بررسی علل و راهکار های ترک عادت به تعویق انداختن کارها 

به تعویق انداختن کارها، چیز تازه ای نیست و قدمتی به درازای عمر بشر دارد؛ یک ضرب المثل بسیار قدیمی وجود دارد که هیچ شک ندارم همه آن را شنیده اید: «کار امروز را به فردا مسپار». اگر بگویم این مثل بیشتر از هزار سال قدمت دارد، دروغ نگفته ام! این موضوع نشان می دهد که تک تک ما، سالیان سال است که با این مشکل رو به رو هستیم و کارهایی را که بایستی همین امروز انجامشان دهیم، به فردا موکول می کنیم و همینطور به فردا و فرداهای بیشتر…

این فرداها، مصداق بارز همان شنبه هایی هستند که هرگز از راه نمی رسند؛ از شنبه شروع می کنم برای کنکور می خوانم، از شنبه رژیم می گیریم، از شنبه ورزش می کنم و خلاصه هزاران کار و ایده و آرزویی که هیچوقت به واقعیت تبدیل نمی شوند. منشا تمامشان هم فقط یک چیز است و آن هم چیزی نیست جز عادت به تعویق انداختن کارها، عادتی که شاید از هر 10 نفر، 9 نفر به آن مبتلا باشد و هر روز، با آن دست و پنجه نرم کند. لازم است همین ابتدا ذکر کنیم که مبحث «بیزینس کوچینگ» از آن چیزی که فکرش را کنید وسیع تر است و بدون شک مهارت های رشد فردی را نیز در بر می گیرد. ترک عادت های منفی مثل به تعویق انداختن کارها و جایگزین کردن عادت ها مثبت نیز دقیقا در همین حوزه قرار می گیرد. با ما همراه باشید تا ابتدا درباره چرایی این عادت بخوانیم، و بعد به سراغ تکنیک هایی برای ترک آن برویم.

به تعویق انداختن کارها چیست و پیامدهایی دارد؟

با این عادت منفی، همۀ ما آشنایی داریم و به خوبی آن را می شناسیم. به تعویق انداختن کارها، نام دیگرش اهمال کاری است؛ به آن معناست که کاری ناتمام و یا وظیفه ای نافرجام بر گردن داریم و انجامش را مدام به عقب می اندازیم. به این معناست که کارهای امروز و لحظه حال را به روزهای بعد موکول می کنیم و تا لحظه 90، یعنی درست تا زمانی که با دردسر تنها یک قدم فاصله داریم، تازه به سراغ انجامشان می رویم. گاها حتی برای برخی از کارها، وارد یک چرخه باطل می شویم و اصلا انجامشان نمی دهیم! با به تعویق انداختن کارها، باید انتظار بروز پیامدهای زیر را نیز داشته باشیم:

• استرس و اضطراب، به خصوص زمانی که کارها را به دقیقه 90 انداخته باشیم،
• احساس افسوس و حسرت، برای اینکه چرا آن کار را زودتر از این ها انجام ندادیم،
• فشار روانی در ما افزایش پیدا می کند و حتی ممکن است باعث بروز وسواس فکری شود،
• ممکن است اعتبار خود را در محل کار، در دانشگاه و یا بین اطرافیان از دست بدهیم و روی پرسونال برندینگ ما تاثیر منفی دارد.
• از پیشرفت فردی، درسی، شغلی و اجتماعی محروم می مانیم،
• نمی توانیم بر روی رشد خود تمرکز کنیم و به موفقیت های بزرگتر نائل شویم و…

قبل از آنکه بخواهیم به سراغ ترک عادت به تعویق انداختن کارها برویم، بهتر است خودمان را برای آن آماده کنیم؛ عادتی که در عمق وجودمان نهادینه شده و ریشه دوانده، به همین راحتی ها از بین نخواهد رفت. برای ترکی چنین عادتی، باید راه دور و دشواری را پیمود و پیمودن چنین راهی، نیازمند آمادگی اولیه است. در این بخش، می خواهیم به سراغ ایجاد این آمادگی در خودمان برویم و در سه مرحله، مقدمات لازم برای خلاصی از عادت به تعویق انداختن کارها را در درون خود، به وجود بیاوریم.

مرحله نخست: آیا اصلا این عادت در ما وجود دارد؟

ابتدایی ترین سوالی که از خود باید بپرسید این است: آیا اصلا به تعویق انداختن کارها در ما وجود دارد؟ بسیاری از ما به دلایلی همچون وسواس فکری، اینطور گمان می کنیم که در حال اهمال کاری هستیم؛ حال آنکه در اصل کارهای با اولویت کمتر و بی اهمیت تر را به روزهای دیگر موکول کرده ایم که خب در این صورت، نمی توان عنوان عادت منفی را بر آن نهاد. موارد زیر را با دقت بخوانید، اگر هر یک از آن ها در شما وجود داشت، احتمالا در آن صورت دچار عادت اهمال کاری هستید:

• برنامه روزانه تان پر است از کارهای بی اهمیت و با اولویت پایین،
• در برنامه ریزی هایتان، مدتی طولانی است که یک کار انجام نشده وجود دارد،
• کارهای مهم خود را انجام نداده اید، ولی کارهای بی اهمیت بیشتری به برنامه خود می افزایید،
• همیشه منتظر فرا رسیدن زمان مناسب هستید، و هیچوقت هم شروع به کار نمی کنید،
• تصمیم به انجام کاری می گیرید، اما شروع نکرده به سراغ کار دیگری می روید.

