زمان خواب می تواند برای کودک اوقات شیرینی باشد و از طرفی هم ممکن است جدایی از اعضای خانواده، هراس و نگرانی زیادی را برای او به همراه داشته باشد.یکی ازنگرانی های والدین مشکلات خواب فرزندشان است، چرا که خواب و استراحت ناکافی تاثیرات نامطلوبی دررشد کودک دارد.
با بزرگتر شدن کودکان الگوی خواب انها نیز تغییر میکند . کودکانی هستند که از همان ابتدا خواب کمی دارند و برخی از انها هم گاهی به دلایل مختلف مثلا دل درد نمیتوانند بخوابند در زیر دلایل مختلفی را که بر خواب کودکان تاثیر میگذارد را مرور میکنیم:
خواب در طول شب فقط شش ساعت است
تعداد کمی از نوزادان سرتاسر شب را می خوابند. بیشتر نوزادان در دو ماه اول تولد بطور تقریبی 12 تا 18 ساعت می خوابند و از حدود 9 ماهگی به بعد است که در طول شب بیدار نمی شوند. البته منظورم از «طول شب» یعنی تنها پنج تا شش ساعت پشت سر هم.
دستیار خواب کودک خود هستید.
وقتی کودک را عادت می دهید تا با تکان دادن به خواب رود، دیگر نمی تواند خودش به تنهایی بخوابد. زمانی که گریه می کند دو واقع از دستیار خواب خویش کمک می خواهد. شما را می گویم. زمانی که حس می کنید کودک خواب آلوده است، او را در تخت قرار دهید. بدین ترتیب کم کم یاد می گیرد که چگونه خود را آرام کرده و حتی اگر نصفه شب از خواب بیدار شود نیز می تواند به تنهایی بخوابد.
خیلی خسته است.
کودکان نوپا و پیش دبستانی به 11 تا 14 ساعت خواب در شبانه روز – خواب شب و چرت بعدازظهر- نیاز دارند. برای حل این مشکل، ساعت معینی برای خواب، بیداری، چرت بعد از ظهر، غذا، و بازی کودک تعیین نمایید.
اضطراب جدایی
سپری کردن این مرحله برای هر کودکی، طبیعی است. سعی نکنید با صحبت کردن، آواز خواندن، تکان دادن، یا بیشتر غذا یا خوراکی دادن به کودک، او را به این امر تشویق کنید. از حدود 6 ماهگی، می توانید به کودک کمک نمایید تا به تنهایی در تخت خویش بخوابد. در صورتیکه کودک شما بیمار نباشد، می توانید همانطور که آرام آرام با او حرف می زنید، پشتش را بمالید. او را آرام کنید، اما حواستان باشد با بلند کردن یا خوراکی دادن بیش از حد به او باج ندهید. روشن گذاشتن یک نور ملایم در شب، به کودکانی که از تاریکی می ترسند کمک می کند.
دلایل بروز تیک عصبی در کودکان
نداشتن ساعت خواب مشخص
انجام یکسری کارها بطور منظم هر شب پیش از خواب، کودک را برای خواب آماده می کند. به عنوان مثال، دوش گرفتن پیش از خواب، قصه خواندن توسط شما، خوردن یک خوراکی سبک، و بعد کم کردن نور. هر شب پیش از خواب یکسری کارهای مشابه مانند آنچه گفته شد انجام داده و در نهایت آن را در اتاق کودک خاتمه دهید. 4 ماهگی، بهترین زمان برای شروع است.
طفره رفتن از خواب
برخی کودکان با تاخیر به خواب می روند. آنها به دنبال بهانه های زیادی برای بیدار ماندن می گردند. مثلا می گویند: فقط یک قصه دیگر، تشنه هستم، یا جیش دارم. از موضع خود کوتاه نیایید. قوانین را نقض نکنید. برای پاسخگویی به اتاق کودک خود بروید. آرام و قاطع باشید. هر بار ملاقات های خود را کوتاهتر کنید. بگذارید کودک شما بفهمد که الان زمان خواب است.
از چرت بعد از ظهر خبری نیست.
