مجموعه قصر بهرام مربوط به دوره ساسانی می باشد و توسط شاه بهرام ساسانی یا بهرام گور ساخته شده است. سپس توسط شاه عباس صفوی باز سازی شده و به عنوان کاروانسرا مورد استفاده قرار گرفته است. این مکان تاریخی در جنوب گرمسار، جنوب شرقی شهرجوادآباد شمال دریاچه نمک واقع شده است. بهترین مسیر دسترسی به قصر بهرام از شهر گرمسار و جاده خاکی سنگفرش می باشد و برای ورود به پارک ملی کویر و بازدید و اقامت در قصر بهرام نیاز به اخذ مجوز از اداره کل محیط زیست استان سمنان می باشد.به فاصله کمی از قصر بهرام کاروان سرای عین الرشید و بقایای یک حرم سرا نیز قابل بازدید است.
ریشه نامگذاری قصر بهرام
از طرف دیگر نکته ای که باعث می شود این بنا را در آغاز کار نه کاروانسرا بلکه قصر یا ساختمان شکاری بدانیم فاصله ای است که بنا از نزدیک ترین چشمه ی آب شیرین دارد. چشمه ی آب شیرین، که به چشمه ی شاهی نامور است، در فاصله ی هفت کیلومتری بنا قرار دارد که با کانال های سنگی آبش به سمت سازه سرازیر می شده است. به نظر می رسد علت ساختن ساختمان در چنین فاصله ای از چشمه آن بوده که هیبت بنا و سر و صدای احتمالی برخاسته از فعالیت های آن موجب فراری دادن حیوانات نشود و همچنان گورخر و حیوانات دیگر برای نوشیدن به حوالی این چشمه بیایند.
چرا کاروانسرای قصر بهرام؟
- این کاروانسرا یکی از بناهای تاریخی ایران است که تاریخ ساخت آن به دوران ساسانیان باز می گردد.
- با تجهیز و مرمت این بنا، امکان شب مانی در آن فراهم شده است و می تواند تجربه ای تازه را برایتان رقم بزند.
- هوای پاک و نبود آلودگی نوری باعث شده تا این کاروانسرا یکی از بهترین مکان ها برای تماشای آسمان شب باشد.
تاریخچه کاروانسرای قصربهرام
در وسط "پارک ملی کویر"، نزدیک شهر گرمسار در استان سمنان، یک عمارت حیرت انگیز وجود دارد. کاروانسرای قصر بهرام نام این بنای باستانی است که به معنای واقعی زیبا و با شکوه است و شاید بتوان به آن "کاخ بهرام" نیز گفت. گفته می شود که بهرام پنجم (معروف به بهرام گور)، پانزدهمین پادشاه امپراتوری ساسانی، این مکان را بنا کرده است. در دوران صفویه، شاه عباس صفوی آن را بازسازی و به کاروانسرا تبدیل کرد. اگرچه این کاروانسرا یک بنای تاریخی باشکوه است، اما موقعیت بی نظیر آن، قصر بهرام را به یک مقصد گردشگری فوق العاده منحصر به فرد تبدیل کرده است.
این کاروانسرا در دامنه های کوه سیاه کوه و در وسط دشت کویر یعنی بزرگترین صحرای ایران قرار دارد. این منطقه با مساحت بیش از ۴۰۰۰ کیلومتر مربع، یک منطقه حفاظت شده زیست محیطی به نام پارک ملی کویر است. این منطقه از بزرگترین و قدیمی ترین مناطق حفاظت شده کشور است. همچنین به عنوان آفریقای کوچک ایران شناخته می شود، زیرا دارای تنوع بیولوژیکی شگفت انگیزی در حیات وحش است.
معماری کاروانسرای قصر بهرام
آنچه پیش از همه به چشم می آید ظاهر مربع شکل کاروانسرای قصر بهرام است و پس از آن دیواره ی سفید مایل به کرم رنگ آن جلب نظر می کند. این دیواره از تختهﺳﻨﮓ ﻫﺎﻯ بزرگ آهکی ساخته شده که بسیار استادانه و با دقت بر روی هم چیده شده اند. در نزدیکی کاروانسرا کوهی موسوم به سیاه کوه قرار دارد و از ﺭﮔﻪ ﻫﺎی ﺳﻨﮕﯽ ﻧﺮمی تشکیل شده که تراشیدن آنها بسیار آسان است. مقدار زیادی از این سنگ ها را می توان در بنای قصر بهرام دید که با دقت مخصوصی در دیواره ها به کار رفته اند و نشان از به کار بردن ﺍﺻﻮﻝ ﺣﺠﻢ ﺷﻨﺎﺳﯽ توسط سازنده دارند.برج هایی بلند و نیم د ایره در چهار گوشه ی بنا قرار دارد که به صورت ﭼﻨﺪ ﻭﺟﻬﻰ ساخته شده اند و همچون نگهبانانی استوار به نظر می رسند. شباهت زیاد این بنا به کاروانسراهای شهری و الگوگیری ضعیف آن از کاروانسراهای میان راه باعث شده است تا برخی کارشناسان، این ساختمان را محلی برای اقامت شاهان صفوی د ر مواقع شکار و سفرهای سلطنتی ﺑﻪ ﻣﺎﺯﻧﺪﺭﺍﻥ ﯾﺎ ﺧﺮﺍﺳﺎﻥ بدانند. در کاروانسرای قصر بهرام، برای اضافه کردن تزیینات، سطوح یکپارچه را در هم شکسته و به سطوح متعدد تقسیم کرده و به منظور خلق جلوه ای تازه، ﺳﻄﻮﺡ ﺍﺳﺘﻮﺍﻧﻪ ﺍی نیز به ﺳﻄﺢ ﻫﺎی ﮐﻮﭼﮑﺘﺮ ﻣﺴﺘﻄﻴﻞ شکل تبدیل شده اند.
