بررسی بیماری های پوستی در آبزیان و روش های درمان
انگل پوستی از انواع انگل های تک یاخته ای (Protozoan) است که پوست بدن و آبشش ماهی را درگیر میکند.این انگل نه زنده زاست و نه تخم گذار و به شیوه تقسیم شدن یا شکافته شدن دو تایی (Binary Fission) تکثیر میشود.دو گونه مشخص پوستی و آبششی این انگل در تانک های آکواریوم شناخته شده است که نوع آبششی آن کوچک تر و سرعت حرکت و تکثیر آن بیشتر است.
جدول انگل پوستی و بیماری در آبزیان ( آکواریم و ماهی )
| تک یاخته ها | پر یاخته ها |
| الف: مژه دارانciliophora | 1-Nematoda ( کرمهای نخی شکل /نماتوده ) |
| 1-ichthyophthiriusmultifiliis | 2- Cistoda ( کرمهای نواری شکل / سستود ها ) |
| 2-Tricodina | 3- Termatoda ( کرمهای برگی شکل / ترماتود ها) |
| 3-Epystilis | 4- Acantocephala ( خاربرسران / آکا نتو سفال ) |
| ب) تاژک داران masticophora | 5- Polychaeta ( کرم های حلقوی / زالو ها) |
| 1-criptobia Branchialis | 6- crustacaea (سخت پوستان ) |
علائم انگل پوستی بیماری در آبزیان ( آکواریم و ماهی )
- خراشیدن و کوبیدن پوست بدن به اشیای داخل آکواریوم
- تیره شدن رنگ بدن ماهی
- بی حرکت ماندن یا گوشه گیر شدن ماهی
- پدید آمدن نقطه ها و لکه های ابری و سفید رنگ روی سطح پوست ماهی
- ابری شدن چشم
- آمدن ماهی به سطح آب و تنفس سنگین و بریده و نا منظم برای گرفتن اکسیژن(در صورت آلوده شدن آبشش ها)
- به وجود آمدن لایه سفید وصله مانند روی تن ماهی یا همون White Patch
- ترشح موکوس روی سطح بدن ماهی به منظور محافظت بیشتر از پوست ماهی
- کم شدن اشتهای ماهی
- لاغر شدن ماهی
- سست شدن ماهی و رفتی به حالتی شبیه به خواب یا کما!!! و نهایتا مرگ ماهی
- این انگل به راحتی در آب شنا می کند و به دنبال میزبانی برای ادامه زندگی می گردد.در صورت بروز علائم در یک ماهی معمولا بیشتر ماهی های موجود در آن آکواریم به این انگل آلوده می شوند.کیفیت بد آب اکواریوم روند این بیماری را تشدید می کند.غذای زنده و ماهی آلوده از اصلی ترین دلایل ورود این انگل به تانک است.
درمان انگل پوستی آبزیان با حمام نمک
۷٫۵ قاشق غذا خوری نمک بدون ید به ازای هر گالن آب(معادل ۳٫۷۸ لیتر) و انتقال ماهی به این محلول تا زمانی که تعادل ماهی به هم بخورد(بسته به تحمل انواع مختلف بین ۳۰ ثانیه تا چند دقیقه) و بعد از آن انتقال ماهی به آب تمیز.یا ۲٫۵ قاشق غذا خوری نمک بدون ید به ازای هر گالن آب(معالد ۳٫۷۸ لیتر) و انتقال ماهی به این محلول برای مدت ۱۰ الی ۱۵ دقیقه و بعد از آن انتقال ماهی به آب تمیز.
درمان انگل پوستی آبزیان با مالاچیت گرین
۱ میلی گرم به ازای هر ۵ لیتر آب به مدت ۴ تا ۵ روز.به دلیل وجود تخم انگل درمان باید روز اول و سوم و پنجم و هفتم تکرار شود.استفاده از پودر مالاچیت گرین به دلیل سمی بودن پیشنهاد نمیشود.در حال حاضر دارو هایی در بازار موجود هست که ماده موثر آن ها فرمالین + مالاچیت گرین است.ماده موثر Sera Costapur و Tetra Contraspot و Tetra ContraIck هر سه فرمالین ۳۷% و مالاچیت گرین است.
درمان انگل پوستی آبزیان با فرمالین
- ۱ تا ۲ قطره به ازای هر گالن آب(هر گالن معادل ۳٫۷۸ لیتر است) در آب های با سختی (GH) بین ۰ تا ۲
- ۲ تا ۳ قطره به ازای هر گالن آب(هر گالن معادل ۳٫۷۸ لیتر است) در آب های با سختی (GH) بین ۳ تا ۵
- ۴ تا ۵ قطره به ازای هر گالن آب(هر گالن معادل ۳٫۷۸ لیتر است) در آب های با سختی (GH) بالای ۶
به دلیل وجود تخم انگل درمان باید روز اول و سوم و پنجم و هفتم تکرار شود.محصولات آماده ای در بازار هست که ماده اصلی آن ها فرمالین و مالاچیت گرین است.ماده موثر Sera Costapur و Tetra Contraspot و Tetra ContraIck هر سه فرمالین ۳۷% و مالاچیت گرین است.
درمان انگل پوستی آبزیان با پرمنگنات پتاسیم
- حمام کوتاه مدت :۱۰ میلی گرم به ازای هر لیتر آب و حمام دادن ماهی به مدت ۱۰ دقیقه
- حمام دراز مدت :۱ یا ۲ میلی گرم به ازای هر لیتر آب و حمام دادن ماهی به مدت حد اقل ۴ ساعتبهتر است از آبی استفاده شود که سختی آن پایین باشد مثل آب r.o یا آبی که دو سومش آب مقطر باشد و یک سومش آب شیر.
نتیجه گیری
بیماری قارچ معمولا به دلیل عدم رعایت بهداشت در آکواریوم، تغییرات ناگهانی درجه حرارت آب، زخم های پوستی یا منشا انگل و باکتری ایجاد میشود.جهت پیشگیری بیماری استفاده منظم از سیفون آکواریوم و تعویض دوره ای مقداری از آب و فیلتراسیون مناسب،ثابت نگه داشتن دما و عدم غذا دهی زیاد تاکید میگردد.از علائم بیماری ایجاد کرک های پنبه ای سفید یا خاکستری رنگ در اطراف دهان،پوست بدن ،باله ماهی میباشد.