وقتی از چرت بعد از ظهر خبری نباشد، کودک شما قطعا در شب با مشکل مواجه خواهد شد. بیشتر بچه های کوچک، در روز به دو یا سه ساعت خواب نیاز دارند. کودکان نوپا باید بعد از ظهر، حداقل یک ساعت بخوابند. بیشتر بچه ها تا 5 سالگی معمولا بعد از نهار چرت کوتاهی می زنند. چنانچه به ساعت خواب شبانه خیلی نزدیک نیستید، و کودک بدخلق و خواب آلود شده است، بگذارید چرت کوتاهی بزند.
دلایل اختلال وابستگی در کودک و روش های درمان
آپنه خواب (سندرم انسداد تنفسی هنگام خواب)
برخی از کودکان از سندرم انسداد تنفسی هنگام خواب رنج می برند که البته مورد بسیار نادری است. در این حالت، راه تنفس کودک بسته می شود. این سندرم اغلب با بزرگ شدن لوزه ها و بافت های بینی رخ میدهد که اصطلاحا به آن گرفتگی بینی می گویند. این کودکان معمولا با صدای بلند خر و پف می کنند، به سختی نفس می کشند، و خواب راحتی ندارند. در هر 100 کودک – غالبا 3 تا 7 سال- یک کودک به این سندرم مبتلا می باشد که دلیل آن بزرگ بودن بیش از حد لوزه ها و آدنوئید است. این سندرم با جراحی یا استفاده از ماسک بینی به هنگام خواب در شب برطرف می گردد.
خر و پف
از هر 10 تا، 1 کودک خروپف می کند. خر و پف دلایل بسیاری دارد. از جمله می توان به سندرم آپنه خواب، حساسیت های فصلی، گرفتگی بینی ناشی از سرماخوردگی، یا انحراف سپتوم یا تیغه بینی اشاره نمود. اگر کودکتان خواب راحتی دارد احتمالا نیازی به مراجعه به پزشک متخصص اطفال جهت درمان خروپف نمی باشد. اما در صورتیکه کودک شما به دلیل خروپف یا مشکل تنفسی نمی تواند به خوبی بخوابد، به پزشک متخصص اطفال مراجعه نمایید.
کابوس های شبانه
کودکان گاهی اوقات دچار کابوس می شوند. این امر بسیار عادی است، و بیشتر کابوس ها نیز بی ضرر هستند و تنها کافی است کودک را آرام نمایید. اما نکته اینجاست که بهتر است از کافی بودن و آرامش خواب شبانه کودک خویش اطمینان حاصل نمایید. در صورتیکه کابوس ها همچنان ادامه یافتند، این موضوع را با پزشک متخصص اطفال در میان بگذارید.
چرا کودکان نباید چای و قهوه بخورند؟
راه رفتن در خواب
برخی کودکان با مشکل خوابگردی مواجه هستند. زمانی که کاملا بیدار نشده اند نیز احتمال دارد راه بروند، صحبت کنند، در تخت بنشینند، یا کارهای دیگری انجام دهند. حتی ممکن است چشمان آنان باز باشد اما بیدار نباشند. بیشتر بچه ها تا سنین نوجوانی این حالت را دارند. کودک را در این حالت بیدار نکنید. ممکن است او را بترسانید. فقط به آرامی او را به سوی تخت خواب روانه کنید. محیطی که احتمالا کودک به هنگام خوابگردی در آن پرسه می زند را ایمن سازید: مثلا درها را قفل کنید یا جلوی پله ها را مسدود کنید.
حساسیت، آسم و ...
برخی از بیماری ها خواب بچه ها را مختل می کنند. گرفتگی بینی ناشی از حساسیت، سرماخوردگی، و آسم، تنفس را دشوار خواهد کرد. در نوزادان، قولنج، رفلکس اسید، گوش درد، یا دندان درآوردن نیز می تواند سبب اختلال در خواب شود. در این صورت از متخصص اطفال کمک بگیرید.
