مادران همیشه نگران سلامت فرزندانشان هستند و مدام سلامت آنها را زیر نظر دارند.فشار خون در کودکان یکی از شایع ترین مشکلاتی است که ممکن است در کودکان رخ دهد.اکثر افراد از این عارضه بی خبر هستند و هیچ اطلاعاتی در مورد آن ندارند. ما در این مقاله به بررسی همه ی جوانب این بیماری خاموش میپردازیم تا مادران نسبت به وجود این بیماری ،علائم و عوارض ناشی از آن هوشیار شوند و در صورت لزوم کودکان خود را جهت معاینه به بهترین پزشک قلب ببرند.
فشار خون میزان خون پمپ شده توسط قلب و همچنین میزان مقاومت سرخرگ ها به جریان خون فشار خون را تعیین می کند. هرچه قلب خون بیشتری پمپ کند و شریان باریک تر باشد، فشار خون، بیشتر می شود.هنگامی که فشار خون (یعنی نیرویی که خون با آن در رگ های خونی جریان می یابد) در یک فرد به طور مداوم بسیار زیاد باشد، در اصطلاح می گوییم که او دچار فشار خون بالا یا پرفشاری خون است. فشار خون بالا به “قاتل خاموش” معروف است؛ زیرا:
- بیشتر اوقات علائم واضحی ندارد.
- شرایط جسمی و نیز نوع سبک زندگی می تواند فرد را در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به فشار خون بالا قرار دهد.
- در صورت عدم درمان فشار خون بالا، صدماتی به سیستم گردش خون وارد می شود که عامل مهمی در حمله قلبی، سکته مغزی و… است.
علائم و نشانه های فشار خون بالا در کودکان
معمولا فشار خون بالا علائمی را از خود نشان نمی دهد با این حال علائم ونشانه هایی که ممکن است نشان دهنده وضعیت اضطراری باشند، عبارتند از:
- سردرد
- تشنج
- استفراغ
- درد قفسه سینه
- ضربان قلب تند، آهسته یا نانظم
- تنگی نفس
چنان چه کودک شما هریک از علائم زیر را داشت به دنبال درمان های اورژانسی باشید.
چه زمان باید به پزشک مراجعه کرد ؟
فشار خون در کودکان و نوجوانان یک مشکل سلامتی در حال افزایش است که اغلب نادیده گرفته می شود. در صورت وجود عوامل خطر ، کودکان باید سالانه از نظر فشار خون تحت نظر پزشک قلب خوب بررسی شوند. فشار خون معمول 12 روی 8 می باشد .مراقبت های فشار خون و روتین کودک از سه سالگی او شروع می شود تا فشار خون بالای او بررسی شود.چنانچه فرزند شما وضعیتی دارد که ممکن است سبب افزایش فشار خون بالای او شود از جمله:تولد زودرس، بیماری های مادرزادی قلبی، وزن کم هنگام تولد و برخی مشکلات کلیوی باید مراقبت ها و آزمایشات را از نوزادی شروع کنید.اگر نگران وضعیت کودک خود هستید و او به فاکتورهای خطر فشارخون بالا از جمله اضافه وزن یا چاقی مبتلاست حتما به پزشک مراجعه کنید.
علل فشار خون بالا در کودکان
الا بودن فشار خون در کودکان اغلب با بیماریهای دیگر مانند نقایص قلبی، بیماری کلیوی، اختلالات ژنتیکی و یا اختلالات هورمونی مرتبط است. در کودکان بزرگتر، به ویژه کسانی که اضافه وزن دارند، علت دقیق فشار خون بالا اغلب ناشناخته است.عوامل خطر برای کودکان با فشار خون بالا شامل چاقی و سابقه خانوادگی فشار خون بالا است. سایر علل ممکن است شامل مشکلات پزشکی مانند آپنه خواب یا سایر اختلالات خواب باشد.
چاقی و اضافه وزن کودکان
چاقی به عنوان خطر اولیه ی ابتلا به بالا بودن فشار خون در کودکان است. چاقی کودکان،نه تنها باعث فشار خون بالا میشود، همچنین آنها را در معرض سایر بیماری ها ازجمله بیماری قلبی و دیابت قرارخواهد داد.گاهاً چاقی می تواند ناشی از یک بیماری باشد اما در اکثر موارد، علت چاقی ترکیبی از عوامل زیر است:
غذای بسیار زیاد
بسیاری از کودکان بیشتر از نیاز بدنشان غذا می خورند.همچنین چاقی می تواند در نتیجه رژیم غذایی غلط کودک باشد:از قبیل میان وعده های ناسالم و نوشیدنی های قندی. به همین دلیل کنترل کیفیت غذای کودکان به اندازه ی کمیت آن حائز اهمیت است.
فعالیت کم
بسیاری از کودکان به اندازه کافی ورزش نکرده و روزانه ساعات زیادی را صرف فعالیتهایی مانند تماشای تلویزیون و یا انجام بازیهای ویدئویی می کنند.
