به گزارش سایت خبری ساعد نیوز به نقل از ایسنا، خبر تایید حکم قصاص یک محیط بان کرمانشاهی در دیوان عالی کشور از چند روز گذشته واکنش های بسیاری را به همراه داشته است. ماجرا از این قرار است که محیط بان جوانی به نام «برومند نجفی» که سال هاست از حیوانات منطقه حفاظت شده بیستون کرمانشاه محافظت می کند در پی اعلام گزارش حضور یک گروه شکارچی در منطقه بیستون با همکاران خود راهی منطقه ای که گزارش شده بود شکارچیان در آن جا حضور دارند می شود و بنا بر اظهارات وکیل این محیط بان، در همین محل به قصد متوقف کردن خودرو پرایدی که به فرمانده برومند نجفی حمله ور شده است درگیری رخ می دهد و در جریان این درگیری محیط بان کرمانشاهی اول ایست می دهد، بعد تیرهوایی شلیک می کند و بعد لاستیک ماشین را هدف قرار می گیرد که تیر چون سطح ماشین پایین بوده به جای لاستیک به شیشه عقب می خورد و به فرد اصابت می کند.
محیط بانانی که در حین انجام وظیفه مرتکب قتل می شوند
این اولین بار نیست که یک محیط بان در حین اجرای ماموریت خود مرتکب قتل و به قصاص محکوم می شود، در سال ۱۳۹۵ محیط بان همدانی، سعید مومیوند در جریان تعقیب و گریز یک شکارچی غیرمجاز پس از بی اعتنایی شکارچی به دستور ایست، به گفته خودش، قصد داشته تیرهوایی شلیک کند اما به دلیل ناهموار بودن مسیر، تعادلش را از دست می دهد و وقتی شلیک می کند ناخواسته گلوله اش به شکارچی در حال فرار اصابت و او را مجروح می کند که این جراحت در نهایت منجر به فوت شکارچی پس از حدود ۱۷ روز می شود. در این پرونده اما به دلیل آن که از خودروی شکارچی اسلحه غیرمجاز کشف شده بود حکم قصاص در دیوان عالی کشور نقض و قتل «شبه عمد» تشخیص داده شد. این محیطبان پس از تحمل سه سال حبس در نهایت در سال ۱۳۹۹ آزاد شد.
محیط بان علی اکبر ایمانی نیز یکی دیگر از محیط بانان بود که در ماموریت کاری مرتکب قتل می شود. طبق اظهارات این محیط بان، او به همراه یکی دیگر از همکارانش مشغول گشت زنی در منطقه بوده که با دو شکارچی غیرمجاز روبه رو می شود و از به همراه داشتن لاشه شکار «کل وحشی» متوجه شکار این حیوان از سوی شکارچیان می شوند. در همین حین شکارچیان با دیدن دو محیط بان اقدام به فرار می کنند که با فرمان ایست محیط بان اکبر ایمانی مواجه می شوند، اما یکی از این شکارچی ها به سمت محیط بانان شلیک می کند و ایمانی برای دفاع از جان خودش و محیط بان دیگر، پس از مسلح کردن اسلحه، قصد شلیک چند تیرِ هوایی را داشته اما به دلیل اینکه منطقه دارای شیب و لغزنده بوده، وی تعادلش را از دست می دهد و گلوله به یکی از شکارچیان اصابت می کند و موجب مرگ وی می شود. این پرونده در نهایت با پرداخت دیه و اعلام رضایت اولیای دم از قصاص بسته می شود.
قطعا این دو نمونه تنها محیط بانانی نیستند که در حین انجام وظیفه مرتکب قتل شده اند و تعداد محیط بانانی از این دست بسیار بیشتر است که امکان پرداختن به همه آن ها در یک گزارش میسر نیست اما آن چه حائز اهمیت است این است که عموما این قتل ها به شکل ناخواسته و در جریان درگیری و بی توجهی به فرمان ایست مامور حفاظت از محیط زیست رخ می دهد.
حمایت قضایی از محیط بانان
همیشه خلا وجود یک قانون حمایتی از محیط بانان در فضای حقوقی کشور احساس می شد تا این که در دولت حسن روحانی لایحه ای برای حمایت از حافظان محیط زیست به مجلس رسید و در نهایت با تصویب قانون «حمایت قضایی و بیمه ای از ماموران یگان حفاظت از محیط زیست و جنگل بانی» امیدها برای حمایت از این قشر پررنگ شد.
طبق این قانون، محیط بان با رعایت بندهای ۱، ۲ و ۳ ماده ۳ قانون «به کارگیری سلاح توسط مامورین نیروهای مسلح در موارد ضروری» حق به کارگیری سلاح در انجام وظایف و ماموریت های سازمانی را دارد: حالت اول، برای دفاع از خود در برابر کسی که با سلاح سرد یا گرم به او حمله نماید حالت دوم برای دفاع از خود در برابر یک یا چند نفر که بدون سلاح حمله می آورند ولی اوضاع و احوال طوری باشد که بدون بکارگیری سلاح مدافعه شخصی امکان نداشته باشد و حالت سوم در صورتی که مأمور مذکور مشاهده کند که یک یا چند نفر مورد حمله واقع شده و جان آنان در خطر است.
