما قابل كنترل است. به طوري كه مي توان از بروز حمله هاي آسمي پيشگيري كرد. اكثر افراد مبتلا به آسم با درمان مناسب و منظم بدون غيبت از مدرسه يا كار مي توانند به زندگي طبيعي خود ادامه دهند و حتي از ورزش و شركت در ديگر تفريحات لذت ببرند.
براي دانستن اين كه آسم چيست بايد بدانيم كه كار ريه ها چيست ؟ در حين انجام عمل دم ، ريه ها اكسيژن موجود در هوا را مي گيرند و وارد خون مي كنند. سپس خون با جريان خود اكسيژن را به بخش هاي مختلف بدن مي رساند.در عين حال خون دي اكسيد كرين را جمع مي كند و به ريه ها برمي گرداند و اين دي اكسيد كربن همراه هواي بازدمي از ريه ها خارج مي شود. هوا از طريق يك سري لوله ها شاخه اي به ريه وارد و از آن خارج مي شود كه به اين لوله ها (( لوله هاي برونشي )) گفته مي شود.

علائم و نشانه های آسم

علائم و نشانه های معمول آسم عبارتند از تنگی نفس، سرفه (اغلب شب ها بدتر می شود) و صدای خس خس در هنگام نفس کشیدن. بسیاری از بیماران از احساس سفتی در قفسه ی سینه نیز شکایت می کنند. باید توجه داشته باشید که این علائم اپیزودیک (دوره ای) هستند و افراد مبتلا به آسم ممکن است هفته ها یا ماه ها هیچ گونه علائمی نداشته باشند.

محرک های رایج برای علائم مربوط به آسم عبارتند از قرارگیری در معرض آلرژن ها (حیوانات خانگی، مایت های گردوغبار، سوسک های حمام، کپک ها و گرده های گیاهان)، ورزش و عفونت های ویروسی. استفاده از تنباکو یا قرارگیری در معرض دود آن، کنترل آسم را پیچیده می کند.

بسیاری از علائم و نشانه های آسم، غیراختصاصی هستند و ممکن است در سایر بیماری ها نیز دیده شوند. علائمی که ممکن است نشان دهنده ی بیماری های دیگری به غیر از آسم باشند عبارتند از: ظاهرشدن علامت جدید در سن بالا، وجود علائم مرتبط (مانند احساس ناراحتی در قفسه سینه، سبکی سر، تپش قلب و خستگی) و عدم پاسخ به داروهای مناسب آسم.

معاینه ی فیزیکی در فرد مبتلا به آسم اغلب کاملا نرمال است. گاهی اوقات در هنگام نفس کشیدن صدای خس خس وجود دارد. هنگام حمله ی ناگهانی آسم میزان تنفس افزایش می یابد، ضربان قلب بالا می رود و کار تنفسی بیشتر می شود. افراد اغلب برای نفس کشیدن به عضلات فرعی نیاز دارند. در موارد شدید ممکن است حرکت هوا به گونه ای مختل شود که هیچ گونه صدای تنفس و خس خسی شنیده نشود. توجه داشته باشید که میزان اکسیژن خون حتی در مواقع حمله ی آسم در سطح تقریبا نرمالی باقی می ماند؛ بنابراین سطح پایین اکسیژن در خون به نارسایی تنفسی مربوط می شود، نه آسم.

چه کسانی در معرض ابتلا به بیماری آسم قرار دارند؟

در پاسخ به این سوال باید بگوییم تمامی افرادی که در محیط های آلوده زندگی و یا کار می کنند در معرض ابتلا به این بیماری قرار دارند! به طور کلی آسم می تواند ارثی باشد. اگر سابقه این بیماری در خانواده شما وجود داشته باشد احتمال ابتلای شما به این بیماری بالاست.

همچنین افرادی که از دخانیات استفاده می کنند در معرض ابتلا به بیماری آسم قرار دارند. سیگار یکی از محصولاتی است که آسیبهای جدی به لوله های تنفسی وارد می کند و راه عبور و مرور هوا را متورم می سازد.

