در کوه بیستون چه چیزهایی میبینیم؟

بیستون کجاست؟

بیستون، مجموعه ای تاریخی در فاصله حدود 30 کیلومتری شرق کرمانشاه است که یکی از معتبر ترین آثار باستانی جهان می باشد. این مجموعه و مناظر طبیعی آن در سال 2006 میلادی توسط سازمان یونسکو در فهرست میراث فرهنگی جهان ثبت شد.

بیستون کرمانشاه کوهی که همواره مورد توجه افراد در قرون گذشته بوده است امروزه نیز از مهم ترین جاذبه های گردشگری استان کرمانشاه می باشد و از جهات بسیاری برای این استان و مردم تمامی ایران و جهان حائز اهمیت است. این کوه از نظر ورزشی از اهمیت بالایی برخوردار است چرا که بیستون کرمانشاه هفتمین صخره مرتفع جهان را در خود قرار داده است. آب و هوای مساعد و پیشینه تاریخی و ادیانی که در این شهر وجود داشته اند نیز بر محبوبیت و شهرت بیستون کرمانشاه افزوده اند و این شهر را برای بسیاری از هموطنان و گردشگران خارجی به عنوان مقصدی برای سفرهایشان پررنگ کرده اند.

نام بیستون

نام بیستون از واژه پارسی باستان «بغستان» به معنی جایگه خدایان است. نخستین اشاره به این جایگاه در کتاب دیودوروس سیکولوس بود که در آن بخشی از نوشته های کتزیاس یونانی دربارهٔ بیستون آورده شده است. در این اشاره سنگنبشته بیستون کنده شده به دست سمیرامیس ملکه اسطوره ای آشوری معرفی شده و بیستون را (Bagastanon oros) معرفی کرده است. در آن اشاره به بیستون آورده شده بود که کوه بیستون به اهورامزدا پیشکش شده است.

واژه بیستون در زبان پهلوی «بَهیستان» و سپس «بَهیستون» شد. این واژه در سده های نخست اسلامی «بهستون» و امروزه بیستون خوانده می شود. یادآوری می گردد شکل واژه ای که امروزه «بی ستون» به معنی «بدون ستون» گفته می شود، از گویش های محاوره ای بوده و فاقد اعتبار است.

در مجموعه ی بیستون چه دیدنی هایی منتظرمان هستند؟

بیستون یک یادگار واقعی از تاریخ است. اینجا هم می توانید رد انسان های اولیه در دوران پارینه سنگی را پیدا کنید، هم بخشی از آثار حکومت های هخامنشیان، ساسانیان و اشکانیان را ببینید و هم رد امپراتوری سلوکی را در کرمانشاه دنبال کنید.

نقش برجسته ها و کتیبه های بیستون؛ تاریخ تصویری ایران

اولین و چشم گیرترین اثری که در محوطه ی بیستون کرمانشاه می بینید، که بیشتر شهرتش به خاطر آن است، نقش برجسته و کتیبه بیستون است که به داریوش اول نسبتش می دهند. نقش برجسته ای که پادشاه را بعد از پیروزی از جنگ نشان می دهد و در کنارش کتیبه ای از زبان داریوش اول نوشته شده است که می گویند اولین و قدیمی ترین متن موجود از حکومت ایرانیان است.

در این سنگ نگاره دست راست داریوش به نشانه پرستش به سمت اهورا مزدا (نشان فروهر) بلند شده است. اهورامزدا هم دست راستش را به نشانه دعای خیر بالا گرفته است. در زیر پای داریوش “گئومات مغ” (شورشی زمان داریوش) را با حالتی از التماس می بینیم. وجود کمان در دست چپ داریوش نشان از پادشاهی او دارد.

در پشت سر داریوش هم نقش دو شخص که کماندار و نیزه دار او هستند حکاکی شده است. در روبروی پادشاه 9 اسیر شورشی می بینیم که دست هایشان از پشت به هم بسته شده است. بالای سر هر کدام از اسیران نام آن ها و محل شورش مشخص شده است. هشت نفر از آن ها کسانی هستند که قصد غصب تخت پادشاهی را داشته اند.

نقش برجسته ی داریوش تنها نقش برجسته ی کوه بیستون نیست. سنگ نگاره ی مهرداد دوم، پادشاه ساسانی هم یکی دیگر از نقش برجسته های بیستون است که قسمتی از آن تخریب شده و صدراعظم شاه عباس صفوی روی آن یک کتیبه نوشته! متن این کتیبه به زبان ثلث و حاوی نام خدا در شروع آن و در ادامه املاک وقف شده است.

در سنگ نگاره مهرداد دوم، پادشاه ساسانی در کنار چهار تن از فرماندهان به ترتیب جایگاه قدرت آنها دیده می شود. در این نقش هر چهار فرمانده و مهرداد دوم دست راست خود را به نشانه احترام به یکدیگر بالا آورده اند. کتیبه ای به زبان یونانی در کنار این نقش به معرفی هر یک از آنها پرداخته است.

