چگونه به نوزاد خود قطره آهن بدهیم؟

به طور معمول استفاده از قطره آهن ازسن ٦ ماهگي و حتی در بچه هايي كه نارس متولد شده اند گاهي از ٤ ماهگي هم شروع می شود و تا سن دو سالگی ادامه می یابد. تحقیقات جدید نشان داده شیرخواری که تا ۲ سالگی مکمل آهن مصرف نکرده است علاوه بر اینکه در کودکی دچار علائمی نظیر کم خونیِ فقر آهن، بی اشتهایی و اضطراب می شود، و در سنین مدرسه نیز باعث کاهش تمرکز و کاهش عملکرد مغزی وی می شود.ذکر این نکته ضروریست که قطره های آهن، برندهای مختلفی دارند و هر سی سی از آنها دارای میزان آهن متفاوتی هستندهمه قطره ها مانند هم مصرف نمی شوند و قطره های ایرانی و خارجی هر دو خوبند.

اهمیت آهن در سلامت کودک

• آهن نقش مهمی در رساندن اکسیژن به سلولهای بدن دارد و کمبود آن در رژیم غذایی کودک، منجر به عوارض زیر می شود:
• کمبود رشد طبیعی ( وزن و قد )
• کاهش بهره هوشی
• کاهش قدرت یادگیری
• کاهش قدرت تمرکز
• کاهش مقاومت بدن در برابر بیماریها
• خستگی زودرس
• احساس ضعف و بی حالی
• کم اشتهایی

درمان کم خونی فقر آهن

برای درمان کم خونی فقر آهن از مکمل های حاوی آهن استفاده میشود که بصورت قطره، شربت، قرص و کپسول وجود دارند. ترکیب قطره آهن که برای کودکان کم سن تر تجویز می شود، عمدتا فروس سولفات است.مصرف قطره آهن باید از شش ماهگی کودک و همزمان با شروع تغذیه کمکی او شروع شده و تا پایان 2 سالگی بصورت روزانه (روزی 15-10 قطره) ادامه یابد. بعد از 2 سالگی، در صورتی که رشد کودک با توجه به نمودارهای قد و وزن، همچنان دچار افت باشد، وی تحت مراقبت ویژه مراکز بهداشتی قرار می گیرد و بسته به سنش، لازم است روزی یک قاشق چایخوری یا مرباخوری از مکمل آهن را بصورت قطره یا شربت دریافت کند. در صورت لزوم برای بچه های بزرگتر(مثلا 5 سال به بالا)، مصرف مکمل ها ممکن است بشکل قرص و بصورت یک روز در میان ادامه یابد.

مزایای مصرف قطره آهن با آب میوه

1. کاهش تغییر رنگ دندان
2. کمتر احساس شدن طعم تلخ آن
3. افزایش جذب آهن توسط ویتامین C موجود درآب میوه

مصرف قطره آهن در کودکانی که با شیرخشک تغذیه می شوند :

شیر خشک یک غذای غنی شده است و به اندازه کافی دارای آهن، ویتامین دی و سایر مواد مغذی دیگر است. پزشک کودک میزان دقیق مصرف شیر خشک و تعداد دفعات آن در شبانه روز توسط نوزاد را تعیین می کند و همچنین در مورد تغییر اندازه آن ، هنگام آغاز تغذیه کودک با غذاهای جامد بهتر است با پزشک متخصص مشورت کنید .

سن شروع و زمان دادن قطره آهن به نوزاد

نوزادانی که پس از ۳۸ هفته بارداری متولد می شوند، تا سن چهار ماهگی ذخیره آهن کافی دارند.

برای نوزادانی که از شیر مادر تغذیه می کنند

شیر مادر دارای مقادیر اندکی آهن است. به همین دلیل نوزادانی که منحصرا از شیر مادر تغذیه می کنند، پس از چهار ماهگی در معرض خطر کمبود آهن قرار دارند.پزشکان توصیه می کنند این نوزادان به میزان ۱ میلی گرم بر کیلوگرم در روز از مکمل آهن مایع استفاده کنند. این روند تا سن شش ماهگی نوزاد و شروع غذای کمکی ادامه دارد.پس از شش ماهگی با توجه به میزان مصرف مواد غذایی غنی شده از آهن، پزشک میزان مورد نیاز مکمل آهن را تجویز می کند.

نوزادانی که علاوه بر شیر مادر از شیر خشک نیز تغذیه می کنند

اگر عمده تغذیه نوزاد در روز از شیر مادر است و تنها گاهی اوقات از شیر خشک غنی شده از آهن تغذیه می کند، طبق دستورالعمل داده شده برای نوزادانی که تنها از شیر مادر تغذیه می کنند رفتار کنید.

نوزادانی که تنها از شیرخشک تغذیه می کنند

برای این نوزادان، توصیه می شود از زمان تولد تا یکسالگی از شیرخشک غنی شده با آهن (دارای ۴ تا ۱۲ میلی گرم آهن) استفاده کنید.نوزادان نارس: این نوزادان دارای ذخیره آهن کمتری نسبت به دیگران هستند؛ بنابراین نیاز به دریافت آهن بیشتری دارند. پزشک با توجه به شرایط جسمی نوزاد، میزان آهن مورد نیاز او را تعیین می کند.

جلوگیری از سیاه شدن دندان ها

در پاسخ به سوال پرتکرار شما کاربران باید بگوییم که قطره آهن باعث پوسیدگی دندان در کودکان نمی شود و تنها موجب تغییر رنگ و سیاه شدن دندان ها می شود . بنابراین با رعایت اصول بهداشتی مانند استفاده از مسواک انگشتی و یا پارچه نخی برای تمیز کردن دندانها می توان از تغییر رنگ دندانها پیشگیری کرد. همچنین می توانید قطره را در انتهای دهان نوزاد ریخته و سپس کمی به او آب دهید . بعد از اتمام دوره مصرف قطره آهن، سیاهی دندان ها معمولا برطرف می شود.

