آریتمی قلبی یا اختلال در ریتم قلب معمولا در اثر عملکرد نامناسب پیام های الکتریکی هماهنگ کننده ضربان قلب به وجود می آید و منجر به افزایش یا کاهش ضربان و یا نامنظم شدن آن می شود.آریتمی قلبی ممکن است به صورت بال بال زدن یا تپش قلب توصیف شوند که گاهی نیز بی خطر هستند. با این حال برخی از آریتمی ها ممکن است با علائم و نشانه های آزار دهنده و در برخی مواقع کشنده همراه باشند.درمان آریتمی قلبی اغلب منجر به کنترل یا حذف ضربان های سریع، آهسته و یا نامنظم می شود. علاوه بر این از آنجایی که آریتمی های آزار دهنده اغلب در اثر مشکل قلبی تشدید می شوند، بنابراین می توان با تغییر سبک زندگی از پیشرفت آن ها جلوگیری کرد.
ضربان طبیعی قلب چگونه است؟
قلب از چهار حفره تشکیل شده است. دو حفره بالایی را دهلیز و دو حفره پایینی را بطن می نامند. ریتم قلب معمولا توسط یک ضربان ساز طبیعی (گره سینوسی – دهلیزی یا SA) واقع در دهلیز راست کنترل می شود.
گره SA پیام های الکتریکی آغاز کننده هر ضربان را تولید می کند. این پیام ها باعث انقباض عضلات دهلیزها و تخلیه خون به بطن ها می شوند. پیام های الکتریکی مذکور در نهایت به گره دهلیزی – بطنی یا AV می رسند که شامل گروهی از سلول های منحصر به فرد می باشد. این گره پیش از انتقال پیام های الکتریکی به بطن ها، سرعت آن ها را کاهش می دهد. این موضوع باعث می شود پیام های الکتریکی با اندکی تاخیر به بطن ها برسند.
اهمیت این تاخیر این است که به بطن ها اجازه می دهد تا فرصت کافی برای پر شدن از خون را داشته باشند. پس از رسیدن پیام های الکتریکی به بطن ها، این بخش ها منقبض می شوند و خون را به ریه یا بقیه بخش های بدن پمپ می کنند. در یک قلب سالم، این فرآیند معمولا به آرامی صورت می گیرد و باعث ایجاد ۶۰ تا ۱۰۰ ضربان در دقیقه می شود.
عواملی که باعث می شوند قلب به طور منظم کار نکند شامل موارد زیر هستند:
- دیابت
- مصرف بیش از اندازه دارو
- نوشیدن قهوه بیش از حد
- بیماری های قلب
- فشار خون بالا
- پر کاری غده تیروئید
- استرس
- زخم شدن قلب، معمولا در نتیجه حمله قلبی
- مصرف دخانیات
- بعضی مکمل های غذایی
- بعضی درمان های گیاهی
- برخی دارو ها
- تغییر در ساختار قلب
احتمال خیلی کمی وجود دارد که یک انسان سالم برای مدت طولانی از آریتمی قلب رنج ببرد. مگر آنکه در مصرف دارویی زیاده روی کرده باشد و یا شوک الکتریکی دریافت کرده باشد.
درمان سریع ضربان قلب
به جز در مواقعی که پزشک شما متوجه وجود یک مشکل قلبی می شود، تپش قلب به ندرت نیاز به درمان دارد. در عوض پزشک شما راه هایی برای مقابله با ایجاد تپش نامنظم قلب به شما می آموزد.اگر تپش قلب شما در اثر یک بیماری مانند آریتمی به وجود آمده باشد، درمان شما با تمرکز بر روی آن بیماری به انجام می رسد.برای ضربان سریع قلب (تاکیکاردی)، درمان ممکن است شامل یک یا چند از موارد زیر باشد:
مانور وگال برای درمان سریع ضربان قلب
شما ممکن است قادر به متوقف کردن آریتمی که از طرف نیمه پایین قلبتان (تاکیکاردی سوپراتاکتکتال) شروع شده باشید، با استفاده از مانورهای ویژه ای که شامل حبس کردن نفس و انقباض، بردن صورتتان در آب یخ، یا سرفه باشد را متوقف می باشد.این مانورها بر سیستم عصبی تاثیر می گذارد و ضربان قلب شما را کنترل می کند (اغلب ضربان قلب شما را کند می کند). با این حال، مانور وگال برای تمام انواع آریتمی کار نمی کند.
