بتن RCC چیست؟
«بتن متراکم شده با غلتک» (Roller-Compacted Concrete)، بتن RCC یا اصطلاحا بتن غلتکی از انواع ویژه بتن است که اغلب برای روسازی و سدسازی مورد استفاده قرار می گیرد. یکی از ویژگی های منحصر به فرد بتن غلطکی، اسلامپ خیلی پایین (حدود صفر) آن در حالت تازه است. این ویژگی، امکان تحکیم مناسب و دستیابی به ویژگی های مورد نظر را فراهم می کند.
تاریخچه بتن غلتکی به چه زمانی باز می گردد؟
تاریخچه بتن RCC به دهه 1970 میلادی (دهه 1350 شمسی) بازمی گردد. در این دوران، صنعت الوارسازی کانادا به دنبال یک روش جدید و سازگار با محیط زیست برای دپو کردن محصولات خود بر روی زمین بود. به این منظور، باید زمینی با هزینه کم و روسازی مقاوم تهیه می شد. بتن غلتکی، راه حل مناسبی را برای این مسئله فراهم کرد. از آن زمان تا به امروز، طرح اختلاط و فرآیندهای متنوعی برای ساخت بتن RCC ارائه شده است که هر یک برای کاربری های مخصوص به خود مورد استفاده قرار می گیرد.
به کارگیری و توسعه کاربردهای بتن غلتکی در دنیا از ابتدای معرفی آن آغاز شد و این بتن خیلی زود جای خود را در صنایع مختلف باز کرد:
- سال 1970 میلای (1349 شمسی): ساخت اولین نمونه روسازی بتن غلطکی برای جاده هایی با حجم ترافیکی کم در اسپانیا
- سال 1975 میلای (1354 شمسی): ساخت جاده دسترسی به یک ایستگاه مطالعاتی در ایالات متحده
- سال 1984 میلای (1363 شمسی): ساخت پارکینگ و محوطه وسیع برای ماشین آلات نظامی در ایالات متحده
- سال 1990 میلای (1369 شمسی): روسازی جاده و پارکینگ وسایل نقلیه چرخ زنجیری و روسازی پارکینگ اتومبیل شرکت جنرال موتورز با مساحت های بیش از ۳۰۰ هزار متر مربع
- سال 1992 میلای (1371 شمسی): روسازی محوطه انبار یک فروشگاه زنجیره ای بزرگ در ایالات متحده
امروزه، بسیاری از جاده ها و محوطه های بزرگ در دنیا توسط بتن RCC ساخته می شوند.
خواص بتن غلتکی
- کارایی: بتن های غلتکی باید ظرفیت تحمل وزن ماشین های متراکم سازی را داشته باشند. همچنین با توجه به اسلامپ این نوع از بتن ها صفر است مسئله کاهش کارایی بتن بعد از ساخت و گیرش بتن از مسائل مهمی سات که بایست بدان توجه ویژه نمود.
- جداشدگی: مسئله جداشدگی از مسائل مهم برای پروژه هایی مثل سدسازی است زیرا میزان سیمان مصرفی برای بتن غلتکی سد به علت کنترل حرارت ناشی از هیدراتاسیون کم می باشد و همچنین قطر ذرات بکار رفته برای بتن غلتکی سد بزرگتر از قطر ذرات بکار رفته برای بتن معمولی یا بتن غلتکی بکار رفته برای راهسازی است لذا مشکل جداشدگی دانه های برای بتن غلتکی سد پررنگ تر است.
- آب انداختگی: با توجه به کم بودن میزان آب مصرفی برای بتن غلتکی، مشکل آب انداختگی بطور قابل توجهی مطرح نیست.
- جرم حجمی و درجه تراکم: با توجه کم بودن میزان آب بتن غلتکی جرم حجمی آن در صورت تراکم مناسب قدری بیشتر بتن معمولی است.
-
مقاومت فشاری: مقاومت فشاری و دوام بتن غلتکی مورد استفاده در روسازی بالاتر از مقاومت فشاری بتن بکار رفته در سد است زیرا که سیمان بتن غلتکی سد کمتر می باشد ولی بتن غلتکی روسازی با توجه به ضخامت کم آن و مسئله ساز نبودن بحث حرارت سیمان بیشتری دارد.
- مدول الاستیسیته: مدول الاستیسته بتن غلتکی قدری بیشتر از بتن معمولی با مقدار سیمان مشابه است.
کاربرد های بتن غلتکی
- سد سازی و شالوده های بزرگ
- راهسازی
مزایای بتن غلتکی
- به حداقل رساندن هزینه های حمل و نقل ( از کارخانه بتن آماده تا محل پروژه )، قرار دادن و تراکم بتن
- مقاومت در برابر لرزش و فشار
- مقاومت در برابر نشت نفت، سوخت و سیالات هیدرولیک.
- هزینه پایین و سرعت اجرای بالا
- تحمل بارهای سنگین تحت دمای بالا
- مقرون به صرفه و سریع برای ساخت
- حداقل و به صفر رسیدن هزینه قالب به دلیل روش لایه گذاری
- سطحی بدون شیار و چاله
- تغییر شکل ندادن تحت بارهای متحدالمرکز سنگین تغییر شکل
- کاهش مصرف سیمان
- سرعت در انجام بتن ریزی و همگونی آن با تجهیزات و ماشین آلات
- مقاومت بالا در برابر گرما و سرمای شدید
- سازگار با محیط زیست
معایب بتن غلتکی
- به دست آوردن بافت سطحی مناسب برای جلوگیری از لغزش، خیلی دشوار است.
- صاف کردن سطح RCCP دشوار می باشد.
- احتمال رخ دادن ترک های سطحی وجود دارد.
- حساسیت عملکرد مطلوب RCC به تغییرات رطوبت برای حصول به تراکم کافی
- کمبود اطلاعات مربوط به عملکرد طولانی مدت
مقاوم سازی بتن و روش های آن