فشار خون بالا اولیه (اساسی) در کودکان
فشار خون اولیه خود به خود و بدون آنکه دلیل مشخصی داشته باشد رخ می دهد. این نوع فشار خون بالا بیشتر درکودکان بزرگتر و عموما در سن 6 سال به بالا رخ می دهد. عوامل خطر برای ایجاد فشار خون بالا شامل:
- اضافه وزن یا چاقی
- سابقه خانواگی فشار خون بالا
- ابتلا به دیابت نوع 2 و یا قند خون ناشتا
- کلسترول بالا
- مصرف نمک زیاد
- جنسیت مرد
- استعمال سیگار و یا قرارگیری در معرض دود سیگار دیگران (دود دست دوم)
- بی تحرکی
فشار خون ثانویه در کودکان
فشار خون ثانویه به دلیل بیماری های دیگر ایجاد می شود و در کودکان خردسال شایع تر است. از دیگر دلایل فشار خون بالا می توان به:
- بیماری مزمن کلیوی
- بیماری پلی کیستیک کلیوی
- مشکلات قلبی مانند انسداد شدید سرخرگ آئورت
- اختلالات آدرنال
- پرکاری تیروئید
- فئوکروموسیتوم، تومور نادری در غدد فوق کلیوی
- تنگ شدن شریان کلیوی
- اختلالات خواب به خصوص آپنه انسدادی
- برخی داروهای خاص مانند داروهای ضد احتقان، ضد بارداری خوراکی و استروئیدها
- مواد مخدر مانند کوکائین
اشاره کرد.
عوارض ناشی از ابتلا به فشار خون بالا در کودکان
با این که احتمال بروز حملات قلبی یا سکته مغزی در کودکان مبتلا به فشار خون بالا کم است اما هنوز این احتمال زیاد محسوب می شود. فشار خون بالا باعث ایجاد تغییرات در ساختار عروق خونی و قلب می شود. از آنجا که فشار خون بالا در کودکان خیلی مورد مطالعه و بررسی قرار نگرفته، اطلاعات کمی نیز در مورد این که این تغییرات دقیقاً چه چیزهایی هستند وجود دارد اما ما می دانیم که در بزرگسالان، فشار خون بالا احتمال ابتلا به مشکلات قلبی، عروق خونی و کلیه ها را افزایش می دهد. همچنین شواهد قاطعی وجود دارد که نشان می دهد.
برخی از این تغییرات در کودکان مبتلا به فشار خون بالا نیز دیده می شود. برخی از این تغییرات عبارتند از:
- عروق خونی: فشار خون بالا باعث آسیب دیدگی عروق خونی در بدن می شود و در نتیجه کارایی قسمت های دیگر بدن نیز کاهش می یابد.
- کلیه ها: اگر عروق خونی در کلیه ها آسیب ببینند، نمی توانند مواد زائد و مایعات اضافی را از بدن دفع کنند و این مایعات اضافی باعث افزایش بیشتر فشار خون می شوند.
- ارگان های دیگر: اگر فشار خون بالا تحت درمان قرار نگیرد، خون رسانی به ارگان های دیگر بدن از جمله چشم ها و مغز با مشکل روبرو شده و ممکن است باعث کوری یا بروز سکته مغزی شود.
پیشگیری از فشار خون بالا در کودکان
با ایجاد برخی تغییرات در سبک زندگی از جمله :کنترل وزن، تهیه یک رژیم غذایی سالم و ترغیب کودک به ورزش کردن می توان از فشارخون بالا پیشگیری کرد.فشار خون بالا ناشی از بیماری های دیگر با کنترل شرایطی که باعث ایجاد آن می شود را می توان کنترل یا پیشگیری کرد.
تشخیص فشار خون بالا در کودکان
پزشک با معاینه جسمی، پرسش در مورد تاریخچه پزشکی کودک ، سابقه خانوادگی و میزان تغذیه و فعالیت وی می تواند علت فشار خون بالا را تشخیص دهد.فشار خون کودک اندازه گیری می شود و صدک فشار خون او تشخیص داده می شود. در طول ویزیت و معاینات پزشکی ممکن است برای صحت از اطمینان، فشار خون او دو یا چند بار اندازه گیری شود.اگر فرزند شما به فشار خون بالا مبتلا شده باشد تعیین اولیه یا ثانویه بودن آن مهم است.آزمایشات دیگری نیز انجام می شود تا علت فشار خون کودک بررسی شود. این آزمایشات عبارتند از :
- آزمایش خون برای بررسی قند خون کودک، عملکرد کلیه و شمارش سلول های خونی
- آزمایش نمونه ادرار
- اکوکاردیوگرام، آزمایشی برای بررسی جریان خون در قلب که اگر کودک مشکوک به مشکل ساختاری قلب باشد تشخیص داده شود.
- سونوگرافی از کلیه های کودک
برای تایید تشخیص فشار خون بالا در کودک پزشک ممکن است نظارت سرپایی را توصیه کند و این امر شامل استفاده از دستگاهی می شود که به طور موقت به کودک متصل شده و فشار خون او در طول روز اندازه گیری می شود حتی هنگام خواب و فعالیت او.