ﺁﺭﺍﻣﮕﺎﻩ ﻋﻼءﺍﻟﺪﯾﻦ ﺩﺭ ﻭﺭﺍﻣﻴﻦ ﻭ ﺑﺮﺝ ﻃﻐﺮﻝ ﺩﺭ ﺭی ﻧﻴﺰ از نظر تزیینات معماری شباهت بسیاری به این بنا دارد اما مصالح به کار رفته در کاروانسرای قصر بهرام، ﻣﺤﮑﻢ ﺗﺮ ﻭ ﺩﺭﺷﺖ ﺗﺮ هستند. مصالح متفاوت و ساختار تازه ی این ساختمان این احتمال را به وجود می آورد که ﮐﺎﺭﻭﺍﻧﺴﺮﺍ از ابنیه ی دیگر منطقه ی خاورمیانه الهام گرفته باشد.
بهترین زمان بازدید قصر بهرام
بازدید از کاوانسرای شاه عباسی قصر بهرام معمولاً با تورهای کویر گردی میسر می شود. زیرا برای ورود به این مکان نیاز به مجوز اداره میراث فرهنگی گرمسار خواهید داشت. بنابراین بهتر است سفر خود را با تورهای کویر گردی هماهنگ کنید. گردشگران بسیاری عاشق کویر هستند اما به دلیل حضور حیواناتی مانند مار، عقرب و رتیل از سفر به کویر منصرف می شوند. اما بهتر است بدانید که در انتهای فصل پاییز تا اوایل بهار این حیوانات در خواب پاییزی هستند و مزاحمتی برای شما ایجاد نخواهند کرد.
مسئله مهم دیگری که در سفر به کویر اهمیت پیدا می کند، آب و هواست.همانطور که می دانید کویر در طول روز و شب دمای کاملاً متفاوتی دارد. اما خوشبختانه در فصل پاییز و زمستان این اختلاف دما کمتر می شود. در واقع می توان گفت در این فصول شب ها آنقدر سرد نیست که نیاز به کاپشن های بادی پیدا کنید! با یک ژاکت هم کارتان راه می افتند. پس بهترین زمان برای دیدن کاروانسرای قصر بهرام نیز اواسط پاییز تا اوایل بهار است. در این بازه زمانی شب ها فرشی از ستاره در آسمان بر فراز کاروانسرا مهمان شما خواهند بود.
نحوه دسترسی قصر بهرام
آدرس: استان سمنان، جنوب گرمسار، پارک ملی کویر، شمال شرقی دریاچه نمک
کاروانسرای شاه عباسی (قصر بهرام) در ۶۵ کیلومتری گرمسار و در میانه پارک ملی کویر قرار گرفته است. برای رسیدن به کاروانسرای قصر بهرام چند راه پیش رو دارید. راهی که به جاده مشهور سنگفرش ختم می شود، زیباترین مسیر از بین مسیرهای منتهی به کاروانسراست که زمانی راه تردد کاروان ها برای رفتن به اصفهان و کاشان بوده. این جاده در زمان صفویان طوری هوشمندانه ساخته شده که خود از جاذبه های کویر مرکزی است. در ادامه مسیرهای منتهی به کاروانسرای قصر بهرام را شرح می دهیم.
- مسیر ورامین: در این مسیر از کمربندی بیهقی وارد جاده چرم شهر شوید. در انتهای این جاده، جاده فرعی بند علی خان قرار دارد که باید راه را از آن ادامه دهید. از این جاده وارد محیط بانی و سپس شکرآباد شوید. از این جاده وارد جاده مبارکیه شوید. بعد از مبارکیه به پاسگاه ورودی پارک ملی کویر می رسید.
- مسیر گرمسار: در این مسیر از گرمسار وارد کهک می شوید. جاده معروف سنگ فرش در ادامه این مسیر پیش روی شما خواهد بود. از این جاده نیز به پارک ملی کویر خواهید رسید.
- مسیر پیشوا: به گفته بسیاری از تور لیدرها، مسیر پیشوا بهترین مسیر برای دسترسی به کاروانسرای شاه عباسی قصر بهرام است. این مسیر بیشتر برای تورهایی که از سمت تهران مسیر را آغاز کرده اند توصیه می شود. در این مسیر باید از قلعه بلند و مبارکیه عبور کنید تا به کاروانسرا برسید.
- مسیر کاشان: از سمت کاشان نیز باید وارد آران و بیدگل شوید. پس از عبور از مرنجاب و سفیدکوه به کاروانسرای قصر بهرام می رسید.
در مورد باغ عباس آباد مازندران چه می دانید؟
