سیر تاریخی سکه طلا در ایران
سکه طلا برای اولین بار در دوران هخامنشیان و حکومت داریوش اول (بین سال های 486 الی 521 پیش از میلاد) ضرب گردید. در آن زمان با ارزش ترین سکه “دریک” نامگذاری شده بود که وزن آن 8.41 گرم بوده است.از دیگر سکه های دوران هخامنشی، سکه ای با نام “سیگل” بود که جنس آن از نقره و وزن آن 5.61 گرم بوده است. این سکه ارزشی معادل یک گوسفند را داشت و نرخ تبدیل آن 20 سیگل در برابر یک دریک بود. یعنی ارزش هر دریک برابر با 20 سیگل بوده است.پس از ورود ماشین ضرب سکه و مشخص شدن وزن و اندازه استاندارد سکه ها بصورت رسمی در سال 1293 نخستین سکه های طلا با عیار 900 در 1000 ضرب و واحد چرخه مالی کشور شدند.
ضرب سکه های طلا با وزن و اندازه امروزی اولین بار در سال 1310 آغاز گردید، بعد از انقلاب اسلامی سال 1357 سکه بهار آزادی با همان وزن و عیار و اندازه ولی با طرحی متفاوت جایگزین سکه های قبلی شد و تا به امروز با همین نام و ابعاد قبلی در بازار داد و ستد می شود.
چرا سکه ها فاکتور ندارند
از گذشته تا به امروز خرید و فروش سکه بدون فاکتور انجام شده است؛ چون به صورت قانونی سکه ها توسط بانک مرکزی ضرب می شوند و در بسته های صدتایی به طلافروشان، سکه فروشان یا صرافان به فروش می رسد تا آن ها در بازار به مشتریان و متقاضیان عرضه کنند. فروشندگان سکه هم موظف هستند صرفاً مبلغی به عنوان سود مغازه را به قیمت خود سکه برای فروش به مشتریان، اضافه کنند. به همین خاطر است که دیگر فاکتوری برای اعتبار، بابت سکه به خریدار داده نمی شود.
همانطور که در بخش های قبل هم گفتیم سکه هایی که توسط بانک مرکزی ضرب می شوند بانکی هستند و از اعتبار برخوردارند. اما با گران شدن سکه و افزایش قیمت لحظه ای آن، بدون دریافت فاکتوری معتبر برای سکه چه طور می توانند ضمانتی برای سکه های خود داشته باشند به خصوص این روزها که بازار تقلب برای بسیاری از سودجویان باز است. رئیس اتحادیه طلا و جواهر ( محمد کشتی آرای ) در پاسخ به این سوال که با این شرایط اگر سکه خریداری شده، تقلبی باشد خریدار چگونه می تواند حقوق خود را پیگیری کند؟ اظهار کرد: ما بارها خطاب به خریداران اعلام کرده ایم که خرید خود را از واحدهای مجازی که دارای جواز فعالیت هستند و جواز خود را در معرض دید قرار داده اند؛ خرید کنند در چنین شرایطی هیچ جایی برای نگرانی وجود ندارد. اما برخی واحدهای متفرقه، اجاره ای و … نیز هستند که ممکن است خرید از آن ها مشکلاتی برای مردم ایجاد کند. بر همین اساس همچنان تاکید و توصیه ما به مردم آن است که برای خرید به واحدهای صنفی مجاز مراجعه کنند در این صورت هم از اصل بودن سکه مطمئن می شوند و هم از قیمت آن
فرق بین سکه وکیوم دار با سکه وکیوم نشده
ماجرای وکیوم دار کردن سکه به ۲۰ سال گذشته بر می گردد. در آن روزها، صراف ها و یا سکه فروشان معتبر وقتی می خواستند، سکه بفروشند، به همراه آن کارت ویزیت خود را به خریدار می دادند تا یک جورایی دل خریداررا قرص کنند. خریدار سکه بدین ترتیب، این کارت ویزیت را به عنوان فاکتور آن سکه در نظر می گرفت و خوشحال بود که سکه غیر بانکی و تقلبی نخریده است. دیری نگذشت که صرافی ها، فکر خوبی به ذهنشان زد و کارت های ویزیت خود را به همراه سکه پرس کردند و در اختیار خریدار گذاشتند و به مردم گفتند که سکه هایی که وکیوم نداشته باشد، فاقد اعتبار هست.
افراد معمولی فکر می کنند سکه های وکیوم دار یا پلمپ شده از اعتبار بیشتری برخوردارند، اما جالب است بدانید طی مصاحبه هایی از رئیس اتحادیه طلا و جواهر متوجه شدیم که سکه های وکیوم دار با سکه های بدون وکیوم هیچ فرقی ندارند و عمل وکیوم کردن سکه ها یا پلمپ کردن آن ها صرفاً ابتکاری از جانب مغازه داران بوده است که سود بیشتری از مشتریان دریافت کنند چراکه اغلب در نظر خریداران سکه، سکه های وکیوم دار و پُلمپ شده رسمی تر و با اعتبارتر جلوه می کند.
مطالعه رفتار سکه و طلا در سال های اخیر
برای پاسخ به این سؤال که سرمایه گذاری بر روی طلا بهتر است یا سکه، بهتر است به مطالعه رفتار هر یک از آن ها در بازه های زمانی یکسان بپردازیم.در نهایت با توجه به ذهنیتی که در این زمینه داریم و میزان ریسک پذیری و قدرت تحلیل رفتار بازار، می توانیم تصمیم گیری کنیم که در کدام زمینه سرمایه گذاری کنیم.همان طور که می دانید قیمت سکه در سال های اخیر روند صعودی داشته است یک بار در سال 91 و یک بار نیز در سال 97 پرش غیرقابل منتظره ای داشت که همین امر موجب رونق بازار تقاضای سکه و در کنار آن افزایش دوباره قیمت ها شد.
همچنین با توجه به آمارهای موجود که از مطالعه رفتار انواع سکه در دو سال اخیر به دست آمده است درمی یابیم که سرمایه گذاری بر روی ربع سکه و نیم سکه سود بیشتری به همراه دارد. چون در یک بازه زمانی مشخص نوسان در این دو نوع سکه بیشتر از سکه های تمام بهار آزادی طرح جدید و قدیم بوده است. حتی بین انواع سکه بهار آزادی نیز می توان تصمیم گیری صحیحی برای سرمایه گذاری انجام داد.توجه داشته باشید که قیمت طلا با توجه به بازار جهانی تعیین می شود اما این روند برای سکه کمی متفاوت تر است و عوامل دیگری نیز روی آن تأثیرگذار است.چنانچه مشخص شده است، در دو سال اخیر میزان سوددهی در سرمایه گذاری بر سکه حدود 40 درصد بوده اما قیمت جهانی هر انس طلا تنها 7 درصد افزایش داشته است. این موضوع نشان دهنده این است که بازار سکه نسبت به طلا بیشتر دچار نوسان بیشتری می شود که عوامل داخلی نیز بی تأثیر نیستند.