چند راه حل و توصیه در استفاده از قطره آهن

قسمت اعظم آهن بدن ما در هموگلوبین گلبولهای قرمز خون وجود دارد و ناقل اکسیژن از ریه به بافتها ی بدن چیزی نیست جز همین آهن موجود در هموگلوبین، نوزاد تازه متولد شده آهن مورد نیاز خود را از خون مادر در دوران جنینی گرفته است. اما سرانجام ذخیره آهن بدن شیرخواران در شش ماه اول زندگی دیگر پاسخ گوی نیاز بدن وی نبوده و در نتیجه لازم است کودک شما برای رشد و تکامل مناسب از 6 ماهگی تا 2 سالگی مکمل آهن دریافت کند. در ادامه به شما میگوییم چگونه به فرزند خود قطره آهن بدهید.

1. ریختن قطره در عقب دهان

قطره آهن را به کمک قطره چکان تا حد امکان در انتهای دهان کودک بریزید تا کمترین تماس را با دندانها داشته باشد. برای کودکان بزرگتر، می توان قطره آهن را با آبمیوه ای مانند آب سیب مخلوط کرد و از کودک بخواهیم آبمیوه را با کمک نی بنوشد. چرا که نوشیدن با نی سبب تماس کمتر مایع با دندانها می شود. حتی با چکاندن قطره در قسمت انتهایی دهان، چون ممکن است مقداری از آهن با بزاق دهان ترکیب شده باشد و سپس با بزاق روی دندانها منتقل شده باشد، بهتر است پس از قطره کمی آب به کودک بنوشانیم و یا حتی در صورت امکان روی دندان را با پنبه مرطوب پاک کنیم. رعایت بهداشت دهان کودک به وسیله یک مسواک کوچک انگشتی یا مسواک مخصوص شیرخوران (سر کوچکی دارد)، علاوه بر حذف آهن از سطح دندان باعث می شود که دندانها سفید، سالم و بهداشت دهان رعایت شود.

در مواردی که کمی از دندان کودک دچار تغییر رنگ شده باشد، شاید بهتر باشد که مقدار بسیار اندکی خمیر دندان مخصوص کودکان را روی مسواک گذاشته و در شبانه روز 2 مرتبه دندانها را مسواک بزنیم. با این عمل معمولا رنگ تیره و ظاهر نامطبوع دندان از بین می رود و دندان تا حدی ظاهر نرمال پیدا می کند. ضمن اینکه سلامت سایر دندانها نیز حفظ می شود. عموما خمیردندانهای مخصوص کودکان فاقد فلوراید یا حاوي فلوراید بسیار کمی است. اگر کودک هنوز قادر نیست آب دهانش را پس از مسواک زدن بیرون بریزد و یا طعم خوب خمیر دندان کودک را تحریک به قورت دادن خمیر دندان می کند، لازم است اضافه خمیر دندان پس از مسواک زدن با یک تکه پنبه مرطوب کوچک از دهانش پاک شود.

2. اسید اسکوربیک یا ویتامین C

جذب آهن را افزایش داده و لبنیات و چای، سبب کاهش جذب آن می شود. در نتیجه بهتر است قطره آهن یا غذاهای حاوی آهن همراه با آب سیب یا آب پرتقال مصرف شود. همچنین واضح است که باید از شیر دادن به کودک بلافاصله پس از مصرف قطره آهن پرهیز کرد. همانطور که قبلا ذکر شد، عموما توصیه می شود که مصرف قطره آهن تا حدود 2 سالگی ادامه یابد. اما این به این معنی عدم نیاز فراتر بدن به آهن نیست، پس از این سنین هم لازم است که در برنامه غذایی کودکان، غذاهای حاوی آهن گنجانده شود. این مواد غذایی شامل اسفناج، لوبیا، عدس، تخم مرغ، زردآلو، انجیر خشک، گوشت قرمز، ماهی و جگر است. با مصرف این خوراکیها می توان تا حد زیادی از خطر فقر آهن در اطفال و بزرگسالان پیشگیری کرد.

نکاتی برای زمان دادن قطره آهن به نوزاد

• بهتر است قطره آهن را با معده خالی به نوزاد بدهید (حدود ۱ ساعت قبل یا ۲ ساعت بعد از غذا). برای جلوگیری از دل درد در برخی از کودکان، می توانید قطره آهن را همراه با غذا به آنها بدهید.
• ویتامین C به بدن کمک می کند تا آهن را بهتر جذب کند. قطره آهن را با یک لیوان آب پرتقال یا ماده غذایی دیگری که غنی از ویتامین C است، به نوزاد بدهید.
• از زمان مصرف قطره آهن تا ۲ ساعت پس از آن به کودک شربت آنتی اسید، شیر یا نوشیدنی های کافئین دار ندهید. نوشیدن این مایعات جذب آهن را متوقف می کنند.
• مصرف قطره آهن ممکن است باعث سوزش سر دل، حالت تهوع، اسهال، یبوست و دل درد شود. به همین دلیل بهتر است کودک در طول روز مایعات زیادی بنوشد و میوه و سبزیجات کافی مصرف کند.
• برای تقویت ذخیره آهن در بدن کودک باید چندین ماه متوالی (به مدت ۳ تا ۶ ماه) مکمل آهن مصرف کند.
  نکاتی درباره تعداد دفعات و مدت زمان شیر خوردن نوزاد