حالت های در نظرگرفته شده برای استفاده از سلاح در این قانون گرچه خوب است اما معمولا اثبات این که محیط بان در چه شرایطی بوده که مجبور به استفاده از سلاح شده در محاکم دشوار است و به همین دلیل پرونده های بسیاری از محیط بانان با مشکل مواجه می شود.
حکم قصاص برومند نجفی
با وجود تلاش های سازمان حفاظت از محیط زیست و وکلای محیط بان کرمانشاهی، دادگاه بدوی و دیوان عالی کشور قتل صورت گرفته به دست برومند نجفی را از نوع «قتل عمد» تشخیص دادند.
وکیل این محیط بان می گوید «با توجه به این که خودرویی که سرنشینان آن مظنون به شکارچی بودند از عمد به فرمانده برومند نجفی برخورد می کند و جان او در خطر بوده است پس حالت سوم «در صورتی که مأمور مذکور مشاهده کند که یک یا چند نفر مورد حمله واقع شده و جان آنان در خطر است» مطابق قانون حمایت قضایی از ماموران حفاظت از محیط زیست برای عمل وی صدق می کند اما دادگاه با وجود همه این صحبت ها، بخاطر فرار دو نفر از سرنشینان خودرو و این که از آنان اسلحه و مهمات شکار کشف نشد، این قتل را از نوع عمد تشخیص داده است و حکم به قصاص برومند نجفی داده است.
زمان زیادی از اعلام این حکم نگذشته بود که محمد مخبر معاون اول رئیس جمهور در مراسم روز ملی هوای پاک با اشاره به ارزش بالای کار محیط بانان گفت: ... نمی شود کار محیط بانان را قیمت گذاری کرد قانون دفاع از محیط بانان کافی نیست و باید برای محافظت از طبیعت و محیط بان این قانون دقیق تر شود. نمی شود متخلفی حین تخلف کشته شود و محیط بانی که از خود و طبیعت دفاع کرده قربانی شود.
هم چنین، رئیس اتحادیه سراسری کانون های وکلای دادگستری (اسکودا) در یادداشتی در صفحه شخصی خود نوشت:
«پس از سال ها تلاش صنفی محیط بانان، فعالان حوزه محیط زیست و وکلا و حقوقدانان، سال گذشته قانونی برای حمایت از محیط بانان در حین انجام وظیفه تصویب و ابلاغ شد که در موارد محدودی به آنها اجازه می دهد برای دفاع از جان خود، از سلاحی که در دست دارند، با رعایت شرایطی استفاده کنند. با این حال، محیط بانان به درستی معتقدند متن قانون به گونه ای است که اثباتِ تحققِ شروط معین شده برای استفاده از سلاح در محاکم قضایی برای آنها دشوار است. با این همه آنچه امروز در مورد خاص پرونده برومند نجفی حائز اهمیت است، این است که حکم قصاص او در دیوان عالی کشور تایید شده است و اهل فن می دانند که در چنین شرایطی، به جز احتمالِ اعمالِ اختیارِ رئیس قوه قضائیه در مرحله استیذان، تنها راه نجات جان این محیط بان اعلام رضایت اولیای دم است. لذا بسیار باید دقت شود که حمایت های عمومی و رسانه ای از فرد محکوم به قصاص و مواردی از قبیل کنشگری چهره ها و اصطلاحا سلبریتی ها در حمایت از نامبرده، به گونه ای انجام نشود که اولیای دم را دچار تالم خاطر و عصبیت کند و احساس نوعی مظلومیت، انزوا و تبعیض را در آنها بوجود بیاورد».
کاربران شبکه های اجتماعی نیز با انتشار هشتگ های #نه_به_اعدام_برومند_نجفی، #برومند_نجفی_را_اعدام_نکنید، #برومند_نجفی به همراه متن «چشمان حیوانات حیات وحش کشورمان نگران محیط بان کرمانشاهی است» خواستار بخشش وی از سوی اولیای دم و نجات این محیط بان جوان از اعدام شدند.
کارتونیست ها نیز با انتشار کارتون هایی از جمله نمونه هایی که در این گزارش می بینید، نگرانی خود را نسبت به اعدام برومند نجفی ابراز کردند.
ناگفته نماند که در چنین مواردی هیچگاه نباید یک سویه به قضاوت نشست. خانواده مقتول نیز در این واقعه داغی بزرگ را متحمل شده اند که قطعا به سادگی نمی توان آلامشان را تسکین بخشید. اما در این واقعه دردناک اگر فردی خارج از ماموریت کاری یا حیطه شغلی خود مرتکب چنین قتلی می شد، شاید افکار عمومی را تا این حد به خود مشغول نمی کرد، آن چه به نظر می رسد این است که محیط بان گرفتار در مخمصه قتل در پی انجام وظیفه و احساس مسئولیت در قبال جان های بی دفاع حیواناتی که در حیطه مسوولیت او قرار داشته اند شاید ناخواسته دست به ماشه برده باشد...
ماجرای اعدام محیط بان کرمانشاهی چیست؟
