ریزش مداوم ارزش لیر ممکن است این پرسش را برای ایرانی‌ها ایجاد کند که آیا سفر به ترکیه ارزان‌تر شده است؟ پاسخ «نه» است! لیدر تورهای گردشگری می‌گویند ریسک قراردادهای برمبنای لیر بشدت بالا رفته است و حالا هتلداران ترک و صاحبان مشاغل در ترکیه برای این‌که زیر بار این ریسک نروند، قراردادهای‌شان را برمبنای یورو و دلار می‌بندند، زیرا آنها تا آخر سال برای درآمدهای گردشگری‌شان برنامه‌ریزی کرده‌اند و به این سادگی به ریزش ارزش لیر تن نمی‌دهند. از این گذشته ارزش ریال همزمان با لیر بشدت کاهش داشته است و حتی از افت ٥٠درصدی ارزش ریال در کمتر از یکسال می‌گویند. این موضوع موجب شده ایرانی‌ها هم دلار و یوروی گران‌تر بخرند و در نتیجه قیمت سفر به ترکیه آنچنان که مورد انتظار عموم است، تغییری نداشته باشد.
محمدحسن کرمانی، مدیر انجمن آژانس‌های مسافرتی به وجه دیگری از این ماجرا اشاره می‌کند و به «شهروند» می‌گوید: نمی‌توان انتظار داشت که وقتی ارزش پول کشوری افت می‌کند، قیمت خدمات در آن کشور هم کاهش یابد. به‌عنوان مثال ارزش ریال در برابر دلار طی یکسال گذشته افت بیش از ٥٠درصدی را تجربه کرده است، آیا به این بهانه می‌توان به هتلداران یا ایرلاین‌های ایرانی گفت که باید قیمت خدمات خود را برای توریست‌های خارجی نصف کنند.
قراردادها برمبنای دلار بسته می‌شود
نگاهی به آمارها نشان می‌دهد ارزش برابری لیر در مقابل دلار از ٣,٨ اسفند پارسال، امروز به ٤.٨ رسیده است. نوسانات لیر در طول سال‌های گذشته به قدری زیاده بوده که حتی آژانس‌های مسافرتی حاضر نمی‌شوند ریسک قرارداد برمبنای لیر را با هتل‌های ترک به جان بخرند. آن‌گونه که مدیر انجمن آژانس‌های مسافرتی توضیح می‌دهد: تورگردانان معمولا قراردادهای خود را برمبنای دلار می‌بندند و به‌ازای خدماتی که به توریست‌های ایرانی ارایه می‌شود، دلار یا یورو پرداخت می‌شود. در چنین شرایطی نمی‌توان انتظار داشت که با افت ارزش لیر قیمت خدمات در این کشور کاهش پیدا کند. او از اعمال قیمت‌های شناور در برخی از هتل‌های ترکیه خبر داد و گفت: هتل‌هایی که پول خدمات خود را برمبنای لیر دریافت می‌کنند، در شرایطی که ارزش پول‌شان افت می‌کند، قیمت‌های بالاتری را از مسافران طلب می‌کنند، چراکه میزان سودی که هتلداران ترک قرار است از یکسال فعالیت کسب کنند، همان ابتدای سال مشخص و برمبنای آن برنامه‌ریزی صورت می‌شود.
قیمت هتل در استانبول؛ از شبی ٧٠ دلار تا ٤٥٠ دلار
خدمات در کشورهای توریست‌پذیر به قدری متفاوت است که نمی‌توان قیمت‌گذاری مشخصی برای آن انجام داد. کرمانی با بیان این‌که هر بازاری قیمت خود را دارد، دراین‌باره می‌گوید: به‌عنوان مثال همین امروز قیمت هتل ٥ ستاره در ترکیه از ٧٠ دلار شروع می‌شود و در برخی از هتل‌ها حتی به شبی ٤٥٠ دلارهم می‌رسد. این تفاوت قیمت را در پروازهای خارجی می‌توان مشاهده کرد. در چنین شرایطی نمی‌توان انتظار داشت که تورها از یک قیمت واحدی پیروی کنند. اگر خواهان سفر به استانبول در تاریخ ٩ تا ١٢ خرداد هستید، بد نیست که بدانید برای اقامت در یک هتل ٤ ستاره و پرواز با هواپیمایی معراج و زاگرس یک‌میلیون و ٩٩٠هزار تومان و در یک هتل ٥ ستاره حدود ٢میلیون و ٢٩٠هزار تومان باید هزینه کنید.
