بیماری تنگی نفس و راه درمان آن 

هر گونه احساس ناخوشایند در فرآیند تنفس را «تنگی نفس» می گویند. درست است که می تواند یک بیماری جدی باشد، ولی معمولا با علائم ساده بروزمی کند ویک بیماری نیست، بلکه نشانه یک بیماری است وانواع مختلفی دارد. مثلا خانم جوانی که تازه ازدواج کرده و با احساس تنگی نفس شدید مراجعه می کند، با بررسی قلب و ریه او مشخص می شود تنها استرس عصبی است که باعث شده به صورت این بیماری خود را نشان دهد واصولا همیشه نشانگر بیماری ریوی نیست، گاهی افرادی که کم خونی دارند نیز دچار تنگی نفس می شوند و با رفع کم خونی، درمان تنگی نفس هم حاصل می شود.علت بروز ان با ویژگی های فردی مانند شرایط سنی، جنسی، مدت و نوع ان، سابقه بیماری خانوادگی فرد و تاریخچه ای که فرد در شرح حال و معاینه خود بیان می کند، ارتباط دارد.این بیماری را همراه با درد قفسه سینه را بخصوص وقتی کوتاه مدت و همراه با خلط و ترشحات ریوی باشد، جدی بگیرید. شخصی که سابقه ای ندارد و ناگهان دچاراین عارضه می شود، نیز باید بیماری اش را جدی بگیرد، حتی اگر بعد از چند ساعت بهبود یابد.همچنین باید این نکته را یادآور شد و اگرهمراه با علائم کاهش وزن، خلط خونی و درد قفسه سینه باشد، حتما به پزشک مراجعه شود.

تشخیص تنگی نفس

پزشک پس از انجام معاینات فیزیکی از فرد و بررسی شرح حال و سابقه ی بیماری های او، می تواند تنگی نفس را تشخیص بدهد.فرد مراجعه کننده باید برای پزشک توضیح بدهد که تنگی نفس او چطور شروع شده است، چه مدت به طول انجامیده، چند بار در روز به تنگی نفس دچار می شود و آیا تنگی نفس او شدید است یا خفیف.پزشکان از تصویر اشعه ی ایکس و CT اسکن قفسه ی سینه استفاده می کنند تا تشخیص دقیق تری از تنگی نفس داشته باشند و سلامت کلی قلب، ریه و سایر دستگاه های مربوطه را بررسی کنند. نوار قلب می تواند هرگونه علامتی از حمله قلبی را نشان بدهد. انجام آزمایش هایی برای اندازه گیری جریان هوا و ظرفیت ریه های بیمار می تواند به منبع مشکلات تنفسی و گستره ی آنها کمک کند. آزمایش های دیگر هم می توانند به بررسی اکسیژن موجود در خون بیمار و ظرفیت خون او در حمل اکسیژن بپردازند.

جلوگیری از تنگی نفس

افراد مبتلا به تنگی نفس می توانند با به کارگیری اقداماتی، وضعیت سلامتی و تنفس خود را بهبود بدهند. این اقدامات عبارتند از:

• ترک سیگار؛
• جلوگیری از مواجه شدن با دود سیگار دیگران؛
• جلوگیری از مواجه شدن با سایر آلاینده های زیست محیطی نظیر دود چوب و مواد شیمیایی؛
• کاهش وزن؛ به روش های مختلف می تواند سودمند باشد و از فشار بر روی قلب و ریه بکاهد و بدین ترتیب دستگاه های قلبی -عروقی و تنفسی را تقویت کند؛
• آهسته حرکت کردن هنگام صعود به ارتفاعات، می تواند سودمند باشد. همچنین، کاهش سطح تمرینات در ارتفاعات ۵۰۰ پایی می تواند مفید واقع شود.

روش های درمان تنگی نفس

تمرین های آرام کننده و تمرین های تنفسی تا حدود زیادی کمک کننده است. ولی آن چه که در درمان تنگی نفس اهمیت دارد، در درجه اول شناسایی علت بروز آن است.برای مثال اگر بیمار مبتلا به آسم باشد، در زمان تنگی نفس به اسپری نیاز خواهد داشت. اگر مایع درون ریه جمع شده باشد، پزشک مایع را خارج خواهد کرد. اگر علت تنگی نفس وجود عفونت و یا لخته خونی باشد، برای درمان آن شخص باید دارو مصرف کند. گاهی هم نیاز به استفاده از کپسول اکسیژن وجود دارد. در صورت مصرف دارو، حتماً باید آن ها را زیر نظر پزشک مصرف کرد.

