به گزارش سایت خبری ساعد نیوز، شواهد علمی ای وجود دارد که نشان می دهد خواب مناسب و منطبق با ساعت زیستی بدن ما در هر سنی باعث می شود مواد زائد تجمع یافته در مغز که برای کارکرد آن مضر هستند، به شکلی مناسب پاکسازی شوند. به همین دلیل اگر خواب فردی در طول زندگی به خصوص در دوران سالمندی مناسب نباشد، مغز به مرور توان کارکرد منظم خود را از دست می دهد و کیفیت زندگی کاهش می یابد.
مطالعات نشان داده اند در پی خواب ناکارآمد مغز با سرعت بیشتری به سوی تحلیل پیش می رود و احتمال بروز فرآیندهایی مانند افت ظرفیت عصبی- شناختی و آلزایمر بیشتر می شود. افراد ممکن است در هر سنی دچار اختلال خواب شوند، ولی ما در ادامه به سالمندانی که خواب مناسبی ندارند و مشکلات آنها می پردازیم.
اگر خواب فرد در یک بازه زمانی طولانی به طور متوسط در شبانه روز کمتر از 5/3 ساعت یا بیشتر از 5/8 ساعت باشد به این فرد به ترتیب کم خواب و پرخواب گفته می شود. براساس شواهد، الگوی مزمن پرخوابی یا کم خوابی مفرط می تواند باعث کاهش عمر مفید و افزایش مرگ ومیر زودرس شود.
دلایل اختلال خواب در سالمندان
عوامل مختلفی می تواند بر کیفیت و اندازه خواب در کهنسالان تاثیر بگذارد. از این عوامل می توان به موارد زیر اشاره کرد:
1- شرایط نامناسب:
شرایط خواب نامناسب از جمله تاثیرگذارترین عوامل اختلال خواب در سالمندان است. انتخاب اتاق نامناسب، نور نا مناسب اتاق، دمای نامناسب می تواند خواب را در سالمندان تحت تاثیر قرار دهد. محلی که برای خواب انتخاب می کنید باید شرایط خوبی داشته باشد.
2- درد و عوارض دارویی:
یکی از مشکلاتی که بسیاری از سالمندان تجربه می کنند نیاز بیشتر به ادرار کردن در طول شب است. این مشکل که در مردان شایع تر از زنان است می تواند بر اثر مصرف داروهای فشارخون یا قلبی ایجاد شود. هم چنین دردهای عضلانی یا استخوانی که به دلیل افزایش سن به وجود می آید، باعث اختلال خواب در سالمندان می شود.
3- یائسگی
اختلال خواب در سالمندان در دوران یائسگی بسیار شایع است. تغییرات هورمونی باعث می شود خانم ها گرگرفتگی و تعریق شبانه را تجربه می کنند. این مشکلات ممکن است حتی بعد از یائسگی هم ادامه پیدا کند. اصلاح رژیم غذایی و فعالیت های ورزشی می تواند به رفع این مشکل کمک کند.
4- کم شدن فعالیت
کمبود فعالیت های ورزشی از عوامل مهمی است که می تواند باعث اختلال خواب در سالمندان شود. زمانی که سالمندان فعالیت نمی کنند، در طول روز احساس خواب آلودگی دارند و چرت های بی موقع باعث می شود که خواب آن ها در شب با مشکل مواجه شود.
راه حل مناسبی که برای این مشکل وجود دارد داشتن یک برنامه منظم برای ورزش کردن است. گروه های مختلف ورزشکارانی وجود دارند که زیر نظر مربی فعالیت می کنند. شما به عنوان یک سالمند باید بدانید که فعالیت های ورزشی مناسب شما، با فعالیت های ورزشی سایر افراد یکسان نیست. مربی به شما کمک می کند تا با انتخاب حرکات مناسب فعالیت بهتری داشته باشید و در نتیجه خواب بهتری را تجربه کنید.
5- استرس
اسنرس نه تنها باعث اختلال خواب در سالمندان می شود بلکه برای بقیه گروه های سنی هم نامناسب است. در سالمندان عواملی مثل فوت شریک زندگی، آلزایمر یا بازنشستگی باعث ایجاد استرس می شود. استرس و افکار منفی طولانی مدت باعث می شود که خواب سالمند تحت تاثیر قرار بگیرد.
6- آپنه
آپنه به توقف های تنفسی و حمله های شبانه گفته می شود. این وقفه ها و مشکلات تنفسی دیگر می تواند باعث اختلال خواب در کهنسالان شود. با بالا رفتن سن شانس ابتلا به بیماری های قلبی عروقی بیشتر می شود و احتمال بروز آپنه نیز وجود دارد. آپنه باید سریعا تحت درمان قرار گیرد و نباید به آن بی توجهی شود.
توصیه هایی برای خواب بهتر
1- رژیم غدایی مناسب
رژیم غذایی حاوی پروتئین ها و فیبر می تواند باعث کاهش استرس و اختلال خواب در سالمندان شود. غذاهایی که چربی زیادی داشته باشند در کهنسالان مشکلات گوارشی ایجاد می کنند که این مشکلات گوارشی باعث ایجاد مشکلات خواب نیز می شود.
2- کاهش استرس
در شرایط امروز هر کس به دلایل مختلف با استرس روبرو می شود. این استرس اجتناب ناپذیر است اما برای تجربه کردن یک خواب بهتر، باید عوامل ایجاد کننده استرس را بشناسید. مراجعه به مشاور یا روانشناس در این زمینه کمک زیادی به شما می کند. روانشناس مجرب به دقت به سخنان شما گوش می کند و بهترین راهکار را به شما معرفی می کند.
3- مکان ثابت برای خواب
از تخت خواب تان فقط برای خواب استفاده کنید. مطالعه کردن، تلویزیون تماشا کردن و کارهای دیگری که در رخت خواب انجام می شود، باعث می شود ناخودآگاه شما به آن جا فقط به عنوان مکانی برای خواب نگاه نکند. هم چنین خوابیدن و چرت زدن بر روی کاناپه و یا مناطق دیگر خانه نیز باعث اختلال خواب در کهنسالان می شود.
4- مصرف چای و قهوه محدود
مصرف مواد دارای نیکوتین یا کافئین مثل چای و قهوه باعث اختلال خواب در کهنسالان می شود. بهتر است چای و قهوه روزانه تان را صبح بنوشید و این کار را به بعدازظهر موکول نکنید.
5- مصرف مایعات کمتر قبل از خواب
با افزایش سن دستگاه ادراری دیگر توانایی گذشته را ندارد. سالمند اگر مقدار زیادی آب و مایعات مصرف کند، در طول شب چندین نوبت احساس ادرار به او دست می دهد و مجبور است به دستشویی برود. ترک کردن رخت خواب و حرکت در طول شب نیز از جمله عوامل دیگری است که باعث بی خوابی و اختلال خواب در سالمندان می شود.
