هنگامی که غذا سریع خورده می شود، مقدار زیادی هوا نیز با آن بلعیده می شود که موجب سنگین شدن معده و روده شده و ناراحتی های زیادی را ایجاد می کند.برای جویدن غذا و زمان نگهداشتن آن در دهان نمی توان مدت خاصی تعیین کرد و خود فرد این موضوع را تشخیص می دهد و در صورتی که غذا به مقدار کافی نرم شده باشد می توان آن را بلعید.تند خوردن غذاهایی که لازم است کاملا جویده شوند ممکن است موجب پارگی مری شده و همین پارگی ها عوارض زیادی ایجاد کنند که حتی گاهی می تواند تا مرگ نیز پیش رود.
چه موقع کودک توانایی لازم را جهت جویدن غذا پیدا می کند ؟
جویدن غذا در کودکان معمولا از یک سن خاصی شروع می شود. همان طور که می دانید کودکان از سنین ۶ ماهگی به بعد از دندان گیر ها استفاده می کنند و یاد می گیرند که آن را گاز بگیرد و زمانی که با انواع غذا ها آشنایی لازم را پیدا می کنند به تدریج فعالیت های دهان آن ها شروع به کار می کند در وهله اول یک کودک با کمک دست های خود سعی می کند غذاها را بجود اما در مراحل بعدی که به تدریج غذای مصرفی او سفت می شود از حرکت دادن زبان و چانه بهره می گیرد .به طور کلی کودکان از یک سالگی به بعد خیلی بهتر و هماهنگ تر می توانند غذای خود را بجوند و بصورت هماهنگ زبان و چانه خود را به حرکت در بیاورند که معمولاً بین سه تا چهار ماه زمان می برد که بتوانند این کار را به نحو احسن انجام دهند.
آموزشهای لازم برای جویدن غذا در کودکان
این که چگونه بتوانید به کودک جویدن یاد بدهید نیازمند یک سری از روش های آموزشی هستید که در قسمت های زیر به آن ها اشاره خواهیم شد :
1- آموزش از طریق غذاهای انگشتی
غذا های انگشتی شامل غذا هایی می شود که یک کودک با استفاده از آب بزاق دهان خود به سهولت می تواند آن ها را بخورد در این مرحله از آموزش کودک طریق گاز زدن را یاد می گیرد و می تواند میوه ها را به راحتب بخورد.
2- اجازه دادن به کودک جهت گرفتن قاشق
زمانی که کودک به غذا خوردن می افتد سعی کنید اجازه بدهید که کودک قاشق را به دست بگیرد و غذایش را بخورد در این شرایط ممکن است غذایی کودک خودش می خورد بسیار کم باشد و مقداری از آن را به زمین بریزد اما شما سعی کنید او را به خاطر این کار تشویق کنید هر چند غذای کمتری می خورد اما در عوض یک نوع استقلال را در وجود او به وجود می آورید و جویدن و خوردن غذا را یاد می گیرد.
۳- استفاده از صندلی و غذا دادن در حین گرسنگی
برای این که کودک شما تمرکز لازم را روی غذا خوردن خود داشته باشد توصیه می کنیم از صندلی غذا برای او استفاده کنید و زمانی که کودک احساس گرسنگی می کند به او غذا بدهید زیرا در همچین شرایطی میل بیشتری به غذا های جدید پیدا می کند.
۴- تهیه یک غذای کاملا مناسب
یکی از مهم ترین مواردی که در یاد دادن جویدن غذا در کودکان باید به آن دقت شود این است که یک غذای مناسب برای او انتخاب کنید به طور مثال غذا هایی را که خیلی سخت و سفت هستند و کودک در جویدن آن ها مشکل دارد را به او ندهید. غذا هایی سفت مانند کشمش ، پاک کورن و یا گوشت که کودک با خوردن آن ها مشکل پیدا می کند را باید به بعد از ۳ سالگی موکول نمایید زمانی که کودک شما کم غذا می خورد سعی کنید عصبانیت خود را در چهره نمایان نکنید زیرا کودک متوجه آن می شود و باعث بی میلی و بی علاقگی او به غذا خوردن می شود.
۵ – کاربرد وسایل مناسبی که کودک به آنها علاقه مند باشد
دقت داشته باشید برای یاد دادن جویدن غذا به کودک خود وسایل مورد نیاز و مناسب را طبق علاقه کودک تهیه کنید به طور مثال از صندلی غذا و پیش بند برای او استفاده نمایید از قاشقی برای او به کار ببرید که اندازه دهان او باشد و به اندازه ای گود نباشد که کودک نتواند محتویات آن را بخورد نکته ای که در این جا باید به آن توجه داشته باشید این است که هنگام دندان دراوردن کودک از قاشق های پلاستیکی برای او استفاده کنید زیرا در این سنین کودکی شروع به گاز گرفتن می کند و گاز گرفتن قاشق فلزی ممکن است به دندان های او آسیب بزند.
مشکلات غذا خوردن کودکان را بشناسید
برخی از کودکان در غذا خوردن، بد ادا هستند، خیلی از غذاها را نمی خورند و یا تمام غذاهایی که طعم خاصی دارند و یا از یک ماده غذایی خاصی درست شده اند، لب نمی زنند. وسواسی بودن در انتخاب غذا یا بد غذا بودن هم که مشخصه های آن ترس و اضطراب در وضعیت غذا خوردن است، از دیگر مشکلات غذا نخوردن کودکان می باشد.مشخص شده است که 20 تا 30 درصد کودکان مشکلات غذا خوردن دارند. این مشکلات معمولا با دیگر عادات غذایی چون خیلی کند خوردن و بی علاقگی به غذا خوردن توام می شوند.روان شناسان چهار دلیل برای این مشکل کودکان مطرح کرده اند :
- کودک غذا و یا غذا خوردن را با یک تجربه آزارنده مثل خفگی، بالا آوردن غیرارادی به هنگام خوردن غذا، دارو خوراندن به کودک و... تداعی می کند.