درمان تنگی نفس در شب

اگر این عرضه در شب رخ دهد، برای درمان بیش از هر چیز علت بروز آن اهمیت خواهد داشت:

• آسم: انجام دقیق برنامه درمانی، دوری کردن از مواد محرک، گذاشتن سر روی بالش برای باز نگه داشتن راه هوایی
• بیماری انسداد مزمن ریوی: ترک سیگار و پرهیز از در معرض مواد شیمیایی مضر بودن مهم تری کاری است که شخص باید انجام دهد. برنامه درمان هم شامل استفاده از اسپری های تنفسی، داروها و اکسیژن تراپی است.
• ذات الریه: درمان ذات الریه شامل مصرف آنتی بیوتیک، داروهای ضد سرفه، مسکن های ضد درد، داروهای پایین آورنده ی تب و استراحت است.
• نارسایی قلبی: برنامه درمانی تجویز شده توسط پزشک را به دقت دنبال کنید، این برنامه درمانی به وضعیت بیمار بستگی دارد. برای درمان این وضعیت علاوه بر مصرف داروهایی خاص، پزشک توصیه هایی در مورد تغییر و تنظیم سبک زندگی به بیمار خواهد کرد. از طرفی دیگر گاهی برای کارکرد بهتر و درست تر قلب باید از وسایل و تجهیزات مخصوصی استفاده کرد.
• وقفه تنفسی در خواب: تغییر سبک زندگی، ترک سیگار و کاهش وزن تا حدود زیادی کمک کننده خواهد بود. گاهی برای اینکه راه هوایی و تنفسی در هنگام خواب باز بماند، بیمار باید از دستگاه های کمکی استفاده کند.
• آلرژی ها: مواد آلرژن را باید از رختخواب دور کرد و مرتب ملافه ها و سرویس خواب را با آب گرم شستشو داد. فرش و موکت، باز گذاشتن پنجره ها و دریچه های کولر گرد و خاک زیادی را وارد خانه کرده و باعث شدت گرفتن علائم آلرژی می شوند. استفاده از سرویس خواب ساخته شده از مواد ضد آلرژی و یا نصب دستگاه تصفیه هوا در اتاق خواب تا حدود زیادی کمک کننده خواهد بود.
• اضطراب و حمله پانیک: تمرین های تنفسی، دوری کردن از عوامل محرک و صحبت کردن با مشاور یا روانشناس به رهایی فرد از احساسات اضطراب آور و دور شدن از حملات پانیک کمک می کند.

درمان اورژانسی تنگی نفس

تا زمان رسیدن آمبولانس یا بردن بیمار به بیمارستان می توان کمک های اولیه ی زیر را انجام داد:

• استراحت کنید: هر چه قدر انرژی بیش تری صرف کنید، اکسیژن بیش تری مصرف کرده و در نهایت دچار تنگی نفس بیش تری خواهد شد. به یک ورزش خوب در باشگاه فکر کنید، گاهی در هنگام ورزش های سنگین فرد دچار تنگی نفس خواهد شد، چاره ی کار در این شرایط این است که بین انجام حرکات ورزشی به اندازه کافی استراحت کند.
• فرد دارای تنگی نفس باید در وضعیت راحتی بنشیند، بایستد و یا اینکه دراز بکشد: عده ای عقیده دارند که گروهی از پوزیشن ها منجر به باز شدن مسیر هوایی خواهد شد. مربیان ورزشی همیشه به ورزشکاران توصیه می کنند که در حالی که ماهیچه های سینه کشیده شده اند، دست ها را بالای سر قرار دهند. از طرفی دیگر نشستن روی لبه صندلی و خم شدن به جلو و قرار دادن دست ها روی زانو یکی از بهترین پوزیشن ها برای فرد مبتلا به تنگی نفس است. اشخاص با هم متفاوت هستند و اجازه دهید که خود شخص پوزیشنی که با آن راحت است را انتخاب کند.
• با آمبولانس تماس بگیرید: اگر بعد از دو یا سه دقیقه از انجام روش های بالا، تنگی نفس برطرف نشد با مرکز فوریت های پزشکی تماس بگیرید. همان گونه که گفته شد، تنگی نفس دلایل زیادی دارد و برخی از آن ها بسیار جدی هستند و باید به سرعت به آن ها رسیدگی کرد.
• از کپسول اکسیژن استفاده کنید: این کار تنها در موارد خاص و برای افراد مبتلا به مشکلات حاد ریوی باید انجام شود. اکسیژن تنها در صورت تجویز پزشک و به مقداری که او توصیه می کند باید استفاده شود. مصرف بیش از حد از اکسیژن هم خود مشکلاتی را به دنبال دارد. پیش از رسیدن آمبولانس به بیمار اطمینان دهید که تنگی نفس موقتی بوده و زیاد کردن میزان اکسیژن مصرفی مشکلی را ایجاد نخواهد کرد.
• علت بروز تنگی نفس باید درمان شود: تنگی نفس به دلایل زیادی رخ می دهد و بسیاری از آن ها قابل درمان هستند. برای مثال برای بیمار مبتلا به آسم داروها و وسایل زیادی وجود دارد که تنگی نفس ناگهانی را درمان خواهد کرد. بیماران مبتلا به عفونت ریوی باید به پزشک مراجعه کرده و فرد در صورت حمله قلبی باید با آمبولانس تماس بگیرد.

تنگی نفس و ویروس کرونا

افرادی که به ویروس کرونا ۲۰۱۹ (کووید-۱۹) مبتلا شده ­اند شامل موارد خفیف، شدید و مرگ است. ظرف ۲ الی ۱۴ روز پس از ابتلا، علائم زیر در فرد ظاهر می­ شود:

• تب
• سرفه
• تنگی نفس

علائم هشداردهنده شامل موارد زیر است:

• اختلال تنفسی یا تنگی نفس
• فشار یا درد مداوم در قفسه­ ی سینه
• گیجی یا عدم توانایی در برانگیختگی جنسی
• کبودی لب یا صورت