مرحله دوم: دلایل به تعویق انداختن کارها را پیدا کنید

حال که می دانید که آیا اصلا عادت به تعویق انداختن کارها در شما وجود دارد یا نه، نوبت آن است که دلیل وجود این عادت را در خود شناسایی کنید. خوب با خودتان فکر کنید و با خودتان صادق باشید؛ آن دلیل اصلی و پنهانی که باعث می شود کارهای خود را به تعویق بیندازید چیست؟ آن را کشف کنید و برای حل و رفعش، تلاش کنید. آنگاه خواهید دید که اصلا این عادت، خود به خود از بین می رود. این که در انجام امور اهمال کاری می کنیم، هم می تواند بخاطر مشکلات فردی و درونی باشد، هم به دلیل مشکلات بیرونی، مثلا ذات خود آن کار. دلایل زیر، به طور معمول از متداول ترین علل به تعویق انداختن کارها به شمار می روند:

• از انجام کاری که باید، خوشمان نمی آید، یعنی اصلا از ذات آن کار بدمان می آید،
• انجام برخی از کارها ممکن است برایمان ناخوشایند یا حوصله سر بر باشد،
• ممکن است اصلا از انجام برخی از کارها، ترس داشته باشیم،
• ترس از شکست و یا نداشتن اعتماد به نفس، از نمونه همین ترس هاست،
• گاها بی نظمی و نداشتن برنامه ریزی دقیق باعث تعویق در کارها می شود.(پیشنهاد می کنم مقاله نظم و انضباط فردی را مطلعه کنید.)
• حتی بعضی اوقات، کاری که باید انجام دهیم آنقدر بزرگ است که خود به خود، ممکن است به چند پاره تقسیم شود و به تعویق بیفتد.
• کمال گرایی نیز یکی از متداول ترین علل به تعویق انداختن کارها است. (در مقاله کمال گرایی در این مورد بیشتر بخوانید.)
• ضعف و عدم توانایی در تصمیم گیری نیز خود از دیگر دلایل اهمال کاری است.

مرحله سوم: به کارگیری راهکار و تکنیک های مختلف

مبارزه نهایی از همین مرحله آغاز می شود. اکنون به حدودی از خودآگاهی رسیده ایم و از وجود وجود عادت به تعویق انداختن کارها در خود، اطلاع داریم. به علاوه، از اینکه این عادت چه علل و دلایلی دارد نیز آگاه هستیم و ریشه مشکل را شناسایی کرده ایم. حال زمان آن رسیده که با استفاده از تکنیک ها و راهکارهای مختلف که آن را استراتژی نیز می نامیم، به جنگ این عادت برویم. چنان که قبلا نیز گفتیم، ترک عادتی که در وجود ما نهادینه شده، اصلا کار آسانی نیست و به صبر و البته مدت زمان کافی احتیاج دارد.

تکنیک های ترک و رفع به تعویق انداختن کارها

همانطور که در بخش قبلی به آن اشاره کردیم، برای مبارزه با عادت منفی اهمال کاری، لازم است که بعد از گذراندن دو مرحله اول، در نهایت از تکنیک های مختلف استفاده نماییم. در این بخش، می خواهیم 7 راهکار عملی و تضمینی برای حل این مشکل، برایتان مطرح کنیم. به کار گیری و پایبندی به این تکنیک ها یا استراتژی ها، در مدت اندکی می تواند باعث کمرنگ شدن عادت به تعویق انداختن کارها شود. هفت تا از بهترین راهکارهای رفع به تعویق انداختن کارها، به شرح زیر هستند:

1. تقسیم کار به بخش های کوچکتر

از قدیم و ندیم گفته اند که سنگ بزرگ، نشانه نزدن است. کاری که بیش از اندازه بزرگ باشد و از حد توانمان فراتر باشد، بدون شک شروع و پایانش نه با خودمان، بلکه با خداست! اگر در برنامه ریزی خود کاری چنین دارید، پیشنهاد ما این است که آن را خرد کرده و به کارهای کوچکتر تقسیم کنید. هر یک را هدف قرار دهید و برای رسیدن به آن ها تلاش کنید. و از همه مهم تر، بعد از اینکه هر یک از این اهداف کوچک محقق شد، به خودتان جایزه بدهید و خود را تشویق کنید.