داروها
برخی از داروهای سرماخوردگی و حساسیت، یا داروهای ADHD (اختلال بیش فعالی) بر خواب کودک تاثیر می گذارند. چنانچه حس کردید این داروها خواب کودک شما را با اختلال مواجه ساخته اند، با متخصص اطفال مشورت نموده و در صورت امکان دارو، مقدار آن، یا زمان خوردن دارو را تغییر دهید. یادتان باشد هرگز سرخود و بدون مشورت با پزشک متخصص، اقدام به انجام این کار ننمایید.
تغییر ساعت بدن به هنگام بلوغ
رسیدن به سن نوجوانی، روال معمول خواب را برهم می زند. نوجوانان بیشتر در شب ها بیدار هستند و صبح ها احساس خواب آلودگی می کنند. آنها را در این مسیر کمک کنید. اجازه دهید تکالیفشان را در شب انجام دهند و در صورت امکان دیرتر بخوابند. نوجوانان نیز در شبانه روز به 5/8 ساعت خواب نیاز دارند.
افسردگی نوزاد چه علائمی دارد؟
پستانک یا خرس عروسکی
گاهی اوقات داشتن یک شی ویژه می تواند در به خواب رفتن کودک موثر باشد. پتوها و حیوانات پولیشی بیشترین طرفدار را دارند. پستانک، حتی زمانی که کودک هنوز از سینه مادر تغذیه می کند می تواند نیاز کودک به مکیدن را ارضا نماید. پخش یک آهنگ ملایم در زمان خواب نیز می تواند گوش های کودک را نواخته و صداهای اطراف را خنثی نماید.
فضای مناسب اتاق خواب
جهت ایجاد فضای مناسب خواب، چراغ اتاق کودک را خاموش کنید (البته روشن کردن یک چراغ خواب ملایم مانعی ندارد). لباس کودک بهتر است راحت و سبک باشد. اتاق باید آرام باشد. چنانچه صدای تلویزیون یا افراد بیرون اتاق شنیده می شود، در اتاق را ببندید.
به نشانه های خستگی کودک توجه کنید
آیا کودک در مدرسه چرت می زند؟ آیا تا 30 دقیقه پس از رفتن به رختخواب همچنان خوابش نمی برد و یا هنگام صبح به سختی از خواب برمی خیزد؟ این کودک احتمالا به اندازه کافی نمی خوابد. کودکان سنین 5 تا 10 سال باید در شبانه روز حداقل 10 ساعت بخوابند.
موبایل، لپ تاپ، تبلت، بازیهای کامپیوتری و ... در تخت خواب ممنوع!
(به همراه داشتن هرگونه صفحه نمایش در تخت خواب ممنوع!) موبایل، کامپیوتر، بازیهای کامپیوتری، و تلویزیون جلوی خواب کودک را می گیرد. این وسایل را خارج از اتاق کودکتان قرار داده و پیش از خواب آنها را خاموش کنید. حتی بچه های بزرگتر هم به هنگام خواب نیاز به آرامش دارند.
نکاتی برای نوزادی که چرت نمی زند:
اگر کودک شما چرت نمی زند ، تسلیم نشوید. در حالی که همه نوزادان متفاوت هستند ، در اینجا چند پیشنهاد وجود دارد که ممکن است به کودک کوچک شما کمک کند.
کودک را در طول روز بخوابانید:
یک برنامه خواب روتین ایجاد کنید. اگرچه ممکن است عادت های خوابیدن کودک شما در روز تصادفی به نظر برسد ، اما چنین نیست. یک برنامه روزانه برای اوقات بازی و وعده های غذایی تعیین کنید .
اگر مکانی ثابت برای خواباندن به او بدهید ، در خوابیدن بهتر عمل خواهد کرد. توجه داشته باشید که کودک شما بین خواب چه مدت بیدار است ، سپس برنامه ریزی کنید که در خانه باشید تا بتوانید او را در تختخواب یا تخته او قرار دهید.
نوزادان از این نظر مانند بزرگسالان هستند که برای خوابیدن نیاز به احساس گرما ، خشکی ، تغذیه و راحتی دارند. بنابراین بررسی کنید که نیازهای اساسی او قبل از شب برآورده شده باشد
