چگونه از اعتبار مجله مطمئن شویم؟

اعتبار سنجی مجلات

متاسفانه در سالهای اخیر خبرهای بسیاری از انتشار مقاله در مجلات جعلی و نامعتبر به گوش رسیده است که باعث ایجاد استرس و بدگمانی بین نویسندگان شده است و آنها تمایل دارند ابتدا از اعتبار مجلات اطمینان حاصل کنند و سپس مقاله خود را سابمیت کنند همانطور که می دانید انتشار مقاله در مجلات فاقد اعتبار به هیچ عنوان امتیاز مثبتی ندارد. نویسندگان برای اعتبار سنجی مجلات و کسب اطمینان از اینکه آیا مجله اعتبار لازم را دارد یا خیر می توانند طبق روش هایی که در این مقاله بررسی خواهد شد مجله انتخابی خود را اعتبار سنجی کنند به هیچ وجه شتابزده عمل نکنید زیرا مجلات سالانه بررسی و اعتبار سنجی می شوند و ممکن است مجله ای که چند ماه پیش جز مجلات یک نشریه شناخته می شود اکنون به علت افت اعتبار از رده مجلات معتبر آن نشریه خارج شده باشد. از این رو بررسی دقیقا قبل از سابمیت کاملا اجباری است. اما چگونه می توان مجلات را اعتبار سنجی کرد؟

شما برای بررسی و اعتبار سنجی مجلات لازم است عنوان یا ISSN مجله ای که انتخاب کرده اید را در اختیار داشته باشید.

نشریات از لحاظ اعتبار به سه دسته تقسیم می گردند.

• مجلات معتبر و مورد تایید وزارت علوم
• مجلات نامعتبر
• مجلات جعلی

خوشبختانه با توجه به حساسیت بالای اعتبار مجلات علمی راههای ساده ای برای اعتبار سنجی مجلات در نظر گرفته شده است که هر نویسنده به تنهایی می تواند مجله انتخابی خود را اعتبار سنجی کند و نیاز به تخصص و دانش خاصی نمی باشد.

برای اعتبارسنجی و درجه بندی مجلات خارجی باید با دسته بندی مناسب آن را مورد بررسی قرار داد. به طور کلی مجلات بین المللی از نظر درجه و اعتبار در این چهار مدل دسته بندی می شوند:

• مجلات تامسون Thomson
• مجلات اسکوپوس Scopus
• مجلات پاب مد PubMed
• مجلات ISC

مهمترین شاخص: نمایه کننده یا ایندکس
اگر بخواهیم مجلات بین ا لمللی را از نظر درجه و اعتبار بررسی کنیم، بایستی تفاوت مؤسسات اصلی نمایه کننده (ایندکس) مجلات را بدانیم. در حالت کلی چهار ایندکس کننده معتبر بین المللی در علوم مختلف وجود دارند که عبارتند از شرکت تامسون رویترز (Thomson Reuters)، شرکت الزویر (Elsevier)، پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC) و در زمینۀ پزشکی هم، پاب مد (PubMed). شما به راحتی با در اختیار داشتن عنوان و یا ISSN مجله انتخابی خود می توانید با مراجعه به سایت هر ژورنال اعتبار مجله خود را بررسی کنید. که آدرس پایگاههای رسمی و معتبر انتشار مقالات علمی را در این قسمت برای شما عزیزان گرد آوری کرده ایم.

برای اطمینان از ایندکس بودن یک مجله در موسسه تامسون می توانید به آدرس زیر مراجعه کنید:

http://ip-science.thomsonreuters.com/mjl

برای اطمینان از ایندکس بودن یک مجله در موسسه اسکوپوس می توانید به آدرس زیر مراجعه کنید:

http://www.scimagojr.com/journalsearch.php

برای اطمینان از ایندکس بودن یک مجله در پایگاه ISC می توانید به آدرس سایت زیر مراجعه کنید:

http://mjl.isc.gov.ir/Default.aspx?lan=en

برای اطمینان از ایندکس بودن یک مجله در پاب مد می توانید به آدرس زیر مراجعه کنید:

http://www.ncbi.nlm.nih.gov/nlmcatalog

تفاوت مجلات نامعتبر و جعلی

همانطور که در تعاریف بالا ذکر شد مجلات جعلی و نامعتبر ماهیت متفاوتی دارند به خاطر همین، این دو گروه از مجلات در جدول های جداگانه ای ذکر می گردد. در مورد مجلات نامعتبر و جعلی، توجه داشته باشیم که با اعلام لیست جدیدی از مجلات نامعتبر و جعلی از سوی هر سه نهاد اعلام شده، سیاهه های قبلی از درجه اعتبار ساقط می شوند و سیاهه ی جدید جایگزین می گردد و ملاک سنجش اعتبار مجلات قرار می ‍گیرد. در بلک لیست ( Black List) اعلام شده، مجلات نامعتبر تاریخ ورود به سیاهه را دارند و از تاریخ ذکر شده به بعد چاپ مقاله در این مجلات هیچ امتیازی را شامل نمی شود. اما برای مجلات جعلی هیچ تاریخی ذکر نمی گردد، از این رو تمامی مقالات چاپ شده در این مجلات نامعتبر محسوب می گردد.

و اما شما برای تشخیص اعتبار مجلات راههای بسیار ساده دیگری هم دارید که به ترتیب عبارتند از :

• مرکز برنامه ریزی و سیاستگذاری پژوهشی وزارت علوم و تحقیقات فناوری (https://rppc.msrt.ir/fa)
• دفتر گسترش تولید علم دانشگاه آزاد اسلامی (http://rvp.iau.ir/sp/)
• مرکز توسعه و هماهنگی اطلاعات و انتشارات علمی وزارت بهداشت، درمان و اموزش پزشکی (http://blacklist.research.ac.ir/)

با مراجعه به هر یک از سایت ها و سازمان های رسمی فوق می توانید به راحتی مجله ای که انتخاب کرده اید را اعتبار سنجی کنید.

راههای تشخیص

چگونه مجلات جعلی و نامعتبر را شناسایی نماییم؟

• نام مجله را به طور کامل در گوگل جستجو کنید. یعنی فقط یک یا چند کلمه اصلی را جستجو نکنید بلکه تک تک لغات اسم و عنوان مجله را به صورت کامل در گوگل درج کنید.
• اگر اسم ادیتور مجله را می دانید، اسم ادیتور را نیز در گوگل جستجو کنید.
• وبسایت این گونه مجلات معمولا خیلی شبیه به مجلات اصلی طراحی می شوند و فقط ممکن است در یک حرف متفاوت از هم باشند، پس وبسایت این گونه مجلات را با دقت زیاد بررسی کنید تا دچار اشتباه نشوید.
• برخی از مجلات جعلی و نامعتبر، انواع مقالات علمی و تخصصی را در حوزه های مختلف می پذیرند در حالی که مجلات معتبر معمولا در یک حوزه اختصاصی فعالیت می کنند.
• این گونه مجلات معمولا در بخش آرشیو خود، انبوهی از مقالات چاپ شده را دارند تا به نوعی اثبات کنند که جزو مقالات جعلی نیستند ولی شما می توانید عنوان یکی از مقالات را جستجو کنید و مطمئن شوید که قبلا در مجله ای به چاپ رسیده است یا نه. این نشان می دهد که این گونه مجلات حتی مقالات را نیز می توانند از ژورنال های معتبر کپی کرده و یا به بیان بهتر سرقت نموده و تلاش می کنند که خود را معتبر جلوه دهند.
• قدمت تاسیس وب سایت مجلات نشانه بارز جعلی بودن یا نبودن آن ها می باشد. تاریخ تاسیس وب سایت مجلات جعلی یا نامعتبر معمولا به چند سال گذشته برمی گردد.
• بسیاری از این مجلات به منظور جذب پژوهشگران، ایمیل خود را به آن ها می دهند، در حالی که مجلات معتبر به هیچ عنوان به کسی ایمیل خود را نمی دهند.
• برخی از این گونه مجلات ISSN ندارند.

چگونه بدون استاد راهنما مقاله چاپ کنیم؟