چرا برای کاشت بذر خیار به مشاوره نیاز داریم؟
خیار از تیره کدوییان و از گیاهان علفی و یکساله است. موطن اصلی این گیاه هندوستان بوده و "بذر خیار" از آن جا به سایر نقاط جهان راه یافته است. از نظر گیاهشناسی دارای ساقه ای خزنده و پوشیده از خارهای خشن و نازک و برگ های بزرگ و دندانه ای شکل است. گل های زرد نر و ماده خیار هر دو بر روی یک پایه قرار می گیرند.
آشنایی با بذر خیار
بذر خیار نسبت به سایر صیفی جات از لحاظ سایزی، بزرگتر است. تمامی ما خیارهایی درشت و اصطلاحا سالادی خریداری کرده و دیده ایم. درون این خیارها، بذرها و تخم های خیار به وضوح قابل مشاهده هستند. چنانچه از آن ها جهت کشت استفاده کنید، منجر به تولید بوته های خیارمی شود. این بوته ها میوه هایی با کیفیت و عملکرد پایین تولید می کند.
عموم بذرهای موجود در بازار، از نوع هیبرید و اصلاح شده هستند. زیرا کیفیت، عملکرد، هم رسی و سایز میوه ها، مقاومت ارقام به انواع بیماری ها و آفات از عوامل کلیدی در انتخاب و خرید بذر مناسب می باشد. بنابراین به شما توصیه می کنم، قبل از خرید بذر، جهت مشاوره و راهنمایی به کارشناسان ما در آقامهندس مراجعه نمایید.
آشنایی با روش های کاشت خیار
به طور کلی خیار را می توان به شیوه مستقیم (کشت بذر خیار) و غیرمستقیم (کشت نشا خیار) انجام داد.
کاشت نشا:
برای نشا کردن بذر خیار، معمولا از سینی های نشا استفاده می شود. خاک یا بستر کشت می تواند کوکوپیت، پیتماس، پرلیت یا مخلوط متفاوتی از این موارد باشد. بستر کشتی که برای سینی نشا استفاده می شود، بسته به سلیقه نشاکار و میزان هزینه ای که متقبل می شود، متفاوت است. معمولا در هر حفره یک و حداکثر دو بذر قرار داده می شود.
نکته ی حائز اهمیت این است که قبل از کشت بذر، حتما باید بستر کشت و سینی کشت ضدعفونی شود. برای ضدعفونی معمولا از قارچ کش استفاده می کنند. بعد از کاشت بذر بستر کشت آبیاری می شود. در طول مدت رشد نشا نیز، نیازهای تغذیه ای، رطوبتی و حرارتی گیاه تامین و کنترل می شود. در نهایت گیاهچه ای سالم به کشاورز جهت انتقال به زمین زراعی یا گلخانه تحویل داده می شود.
کشت بذر به شیوه مستقیم:
در کاشت به شیوه مستقیم، بذر خیار را به صورت مستقیم در زمین کشت می کنند. اما معمولا قبل ازکاشت، بذر را خیس کرده تا جوانه زده و روند رشد آن سریع تر و آسان تر سپری شود. همچنین مشکلاتی از قبیل سله بستن خاک، وجود کلوخه ها یا عمق نامناسب کشت، باعث عدم جوانه زنی بذر نشود. از کشت به شیوه مستقیم برای واکاری در مناطقی که به هر علتی نشا از بین رفته، نیز استفاده می کنند.
انواع کشت خیار
به طور کلی واریته های خیار به دو گروه اصلی از لحاظ نوع کشت تقسیم بندی می شوند:
کشت در فضای باز
شامل ارقام به اصطلاح رشد محدود می شوند. هر چه میزان گل های نر این ارقام کمتر باشد، از عملکرد بالاتری برخوردار هستند. اصطلاحا به آن ها پارتنوکارب گفته می شود؛ که تعداد گل های ماده بیشتری تولید می کنند. از نظر باردهی این خصوصیت برتری محسوب می شود، چرا که فقط گل های ماده میوه تولید خواهند کرد. از ارقام کشت در فضای باز می توان بذر خیار خاردار آموفروت، بذر خیار کیش، بذر خیار رایدر، بذر خیارهایک، بذر خیارسورینا و بذر ماهان را نام برد.
کشت در گلخانه
واریته های رشد نامحدود تا زمانی که در گلخانه ها باشند، تولید گل و میوه خواهند کرد. اما آن ها به دو نوع پرگل و تک گل تقسیم می شوند. نوع اول آن برای کشت در فصل بهار و روزهای بلند سال مناسب است. نوع دوم و تک گل یا میان گل مناسب کشت در فصل سرد و پاییز و روزهای کوتاه سال است. از ارقام پرگل می توان ثنا، انزو و میان گل مکسول، ناگین و مونزا را نام برد. چند نمونه بذر خیار پاییزه پرفروش فضای باز می توان به بذر خیار آفیسر، بذر اورکا، بذر ماهان و ... اشاره کرد.
