کشور ما ایران در همسایگی با بسیاری از کشورهای عرب زبان قرار دارد و چون ارتباطات مختلف علمی، تجاری، سیاسی و ... بین ایران و کشورهای عرب زبان برقرار است، ترجمه زبان عربی برای افراد مختلف جهت اموری چون ترجمه مقاله، ترجمه کتاب، ترجمه پایان نامه و ... لازم و ضروری است. کشورهای عرب زبان به عنوان یکی از کشورهایی هستند که برقراری ارتباط با آن‌ها از اهمیت خاصی برخوردار است، نیاز به ترجمه متون به زبان عربی توسط یک مترجم متخصص و حرفه ای کاملا احساس میشود و هدف اصلی آن در ترجمه، انتقال مفاهیم و محتوای متن مبدأ به صورت دقیق و صحیح است. از آن جایی که متون تخصصی عربی دارای اصطلاحات تخصصی مربوط به حوزه تخصصی خود است، ترجمه آن کار ساده‌ای نیست. در ترجمه این گونه متون، مترجم متخصص علاوه بر داشتن مهارت‌های ترجمه و تسلط به زبان عربی باید با حوزه تخصصی رشته مورد نظر نیز آشنا باشد تا بتواند مفهوم متن را بصورت دقیق و صحیح به مخاطب منتقل کند بدون آنکه از ارزش و اعتبار متن اصلی کاسته شود.
مترجم متون عربی نیز برای ارائه ترجمه‌ای صحیح، روان و با کیفیت بالا موظف است بسیاری از نکات مهم و اصول ترجمه متون عربی را در ترجمه رعایت کند. این نکات عبارتند از:
توجه دقیق به فعل/ صیفه و زمان مطرح ان
نقش مهم ضمایر و زمان‌آن‌ها
تشخیص درست و صحیح فعل، فاعل و مفعول و...
اهمیت و توجه وِیژه به معلوم و مجهول بودن فعل‌ها
توجه کردن به منفی و مثبت بودن افعال
تشخیص افعال از جهت لازم یا متعدی بودن
توجه کردن به ترکیب‌ها در جملات مانند ترکیب‌های وصفی، اضافی و...
زبان عربی، زبان قرآن کریم و زبان رسمی در کشورهای اسلامی است. برای برقراری ارتباط با این کشورها ما نیازمند ترجمه هستیم. از همین رو ترجمه به زبان عربی نیز دارای روش‌های مختلفی است که هر مترجم متخصص به شیوه خاص خود از آن بهره می‌گیرد. ترجمه متون عربی در تمامی موارد نظیر امور تجاری، فرهنگی و علمی برای جامعه دانشجویی و دانشگاهی اهمیت زیادی دارد چون آن‌ها به ترجمه چکیده پایان نامه، ترجمه مقالات عربی و ترجمه متون تخصصی دانشگاهی و... نیاز دارند. پس مترجم متخصص عربی باید بداند که بیشتر ترجمه‌ها دارای اصول و قواعد مشخصی هستند که در ادامه بیشتر درباره آن‌ها توضیح داده شده است.
در ترجمه حروف عربی، قواعد مشخصی وجود دارد اما بسیاری از حروف هستند که جز استثناها محسوب می‌شوند. در ادامه مطلب توضیحاتی در خصوص این حروف آورده شده است:
قد + فعل مضارع به معنای گاهی و شاید است. مانند: قَدْ یذهبُ ( گاهی میرود.)
قد+فعل ماضی برای تاکید است که معمولاً معنی را به ماضی نقلی تبدیل می‌کند مانند: قَدْ کتَبَ (نوشته‌است))
حرف لن جز حروف ناصبه است و معنی فعل را به آینده منفی تبدیل می کند مانند: لَنْ یَذهبَ (نخواهد رفت)
بعضی مواقع در ترجمه آن از کلمه « هرگز» استفاده میشود مانند: لَنْ تَذهَبَ (هرگزنخواهی رفت)
در ترجمه آن از کلمه باید استفاده میشود. مانند: « لِنَعْلَمْ » (باید بدانیم)
برسر مضارع می آید وآن را مجزوم می‌کند که به آن فعل جحد می‌گویند ومعنا را به ماضی منفی تبدیل می‌کند. مانند: لَمْ یَذهبْ (نرفت)
هرگاه قبل از فعل ماضی بیاید اسم است به معنای هنگامی که / زمانی که می‌باشد. مانند: لَمّا ذَهبَ (هنگامی که رفت)
از فعل مضارع بیاید حرف جزم است و معنی مضارع را به نقلی منفی تبدیل می کند مانند: لَمّا یذهبْ ( هنوز نرفته است)
لای نهی باید بر سر صیغه های مخاطب بیاید در این صورت معنی فعل را به امر منفی تبدیل می‌کند مانند: لاتَذهَبْ (نرو)
بعضی مواقع بر سر فعل غایب و متکلم می‌آید که در ترجمه آن از کلمه « نباید» استفاده میکنیم مانند لایَذهَبْ (نباید برود)
در ترجمه لای نفی جنس از کلمه هیچ استفاده میشود. مانند لاتلمیذَ فی الصّفِ(هیچ دانش‌آموزی در کلاس نیست)
عَلَی + ضمیر یا + اسم ؛ در ترجمه به معنای « امری لازم و ضروری است » با عناوین « بر- باید – واجب است » بیان میشود مانند: عَلَی الشبابِ احترامُ الوالدین (احترام به والدین برجوانان لازم است / برجوانان است احترام به والدین)
در ترجمه متون عربی، نکته‌ای که بسیار مهم است ترجمه افعال است چرا که افعال در زمان‌های مختلف مطرح می‌شوند و یک مترجم حرفه‌ای باید به آن‌ها توجه ویژه داسته باشد. در ادامه مطلب به بررسی آن‌ها پرداختهایم.