- والدین کودک به صورت سهوی و غیر عمد، وسواس کودک را در انتخاب غذا یا غذا نخوردن تقویت می کنند، مثلا؛ وقتی کودک از خوردن غذایی خاص امتناع می کند، والدین آن را بر می دارند و غذای دلخواه کودک را مهیا می کنند.
- برخی از کودکان به خاطر بیماری های خاص یک مقطع رشدی خود مثل بیماری برگرداندن غذا بر اثر التهاب معده و مری،سندرم روده باریک و... تجربه های غذایی مناسبی را ندارند.
- در خانواده هایی که فرزندان آنها مشکلات خوردن غذا دارند، یک چرخه زورگویی قابل مشاهده است. معمولا این کودکان به هنگام غذا خوردن، رفتارهای منفی زیادی دارند رفتارهایی چون،لجبازی، شکایت،نافرمانی، بازی بازی کردن با غذاو... و در عین حال، والدین نیز هنگام غذا دادن به کودک رفتارهای منفی بیشتری نشان می دهند، یعنی بیشتر دستورات منفی و ناخوشایند می دهند و یا اظهارات منفی زیادی به هنگام غذا دادن به بچه اظهار می کنند.
بهترین راهبرد ها برای بهبود تغذیه و تشویق به عادات غذایی غیر عجولانه
برخی از کودکان به ویژه کودکان نوپا می توانند در خوردن غذا دقت کنند. زمانی که کودک شما بخواهد هر روز همان چیزی را بخورد ممکن است ناامید کننده باشد اما غیر معمول نیست. برخی از کودکان ذاتاً دمدمی مزاج هستند اما کار هایی وجود دارد که می توانید برای تشویق فرزندتان به امتحان حداقل چند لقمه غذای مقوی در هر وعده غذایی انجام دهید. به دنبال دستور العمل هایی باشید که حاوی موادی باشد که کودک شما دوست دارد و کودک شما را در تهیه غذا شامل شود. بخشی از فرآیند انتخاب برنامه غذایی، خرید مواد غذایی، پخت و پز، سرو غذا و تمیز کردن نیز ممکن است کمک کند.
وعده های غذایی منظم خانوادگی
کودکانی که به طور منظم در وعده های غذایی خانوادگی شرکت می کنند بیشتر میوه، سبزیجات و غلات مصرف می کنند و کمتر از میان وعده های غذایی ناسالم استفاده می کنند. وعده های غذایی خانوادگی فرصتی را فراهم می کند تا کودک خود را با غذا های جدید آشنا کنید.
سرو انواع غذا ها و تنقلات سالم
میوه ها و سبزیجات را در برنامه روزانه خود قرار دهید. انتخاب تنقلات سالم را برای فرزندتان آسان کنید. میوه ها و سبزیجات را در دسترس و آماده مصرف قرار دهید. سایر میان وعده های خوب شامل ماست، آجیل یا کراکر غلات کامل و پنیر است. فست فود و سایر تنقلات کم مغذی مانند چیپس و شیرینی را محدود کنید اما تنقلات مورد علاقه را ممنوع نکنید. در عوض آن ها را «هر چند وقت یکبار» غذا هایی درست کنید تا کودکتان احساس کمبود نکند. نوشیدنی های شیرین مانند نوشابه ها و آبمیوه ها را محدود کنید و به جای آن آب و شیر سرو کنید.
الگو بودن
بهترین راه برای تشویق شما به تغذیه سالم این است که خودتان خوب غذا بخورید. راه دیگری که می توانید الگوی خوبی باشید محدود کردن وعده های غذایی و پرخوری نکردن است. در مورد احساس سیری خود صحبت کنید. این امر به ویژه در مورد کودکان کوچکتر مهم است. ممکن است بگویید: "این خوشمزه است، اما من سیر هستم بنابراین از خوردن دست می کشم. " در عین حال والدینی که همیشه رژیم می گیرند یا از بدن خود شکایت می کنند ممکن است احساسات منفی را در کودکان پرورش دهند. سعی کنید در مورد غذا رویکرد مثبت داشته باشید.
هنگام غذا خوردن دعوا نکنید
کودکان را مجبور نکنید بشقاب هایشان را تمیز کنند. انجام این کار به کودکان می آموزد که بر احساس سیری غلبه کنند.به کودکان رشوه ندهید و با غذا به آن ها پاداش ندهید. از دسر به عنوان جایزه برای خوردن غذا خودداری کنید.از غذا به عنوان راهی برای ابراز عشق استفاده نکنید. وقتی می خواهید عشق خود را نشان دهید، آن ها را در آغوش بگیرید یا تحسین کنید.
کودکان را درگیر غذا کنید
اکثر کودکان از تصمیم گیری در مورد اینکه چه چیزی برای شام تهیه کنند لذت خواهند برد. با آن ها در مورد انتخاب و برنامه ریزی یک وعده غذایی متعادل صحبت کنید. برخی از کودکان حتی ممکن است بخواهند در خرید مواد اولیه و تهیه غذا کمک کنند. یک مکان خوب برای شروع ممکن است سوپرمارکت باشد جایی که می توانید با هم غذا های سالم خریداری کنید.
چگونه کودک خود را دست و دلباز تربیت کنیم؟