خدمات گران برای گردشگران ایرانی
قیمت هتل برای ایرانی‌ها در ترکیه بالاتر از توریست‌های سایر کشورهاست. کرمانی دراین‌باره می‌گوید: کشورهای توریست‌پذیر فرمول‌های متفاوتی برای قیمت‌گذاری خدمات گردشگری دارند. از آن‌جایی که ایرانی‌ها کمتر از خدمات جانبی و امکانات گردشگری استفاده می‌کنند و درآمدهای جانبی کمتری دارند، ترک‌ها قیمت‌های پایه بالاتری برای توریست‌های کشور ما در نظر می‌گیرند. همین مسأله موجب شده بسیاری از ایرانی‌ها با ویزا کارت شهروندان دیگر کشورها نسبت به رزرو هتل در ترکیه اقدام کنند.
ایرانی‌ها ٢٠١٧ چقدر سفر کردند
در سال ۲۰۱۷ شمار ایرانیان بازدیدکننده از ترکیه به ۲میلیون و ۵۰۲هزار نفر رسید که نسبت به یک‌میلیون و ٦٦٥هزار گردشگر ایرانی در سال گذشته میلادی (٢٠١٦) افزایش تقریبا ۸۳۷هزار نفری معادل رشد ۲۵/ ۵۰درصدی را ثبت کرده است. ایران با این آمار پس از روسیه و آلمان در رده سوم مبادی برتر گردشگری ترکیه جای گرفته است و ۷۲/ ۷درصد از کل گردشگران ورودی به ترکیه را ایرانیان تشکیل می‌دهند. این آمار در سال ۲۰۱۵ حدود ۷/ ۱میلیون نفر و در بیشترین مقدار خود در سال ۲۰۱۰ به ۸۸۵/ ۱میلیون نفر رسیده بود. درواقع ثبت آمار ۵/ ۲میلیون نفری رکوردشکنی در شمار گردشگران ایرانی ترکیه به حساب می‌آید.
ترکیه در سال ۲۰۱۶ پس از بحران‌های شدید سیاسی، امنیتی و حتی در برخی موارد تروریستی، با افت قابل توجه توریسم ورودی خود روبه‌رو شد و آمار آن از ۳۶میلیون و ۲۴۵هزار گردشگر ورودی خارجی در سال ۲۰۱۵ به ۲۵میلیون و ۳۵۲هزار نفر در سال ۲۰۱۶ رسید. در مجموع، عملکرد سال ۲۰۱۷ ترکیه در زمینه گردشگری بسیار قابل توجه بوده و توانسته در طول یکسال پس از بحران‌های سال ۲۰۱۶ این کشور، حدود ۷میلیون و ۵۸هزار نفر را به این کشور جذب کند و شمار گردشگران بین‌المللی ورودی به آن به ۳۲میلیون و ۴۱۰هزار نفر برسد که حدود ۱۲درصد از این میزان رشد، ناشی از افزایش ۸۳۷هزار نفری ایرانیان بوده است. همچنین نکته دیگر این‌که با وجود رشد تقریبا ۲۸درصدی تعداد گردشگران خارجی ترکیه در سال ۲۰۱۷، تعداد ایرانیان در این سال بیش از ۵۰درصد رشد داشته است.
چرا ترکیه؟
در یکی از مطالعاتی که از سوی استادان دانشگاه‌های ترکیه در آنکارا و با مشارکت برخی استادان دانشگاه‌های غربی ازجمله دانشگاه‌های ولورهمپتون و فلوریدای مرکزی انجام شده، انگیزه‌های ایرانیان از سفر به ترکیه و میزان رضایت آنان از تورهای این کشور مورد بررسی قرار گرفته است.این مطالعه که در سال ۲۰۱۷ انجام شده، از گردشگران ایرانی وارد شده به آنتالیا نظرسنجی کرده است. نتایج این تحقیقات حاکی از این است که تفریحات، مقصدی جذاب بودن برای سفر خانوادگی، آب و هوا، منابع فرهنگی و کیفیت هتل‌های تفریح‌گاه‌های این کشور مهمترین عواملی هستند که گردشگران ایرانی برای سفر به ترکیه مورد توجه قرار می‌دهند.همچنین از عوامل انتخاب تورهای این کشور، برنامه و زمان‌بندی از پیش تعیین‌شده، کیفیت خدمات ارایه‌شده، قیمت و حذف هزینه‌های زاید از سوی این تورها و طرحان آنها است.این تحقیق حاکی از این است که تورهای ترکیه در مجموع از اقبال و سطح رضایت خوبی در میان گردشگران ایرانی مورد مطالعه، برخوردار بوده‌اند. با این حال به‌نظر می‌رسد تفاوت‌هایی از نظر سن و جنسیت در میزان رضایت و انتخاب عوامل تأثیرگذار نقش داشته است.براساس این مطالعه، از آن‌جا که ایران به یکی از مهمترین تأمین‌کنندگان درآمدهای ارزی گردشگری ترکیه تبدیل شده، ارایه تورهای ارزان و متنوع با هدف جذب تعداد فزاینده گردشگران ایرانی مورد توجه فعالان گردشگری ترکیه قرار گرفته است.