نیازهای غذایی بذر خیار چیست؟
در بین صیفی جات، خیار توقع تغذیه ای کمی دارد. لازم است قبل از کشت هر گونه محصولی آزمون آب و خاک را به شیوه صحیح انجام دهید. (در صورت نیاز به هرگونه مشاوره و راهنمایی در زمینه تغذیه و خرید بذر می توانید با کارشناسان ما در آقامهندس تماس فرمایید.) خیار گیاهی است که به شوری تحمل نسبی دارد. ولی در شوری آب و خاک بالا با افت شدید و بعضا عدم رشد و کاهش عملکرد روبه رو می شود.
در ابتدای رشد رویشی، برای گسترش سیستم ریشه ای و رشد سبزینگی گیاه، از کودهای نیتروژن دار و فسفردار استفاده میکنند. در فاز زایشی، برای گلدهی بیشتر و میوه دهی بیشتر از کودهای پتاس بالا و ریزمغذی ها استفاده می کنند. همچنین خیار جز گیاهان منیزیم دوست است. ولی به صورت کلی، روند تغذیه هر گیاهی باید زیر نظر کارشناس فنی صورت گیرد.
آفات و بیماری های متداول خیار کدامند؟
بوته خیار هم مثل هر گیاه دیگری ممکن است در طول دوره یکساله رشد خود به بیماری یا آفتی مبتلا یا آلوده شود. اگر گیاه به صورت بالقوه، دارای بنیه خوبی باشد، همچنین دچار تنش یا کمبود ماده غذایی خاصی نشده باشد. در صورت وجود شرایط خاصی از بیماری، یا شیوع آفتی خاص، می توان به کمک استفاده از سموم توصیه شدهی کارشناس، از این مرحله گذر کرد.
عموما در بیماری های ویروسی، عامل زنده دیگری در انتقال ویروس نقش دارد. این عوامل معمولا حشرات هستند. پس برای از بین بردن ویروس ها در بسیاری از بیماری های ویروسی گیاهی، باید عامل ناقل انتقال دهنده، یعنی حشرات را از بین برد. بنابراین برای بسیاری از بیماری های ویروسی با عامل انتقال دهنده حشرات، همچنین برای آفات خاص باید از حشره کش مناسب و مخصوص با توصیه کارشناس کلینیک استفاده کرد.
شیوع آفات در هر منطقه، در هر سال متفاوت، اما تا حدودی قابل پیشبینی است. هر ساله سازمان جهاد کشاورزی و منابع طبیعی با همکاری سازمان های مرتبط مثل سازمان نظام مهندسی کشاورزی و منابع طبیعی هر استان تیمی جهت پایش و بررسی محصولات، سطح زیر کشت هر منطقه و آفات و بیماری های غالب منطقه و یا شایع شده گردآوری می کنند. بعد از بررسی نسبت به بهترین شیوه مبارزه (فیزیکی، بیولوژیکی و شیمیایی) خاص هر محصول، توصیه هایی به کشاورزان ارائه می شود.
از مهمترین بیماری های قارچی و ویروسی خیار می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- ویروس موزاییک خیار (CMV)
- ویروس موزاییک هندوانه (MWV)
- ویروس لکه حلقوی پاپایا (PRSV)
- ویروس موزاییک زرد کدوئیان (ZYMV)
- سفیدک آشکار یا پودری (PM)
- سفیدک داخلی یا دروغی خیار (DM)
از مهمترین آفات خیار که سال 1401 خسارت جبران ناپذیری به گلخانه داران استان فارس و کرمان وارد کرد، می توان سفید بالک یا مگس سفید را نام برد. چرا که در گلخانه ها رشد سریعی داشتند. همچنین نسبت به انواع حشره کش ها مقاوم شده بود. سایر آفات خیار مگس جالیز، کنه تارتن دو نقطه ای، تریپس و شته ها می باشند.
زمان رسیدگی و برداشت خیار
بذر خیار براساس رسیدگی به سه دسته زودرس، میان رس و دیررس تقسیم می شوند. بذرهای رشد محدود همان طور که از نام آن ها مشخص است، یک بار تولید میوه می کنند. اما ارقام رشد نامحدود و گلخانه ای، تا زمانی که جمع آوری نشوند، گل و در نتیجه میوه می دهند. بعد از رسیدگی میوه ها در گلخانه، برداشت خیار به صورت هفتگی و چند روز یکبار انجام می شود. اما در زمین زراعی رسیدگی میوه ها، هم زمان است. فقط برداشت محصول و چیدن آن، نیاز به زمان و کارگر دارد.