افرادی که با مواد شیمیایی سر و کار دارند ( مانند آرایشگر ها) نیز ریه های حساسی دارند و همین امر می تواند زمینه ساز ابتلا به این بیماری باشد. از عوامل دیگر زمینه ساز بیماری آسم می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• گرد و خاک
• مواد شیمیایی موجود در هوا و یا غذا
• گرده افشانی گیاهان
• عفونت دستگاه تنفسی
• رفلاکس معده
• استرس
• مصرف برخی داروها
• کپک
• موی حیوانات اهلی
• و تخم سوسک و حشرات

در صورت ابتلای فرد به بیماری آسم، در برخی موارد مصرف برخی غذاها شرایط او را بدتر می کند، این غذاها به شرح زیر هستند:

• ماهی
• تخم مرغ
• بادام زمینی و سویا

شرایطی مانند استرس، احساسات هیجانی و ورزش بیماری آسم را حادتر می کنند. خوشبختانه این بیماری مسری نیست و امکان انتقال آن از یک فرد به فرد دیگر وجود ندارد.

انواع آسم

طیف وسیعی از عوامل و بیماری ها می توانند منجر به بیماری آسم شوند. بسته به علت و سن شروع، آسم می تواند انواع مختلفی داشته باشد که شدت آن متغیر است. آسم به دسته های خفیف، متناوب، متوسط تا شدید دسته بندی می شود. در زیر انواع آسم معرفی می گردند:

آسم در کودکان: کودکان با احتمال بیش تری برای ابتلا به نوع متناوب آسم که باعث حملات شدید آسم می شود، روبرو هستند. ویژگی بارز آسم در کودکان، حساسیت بالا نسبت به مواد آلرژی زا است. کودکان مبتلا به آسم که در معرض دود سیگار هستند دچار مشکلات شدیدی می شوند. کودکان نسبت به بزرگسالان به علت مشکلات آسم، بیش تر در مراکز درمانی پذیرش می شوند. آسم خفیف در دوران کودکی ممکن است بدون درمان برطرف شود با این حال، بازهم خطر ادامه یافتن بیماری به خصوص در موارد آسم شدید وجود دارد و در این صورت حتما باید به دکتر اطفال ارجاع داده شود.

آسم در بزرگسالان: آسم در هر سنی ممکن است شروع شود. آسم در بزرگسالان غالبا پایدار است و نیازمند مدیریت روزانه ی حملات ناگهانی و پیشگیری از علائم آسم است. چاقی و آلرژی فاکتورهای خطرناک برای ابتلا به آسم در بزرگسالان هستند. زنان بعد از سن ۲۰ سالگی بیش تر به آسم مبتلا می شوند. مرگ ناشی ار آسم بیشتر در افراد بالای ۶۵ سال رخ می دهد.

آسم شغلی: این نوع آسم به عنوان نتیجه ی مستقیم از کار یا حرفه ی فرد رخ می دهد. صنایعی که ارتباط مستقیمی با آسم شغلی دارند شامل آشپزی، کارهای آزمایشگاهی و کارخانه های تولیدی است. در این نوع آسم، محیط کاری منجر به بازگشت آسم دوران کودکی یا شروع آسم بزرگسالی می شود. دیگر نشانه های آسم شغلی ممکن است شامل آبریزش بینی و قرمزی چشم ها باشد.

آسم شدید و مقاوم به درمان: این نوع آسم شامل علائم پایدار و ناتوان کننده ی آسم و مشکلات تنفسی است. تقریبا ۵ درصد از افراد مبتلا به آسم که با وجود استفاده از داروهای استاندارد درمان آسم بهبود نمی یابند دچار آسم شدید می شوند. با درمان صحیح و اجتناب موثر از محرک ها، می توان علایم این نوع آسم را تحت کنترل در آورد.

آسم فصلی: این نوع آسم در پاسخ به آلرژن هایی که فقط در در زمان های خاصی از سال در محیط اطراف وجود دارند، آلرژن هایی مانند هوای سرد در زمستان و یا گرده ها در فصل بهاراتفاق می افتد. در دیگر زمان های سال در واقع فرد هنوز هم به آسم مبتلا است اما علائم آسم را تجربه نمی کند.