ماضی ساده مثبت: بر زمان گذشته دلالت دارد مانند: کَتَبَ (نوشت)
ماضی ساده منفی: فرمول: (ما+ فعل ماضی یا لم + فعل مضارع) = ماضی منفی مانند: ما کَتَبَ (ننوشت))
ماضی نقلی: فرمول: قَدْ + فعل ماضی = ماضی نقلی مانند: قَدْ ذَهَبَ (رفته است))
ماضی بعید: فرمول: کانَ + قَدْ + فعل ماضی = ماضی بعید مانند: کانَ قَدْ ذَهَبَ (رفته بود.)
ماضی استمرای: فرمول: کانَ + فعل مضارع = ماضی استمراری مانند: کانَ یَذهَبُ (می رفت)
مضارع ساده و مثبت: این نوع مضارع در عربی معادل مضارع اخباری در فارسی ترجمه می شود. مانند: یَذْهَبُ (می رود)
مضارع منفی: فرمول: ما + فعل مضارع / لا + فعل مضارع مانند: ما یذهبُ (نمی رود)
مضارع التزامی: فرمول: رُبَّما + فعل مضارع مانند: « رُبَّما یَذهبُ = شاید برود». لیت + اسمش + فعل مضارع مانند: «لَیتَ التلمیذَ یذهبُ = کاش دانش آموز برود» . ادوات ناصبه أَنْ– حتی– کی– لکی + فعل مضارع ) مانند: « أَنْ یذهبَ = که برود ». فعل شرط نیز به صورت التزامی ترجمه می شود.
مستقبل ( آینده) مثبت: فرمول: «س / سوف + فعل مضارع» = مستقبل مانند: سَیذهبُ (خواهد رفت)
مستقبل (آینده) منفی : فرمول: لَنْ + فعل مضارع = مستقبل منفی مانند: لَنْ تذهبَ (هرگز نخواهی رفت))
ماضی مجهول: در ترجمه ماضی مجهول از کلمه «شد» استفاده میشود مانند: ضُرِبَ (زده شد)
در ترجمه مضارع مجهول از کلمه «میشود» استفاده میکنیم مانند: یُضْرَبُ (زده میشود)
برای داشتن ترجمه‌ای دقیق، روان و اصولی در متون به زبان عربی، مترجم متون عربی علاوه بر داشتن مهارت و سابقه درخشان در حوزه ترجمه تخصصی متون عربی، باید بتواند بسیاری از نکات و مواردی را که به داشتن ترجمه بهتر و با کیفیت کمک می کند را رعایت کند. این نکات عبارتند از:
آگاهی کامل از موضوع ترجمه
حفظ جانب امانت در ترجمه
استفاده از واژگان مرتبط در ترجمه
استفاده از فرهنگ لغت‌های مناسب
آشنایی با اصطلاحات زبان مبدأ و مقصد
بازخوانی و بررسی دوباره متن
برای اینکه ترجمه متون عربی با دقت کامل انجام شود یکی از مهم‌ترین اصول و مبانی آن رعایت یعنی صرف و نحو در قواعد زبان عربی است. توجه اصولی به قواعد صرف و نحو در هنگام ترجمه زبان عربی به فارسی و برعکس آن لازم و ضروری است. بسیاری از مترجمان به این نکته اهمیت نمی‌دهند و از نقش قاعده صرف و نحو در ترجمه متون عربی اطلاع چندانی ندارند. اگر این نکته برای ترجمه متون عربی رعایت نشود و مترجم مهارت و تجربه کافی را در قوانین صرف و نحو نداشته باشد، ترجمه دقیق و اصولی را به دست نخواهد آورد. پس پیچیدگی‌های زبان نیازمند تخصص بسیار زیاد در این زمینه است تا ترجمه اصولی در این حوزه به انجام برسد.
همان طور که گفته شد ترجمه متون تخصصی عربی دقت و توجه فراوانی را از جانب مترجمان می‌طلبد و از قواعد و اصول خاصی پیروی می‌کند که باید توسط مترجمان خبره و متخصص در امر ترجمه انجام شود. شبکه مترجمین اشراق با داشتن مترجمینی متخصص و با مهارت در زمینه ترجمه متون تخصصی عربی، تضمین ترجمه‌ای صحیح، روان، سلیس و با کیفیت را به مشتریان عزیز در قالب ترجمه مقاله، کتاب، پایان نامه، کاتالوگ، اسناد تجاری و... ارائه می‌دهد.