درمان فشار خون بالا در کودکان
اگر فشار خون کم یا متوسط در کودک تشخیص داده شود پزشک ابتدا قبل از تجویز دارو سعی در تغییر سبک زندگی مانند رژیم های غذایی سالم و ورزش بیشتر را دارد.اگر تغییر در سبک زندگی موثر واقع نشود پزشک ممکن است برای کودک شما داروهای فشار خون را توصیه کند.اگر فرزند شما دارای فشار خون بالا ( مرحله 2 پرفشاری خون) باشد پزشک به احتمال زیاد داروهای فشار خون بالا را تجویز می کند که این داروها عبارتند از :
- داروهای دیورتیک (افزایش ادرار) : این داروها به عنوان قرص های پیشاب آور نیز شناخته می شوند و به کلیه های کودک کمک می کند تا سدیم و آب را دفع و به کاهش فشار خون کمک کند.
- داروهای مهارکننده آنزیم تبدیل آنژیوتانسین : این داروها با مسدود کردن ماده شیمیایی که سبب تنگی عروق خونی می شود به آرامش رگ های خونی کودک کمک می کند و باعث می شود تا جریان خون او راحت تر بوده و فشار خون کاهش یابد.
- مسدود کننده های گیرنده آنژیوتانسین دو : این داروها با انسداد ماده شیمیایی طبیعی که سبب باریک شدن عروق خونی می شود به آرامش آن ها کمک می کند.
- مسدود کننده های کانال کلسیم : این داروها به آرامش عضلات رگ های خونی کودک کمک کرده و ضربان قلب او را آهسته می کند.
- مسدود کننده های بتا : این داروها باعث کاهش فشار روی قلب کودک می شوند و باعث می شوند تا در سیستم سمپاتیک اثرات سلول های گیرنده دو برابر شود.
ممکن است کودک به طور موقت یا نامحدود به داروهای فشار خون نیاز داشته باشد. اگر فشار خون بالا کودک به دلیل چاقی او باشد کاهش وزن ممکن است نیاز به دارو را ملغی کند.در موارد دیگر، درمان سایر شرایط پزشکی ممکن است فشار خون کودک را کنترل کند.اگرچه در موارد طولانی مدت مصرف دارو ممکن است در رشد کودک موثر واقع شوند اما بسیاری از آن ها برای کودک بی خطر شناخته شده اند.
سبک زندگی و درمان های خانگی برای فشار خون بالای کودکان
فشار خون بالا به طور مشابه در کودکان و بزرگسالان درمان می شود و معمولا با تغییر در سبک زندگی شروع خواهد شد. حتی اگر کودک از دارو نیز استفاده کند تغییر در سبک زندگی می تواند باعث بهبود وضعیت او شود.
- کنترل وزن کودک : اگر فرزند شما اضافه وزن دارد کنترل و کاهش وزن او می تواند به کاهش فشار خون نیز کمک کند.
- رژیم غذایی سالم به کودک بدهید : کودک خود را ترغیب کنید تا از رژیم های سالمی پیروی کند با تاکید بر مصرف میوه، سبزیجات، غلات سبوس دار، لبنیات کم چرب و منابع پروتئینی بدون چربی مانند ماهی و لوبیا ومحدود کردن مصرف چربی و قند فشار خون او نیز کنترل شود.
- نمک را در رژیم غذایی کودک کاهش دهید : کاهش مقدار نمک (سدیم) در رژیم غذایی کودک به کاهش فشار خون او کمک می کند. کودکان 4 تا 8 ساله نباید بیش از 1200 میلی گرم در روز و کودکان بزرگتر نباید بیش از 1500 میلی گرم در روز مصرف نمک داشته باشند. غذاهای فراوری شده که اغلب از لحاظ سدیم در سطح بالایی قرار دارند و غذاهای فست فودی را محدود کنید.
- کودک را به فعالیت های فیزیکی تشویق کنید : همه کودکان باید روزانه به مدت 60 دقیقه فعالیت فیزیکی بدنی داشته باشند.
- محدود کردن استفاده از صفحه های نمایشی : برای ترغیب کودک به فعالیت زمان او را در مقابل تماشای تلویزیون، رایانه و تلفن همراه کاهش دهید. کودکان زیر 2 سال از تماشای تلویزیون و رایانه باید پرهیز کنند.
- خانواده را درگیر کنید : اگر دیگر اعضای خانواده نتوانند از تماشای تلویزیون، ورزش نکردن و سالم نخورن به دور باشند مسلما رعایت آن ها برای کودک نیز دشوار خواهد بود. بهتر است دیگر اعضای خانواده نیز درگیر شده و در پایان با انجام بازی ها و سرگرمی های فعالانه کودک رانیز ترغیب به چنین رفتارهایی کنند.
علائم بیماری چشم صورتی در کودکان و روش های درمان