مقاصد جذاب برای ایرانیان شهرهای آنتالیا، بدروم، کوش‌آداسی و مرمره هستند که ویژگی آنها داشتن آفتاب، ساحل و تفریح‌گاه است. از نظر توزیع جنسیتی مسافران، مردان بیشتر بوده‌اند و همچنین از نظر محدوده سنی مسافران ایرانی ترکیه، بیشترین گردشگران به ترتیب متعلق به گروه سنی ۲۹-۲۰سال با ۴/ ۳۰درصد، ۳۹-۳۰سال با ۳/ ۲۶درصد و ۴۹-۴۰سال با ۵/ ۱۶درصد بوده‌اند. این درحالی است که گروه سنی ۵۹-۵۰سال با ۵/ ۱۰درصد و مسافران ۶۵ساله و بیشتر با ۵/ ۴درصد کمترین سهم را داشته‌اند. با در نظر گرفتن سطح تحصیلات، ۳۱درصد از مخاطبان ایرانی این تحقیق اعلام کرده بودند که تحصیلات دیپلم و متوسطه، ۳/ ۳۱درصد تحصیلات دانشگاهی فوق‌دیپلم و کارشناسی و ۲/ ۱۴درصد نیز تحصیلات تکمیلی داشته‌اند. علاوه بر این، ۴/ ۵۳درصد از مخاطبان خانواده‌هایی بودند که با خود فرزند نیز همراه داشتند.
از نظر عوامل مهم بازدید از ترکیه، ۲/ ۵۷درصد از مخاطبان اعلام کرده بودند تفریحات و آرامش نخستین دلیل آنها بوده است. پس از این عامل، مطلوب بودن این مقصد برای سفرهای خانوادگی قرار داشت. آب و هوای خوب و منابع فرهنگی نیز در رده‌های بعدی جای گرفتند. این تحقیق نشان می‌دهد انتخاب ترکیه برای سفر تنها به یک دلیل انجام نمی‌شود، بلکه ترکیبی از عوامل فوق است.
«خرید» در اولویت
علاوه بر این، تحقیق مذکور برخی موارد ازجمله فعالیت‌های گردشگران را مورد بررسی قرار داده است. در میان فعالیت‌ها، خرید کردن مهمترین فعالیتی بود که ۷۲درصد از گردشگران ایرانی به آن اشاره کرده بودند و پس از آن نیز تورهای طبیعت با ۳/ ۴۲درصد در رده بعدی فعالیت‌ها قرار می‌گرفت. پس از این موارد، تورهای تفریحی با ۱/ ۳۱درصد، تورها به مقاصد مکان‌های تاریخی با ۷/ ۲۸درصد و فعالیت‌های ورزشی با ۹/ ۱۴درصد قرار داشتند. افزون بر این موارد، ۹/ ۸درصد از مخاطبان نیز در هیچیک از فعالیت‌های بالا شرکت نکرده بودند.همچنین هر یک از مصاحبه‌شوندگان این تحقیق اظهار کرده بودند که حدود ۲هزار یورو صرف چنین فعالیت‌هایی کرده‌اند. این موضوع نشان می‌دهد خرید کردن در ترکیه یکی از موارد بسیار محبوب برای گردشگران ایرانی محسوب می‌شود و هزینه نسبتا زیادی نیز به آن تعلق می‌گیرد. برخی تحقیقاتی که پیش از این در ترکیه انجام گرفته بودند نیز نشان می‌دهند خرید کردن اغلب یکی از موارد اساسی است که گردشگران ایرانی را به این کشور می‌کشاند و همچنین یکی از فعالیت‌های مهم گردشگران ایرانی نیز به‌شمار می‌رود.