داروها برای درمان سریع ضربان قلب
برای بسیاری از انواع تاکیکاردی ها، شما ممکن است داروی تجویز شده ای برای کنترل ضربان قلب خود یا بازگرداندن ریتم طبیعی قلبتان را دریافت کنید.بسیار مهم است که داروهای ضد آریتمی را دقیقا همانطور که توسط پزشک تعیین شده است مصرف کنید.اگر فیبریلاسیون دهلیزی دارید، پزشک ممکن است از داروهای رقیق کننده خون استفاده کند تا از ایجاد لخته های خونی خطرناک جلوگیری کند.
کاردیوورژن برای درمان سریع ضربان قلب
اگر نوع خاصی از آریتمی را دارید، مانند فیبریلاسیون دهلیزی، پزشک ممکن است کاردیوورژن را تجویز کند. و می تواند به صورت یک روند یا دارو استفاده شود.در روش روندی، از طریق دست و پا و یا تکه های قفسه سینه، شوک به قلب شما داده می شود ، جریان بر ضربانهای الکتریکی در قلب شما تاثیر می گذارد و می تواند به ریتم طبیعی اش برگردد.
قطع کاتتر برای درمان سریع ضربان قلب
در این روش، پزشک شما یک یا چند کاتتر را از طریق رگ های خونی تان به قلب می برد.الکترودها برای راهنمایی کاتتر می توانند گرما، سردی شدید یا انرژی رادیویی را برای آسیب (تخریب) به یک نقطه کوچک از بافت قلب ایجاد کند و یک انسداد الکتریکی را در مسیری که سبب ایجاد آریتمی می شود، بر جای بگذارد.
دستگاه های ایمپلنت برای درمان سریع ضربان قلب
درمان برای آریتمی قلبی ممکن است شامل استفاده از دستگاه ایمپلت باشد:
دستگاه تنظیم کننده ضربان قلب (پیس میکر) : یک دستگاه ضربان ساز، دستگاه ایمپلنتی است که به کنترل ریتم های غیر طبیعی قلب کمک می کند. یک دستگاه کوچکی است که در زیر پوست در نزدیکی ترقوه توسط یک روش جراحی جزئی، قرار می گیرد.سیمی عایق شده از دستگاه به قلب می رسد، جایی که در آنجا به طور دائم می ماند اگر این دستگاه، یک ضربان قلب غیرعادی را تشخیص دهد، آن ضربان موجب انتشار ضربانهای الکتریکی از دستگاه می شود که ضربان قلب شما را در حالت نرمال نگه می دارد.
ایمپلنت کاردیوبرتر - قابل تزریق (ICD) :پزشک شما ممکن است این دستگاه را زمانی توصیه کند که شما در معرض خطر ابتلا به ضربان قلب خطرناکی باشید که در ناحیه پایین قلب شما وجود دارد (تاکیکاردی بطنی یا فیبریلاسیون بطنی). اگر دچار ایست ناگهانی ضربات قلبی شده اید یا شرایط قلبی خاصی داشته اید که خطر ابتلا به ایست قلبی ناگهانی را افزایش می دهد، ممکن است پزشک شما ICD را توصیه کند.دستگاه ICD یک باتری است که زیر پوست در نزدیکی ترقوه قرار می گیرد - شبیه به یک ضربان ساز است. یک یا چند سیم الکترودی از ICD بیرون آمده و از طریق رگها به قلب رسیده اند. ICD به طور مداوم ریتم قلب شما را کنترل می کند.اگر ریتم قلب شما غیر طبیعی تشخیص داده شد، شوک هایی کم و یا بالا را برای تنظیم مجدد قلب برای رسیدن به ریتم طبیعی آن می فرستد. ICD از ریتم قلب غیر طبیعی جلوگیری نمی کند، اما در زمان اتفاق، آن را درمان می کند.