در کنار نقش برجسته ی مهرداد دوم، می توانید نقش برجسته ی گودرز دوم را هم ببینید که مربوط به دوران اشکانیان است. این سنگ نگاره پیروزی گودرز بر مهرداد دوم را نشان می دهد. در این نقش برجسته گودرز نیزه به دست در حال حمله به رقیبش مهرداد است. مهرداد از اسب خود پایین افتاده و همراهش سوار بر اسب در پشت سر او قرار دارد.

فرهاد تراش؛ ماجرای یک داستان عاشقانه

اگر داستان عشق شیرین و فرهاد را شنیده باشید، می دانید که خسروپرویز به فرهاد دستور می دهد آنقدر کوه را بکند تا به آب برسد. رسیدن به آب در دل کوه برای فرهاد حکم رسیدن به عشقش شیرین را داشت. پس شروع می کند به تیشه زدن تا بالاخره به آب می رسد. اما خسروپرویز خبر مرگ شیرین را به او می دهد.

می گویند فرهاد تراش ثمره ی همان تیشه هایی ست که فرهاد برای رسیدن به شیرین به کوه زده است. هرچند درباره ی داستان فرهاد تراش همیشه چندین حدس و گمان وجود داشته. عده ای می گویند اینجا به قصد ساخت یک شاه نشین در دوره ی ساسانی تراشیده شده است، اما با مرگ پادشاه نیمه تمام می ماند.

بعضی ها می گویند داریوش هخامنشی می خواسته روی کوه یک واقعه تاریخی را سنگ نگاری کند و یک عده هم معتقدند اینجا معدن سنگ و کارگاه حجاری بوده و از آن برای ساخت بناهای دوره ی ساسانی سنگ استخراج می کردند.

کاروانسرای شاه عباسی؛ هتل لاله ی امروزی

درست روبه روی فرهاد تراش یک کاروانسرا ساخته اند که به کاروانسرای شاه عباسی معروف است. ظاهرا کاروانسرا را در زمان شاه سلیمان صفوی ساخته اند، اما ناصرالدین شاه آن را بازسازی می کند. اینجا زمانی محل زندگی خانواده های بی بضاعت بیستون بوده، اما حالا به یک هتل-کاروانسرای مجهز تبدیل شده است و اسمش را به هتل لاله تغییر داده اند.

مجسمه ی هرکول؛ اساطیر یونان در ایران

مجسمه ی هرکول از دل کوه بیستون بیرون آمده است. این مجسمه، در زمان ساخت جاده همدان به کرمانشاه کشف می شود و کم کم با تحقیقاتی که روی آن انجام می دهند، می فهمند که قدمتش به دوره ی امپراطوری سلوکیان می رسد.

هرکول که برای سلوکیان نمادی از قدرت و شجاعت بده، در کوه بیستون یک پیاله در دست گرفته و پشتش یک کتیبه به زبان یونانی دیده می شود.

البته باید بدانید که یک زمانی سر مجسمه هرکول به سرقت می رود و بعد از پیدا کردنش، این قسمت از مجسمه را در گنجینه میراث فرهنگی نگهداری می کنند. حالا هم سر مجسمه در بیستون کرمانشاه با سری آهکی جایگزین شده است.

غار شکارچیان؛ زندگی انسان های اولیه

درست بالای مجسمه ی هرکول غار شکارچیان را می بینید که معروف ترین غار بیستون است. غار شکارچیان بعد از اینکه به دست باستان شناسان آمریکایی کشف شد، این حقیقت را روشن کرد که اینجا جزو اولین سکونت گاه های انسانی هم بوده است. باستان شناسان توانستند از حفاری هایشان به ابزارهای سنگی و استخوانی برسند که رد زندگی در این غار را پررنگ تر می کرد.

بیستون چند غار دیگر هم دارد که در همه شان آثار زندگی انسان های نخستین را پیدا کرده اند. غار مر تاریک، غار مردود، غار خِر و غار مر آفتاب اسم غارهای دیگر کوه بیستون است.

پل های بیستون؛ از ساسانی تا پهلوی

بیستون دو پل معروف هم دارد؛ پل خسرو برای دوره ی ساسانیان که الان خیلی تخریب شده است و پل بیستون که در دوره های مختلف تاریخی ساخته شده! پل بیستون را اول در دوره ساسانی پی ریزی می کنند، اما عمر پادشاهی ساسانی به تکمیلش قد نمی دهد. بعد از آن ایلخانیان بخش دیگری از پل را تکمیل کردند و بعد هم در دوره ی صفوی و پهلوی بازسازی شده است.

معرفی دیدنی ها و جاذبه های توریستی روستای ماخونیک