2. برای انجام یک کار، ددلاین های(مهلت انجام کار) مختلف تعیین کنید

دلایل یا همان ضرب الاجل، در حقیقت مهلت نهایی برای انجام کارهاست. به طور مثال اگر شما برای این ترم دانشگاه باید پروژه ای را تحویل دهید، جلسه آخر کلاس، ضرب الاجل کار شما خواهد بود. اکثر افراد، آنقدر اهمال کاری و تعلل می کنند که در نهایت درست یک شب قبل، شروع به آماده سازی پروژه می کنند. حال یک راه حلی که می تواند بسیار مفید باشد، این است که شما برای خودتان، ددلاین های دیگری را قبل از آن دلایل نهایی، تعیین نمایید. این تکنیک، احتمال به تعویق انداختن کارها را تا حد زیادی کاهش می دهد.

3. دنبال فرصت مناسب نباشید، به دل کار شیرجه بزنید!

یکی از بزرگترین معضلاتی که همیشه به تعویق انداختن کارها را به همراه دارد، دست دست کردن و منتظر فرصت مناسب بودن است. حکایت است که یکی از شاهان صفوی، برای ورود به شهر با پیشگوها مشورت کرد، رمل و اسطرلاب انداخت و ماه پشت دروازه منتظر ماند! شما چنین نباشید، برای انجام کارها مقدمه چینی نکنید و انجام امور را شروع کنید؛ از هر نفطه ای که بود، فقط شروع کنید؛ آنگاه خواهید دید که این عادت منفی اهمال کاری، چگونه خود به خود از بین خواهد رفت و چگونه کارها روی غلتک خواهند افتاد.

4. در محیط اطراف خود تغییر ایجاد کنید

یکی از مهم ترین راهکارهای ترک به تعویق انداختن کارها، محیط اطراف است؛ و خب البته در خیلی از مواقع، تاثیر محیط اطراف در انرژی و انگیزه، نادیده گرفته می شود. نگاهی به اطراف خود بیندازید؛ آیا اتاق شما، میز کار شما، بیشتر شما را به کار کردن و انجام دادن کارهایتان تشویق می کند، یا بیشتر شما را کسل و خمود می کند؟ در صورتی که به اندازه کافی از محیط اطراف خود انگیزه نمی گیرد، پس شاید بهتر باشد محیط دیگری را برای انجام کارهای خود انتخاب نمایید و بار دیگر، برای تحقق اهداف، تلاش کنید.

5. دوستان و آدم های اطراف خود را تغییر دهید

درست خواندید؛ گاها مشکل به تعویق انداختن کارها نه خود ماییم، نه ذات آن کار؛ بلکه دوستان و اطرافیان باعث می شوند که ما از انجام کارها و تحقق اهداف خود باز بمانیم. اگر چنین است، ما حتی تغییر اطرافیان را نیز پیشنهاد می کنیم. توصیه ما آن است که با افرادی معاشرت داشته باشید که انگیزه و قوت لازم را برای انجام کارها و تحقق اهداف در شما ایجاد کنند و برای شما الهام بخش باشند. بعد از اینکه این راهکار را برای ترک اهمال کاری عملی کنید، خواهید دید که تاثیر روابط اجتماعی در موفقیت انسان، تا چه اندازه می تواند پررنگ باشد.

6. در اهداف خود تجدید نظر کنید

خیلی از مواقع پیش می آید که ما واقعا برای تحقق اهداف و انجام کارها تلاش می کنیم، اما نتیجه ای که می خواهیم را به دست نمی آوریم. چنین مواقعی، می توان نشان از آن داشته باشد که بین کار و تلاش ما و آن چیزی که می خواهیم، ناهماهنگی وجود دارد. در این مواقع لازم است که در اهداف خود تجدید نظر کنیم، کمی با خودمان خلوت کنیم و یک وقفه کوتاه در انجام امور به وجود بیاوریم. هدف از این وقفه، شناخت بیشتر خود و بازبینی اهداف است. در این مدت لازم است که آن خلاء و ناهماهنگی بین کار و هدف را برطرف کنیم و از نو برای دستیابی به اهداف، تلاش کنیم.

7. برای خود محدودیت ایجاد کنید

ایجاد محدودیت، همیشه هم معنای منفی ندارد و بعضی از اوقات، اتفاقا خیلی هم لازم و ضروری است؛ برای رفع به تعویق انداختن کارها، ایجاد محدودیت می تواند بسیار هم مفید باشد. به طور مثال، اگر هنگام انجام کاری مدام سرتان به گوشی است و چک کردن شبکه های اجتماعی حسابی حواستان را پرت می کند، می توانید با استفاده از اپلیکیشن های مختلف خود را محدود کنید و روی کارتان متمرکز شوید. اینکه صرفا تصمیم بگیرید چیزهایی که مانع انجام کارها می شوند را از بین ببرید، هیچوقت کافی نخواهد بود. به طور مثال کنار گذاشتن گوشی موبایل به هنگام کار، شاید یکی دو بار جواب بدهد، ولی در آخر مقاومت خود را از دست می دهید و باز هم آن را به دست می گیرد. مقصود از این حرف آن است که محدودیت باید واقعی باشد و شما را به معنای واقعی کلمه محدود کند. برای ترک به تعویق انداختن کارها، اگر خودتان نمی توانید محدودیتی را به وجود بیاورید، می توانید از دیگران کمک بگیرید.