درمان سریع ضربان قلب باکمک جراحی
در برخی موارد ممکن است برای درمان آریتمی قلب، جراحی توصیه شود:
روش باز : در این عمل، یک سری از برش های جراحی در بافت قلب در نیمه بالای قلب شما (دهان) ایجاد می شود تا یک الگو یا برش بافت ایجاد شود. به دلیل اینکه بافت جای زخم نمیتواند رابط الکتریسیته باشد، با پالس های الکتریکی سرگردانی مواجه می شود که منجر به ایجاد انواع آریتمی میشود.این روش موثر است، اما به دلیل آن که به جراحی نیاز دارد، معمولا برای افرادی که به درمان های دیگر پاسخی نمی دهند یا برای کسانی که به دلایل دیگری جراحی قلب داشته اند، توصیه می شود.
جراحی بای پس عروق کرونری : در صورت داشتن بیماری قلبی عروقی کرونری شدید علاوه بر آریتمی، پزشک ممکن است عمل جراحی بای پس عروق را انجام دهد. این روش می تواند جریان خون را به قلب شما افزایش دهد.
شیوه زندگی و درمان های خانگی برای مبتلایان به آریتمی قلبی
پزشک شما ممکن است پیشنهاد کند که علاوه بر درمان های دیگر، تغییراتی را در شیوه زندگی خود ایجاد کنید تا قلب شما را سالم نگه دارد این تغییرات شیوه زندگی ممکن است شامل موارد زیر باشد:
خوردن غذاهای سالم: داشتن یک رژیم غذایی سالم کم نمک و عاری از چربی های جامد و غنی از میوه ها، سبزیجات و دانه های کامل.
ترک کردن سیگار: اگر سیگار می کشید و نمیتوانید خودتان آن را ترک کنید، با پزشک خود درباره استراتژیها یا برنامه هایی برای کمک به شکستن عادت سیگار کشیدن، صحبت کنید.
حفظ وزن سالم:با اضافه وزن، خطر ابتلا به بیماری های قلبی افزایش می یابد.
به طور منظم ورزش کردن: ورزش روزانه و فعالیت بدنی خود را افزایش دهید.
کنترل فشار خون و سطح کلسترول: تغییرات شیوه زندگی را انجام دهید و داروها را همانطور که برای اصلاح فشار خون بالا (پرفشاری خون) یا کلسترول بالا تنظیم شده است، مصرف کنید.
داروهای جایگزین: تحقیقات هنوز در مورد اثربخشی انواع مختلف درمان های مکمل و جایگزین برای آریتمی در حال انجام است.برخی از انواع درمان های مکمل و جایگزین ممکن است برای کاهش استرس مفید باشد، مانند:
- یوگا
- مراقبه
- تکنیک های آرامش بخش
عوارض جانبی آریتمی قلبی یا تپش قلب
بعضی از علل آریتمی قلبی ممکن است خطر ابتلا به برخی از بیماری ها را در شما افزایش دهند مانند:
سکته مغزی هنگامی که قلب نامنظم کار کند ممکن است باعث ایجاد لخته خون شود. یک لخته خون می تواند از قلب به مغز منتقل شود. در آنجا ممکن است جریان خون را متوقف کند و باعث ایجاد سکته مغزی شود.
نارسایی قلبی. اگر قلب شما مدت طولانی مبتلا به برادیکاردی یا تاکی کاردی یا فیبریلاسیون دهلیزی است نارسایی قلبی می تواند رخ دهد.
تشخیص تپش قلب
برای تشخیص آریتمی قلبی، دکتر متخصص علائم و سابقه پزشکی شما را بررسی و معاینه فیزیکی انجام می دهد. پزشک احتمالا در مورد شرایطی موجل تپش قلب شما مانند بیماری قلبی یا مشکل غده تیروئید، بپرسد. همچنین ممکن است تست های کنترل قلب را برای مشخص شدن علت تپش قلب انجام دهید. این تست ها شامل موارد زیر است:
- الکتروکاردیوگرام (ECG)
- اکوکاردیوگرام
- تست استرس یا ورزش
- آزمایش شیب جدول