در مورد روستای زیارت گرگان چه میدانید؟

زیات یکی از روستاهای بخش مرکزی شهرستان گرگان در استان گلستان ایران است.این روستا در دهستان استرآباد جنوبی قرار داشته و براساس سرشماری سال ۱۳۸۵جمعیت آن ۲٬۲۸۰ نفر (۴۷۸ خانوار) بوده است.زیارت در ادامه جاده ناهارخوران به سوی کوهستان های جنوب شهر گرگان حدود ۱۰ کیلومتر جلوتر از ناهارخوران قرار دارد. در سال ۱۳۸۵ خورشیدی حدود دو هزار نفر در روستای زیارت زندگی می کردند. این روستا گالش نشین است اما گالش ها در این منطقه در حال ترک سبک زندگی گله داری سنتی و مقیم شدن و اشتغال به کارهای کشاورزی و ساخت وساز هستند.

چرا روستای زیارت؟

• فرصت تماشای چشم اندازهای کم نظیر چیزی نیست که به این راحتی ها از خیرش بگذرید.
• در این روستا امکانات خوب اقامتی و رفاهی وجود دارد.
• پیشینه این روستا قابل توجه است.
• فروشگاه های خوبی برای خرید محصولات محلی دارد.

روستای زیارت کجاست؟

روستای زیارت یکی از مناطق ییلاقی و خوش آب وهوا و از جاذبه های گردشگری استان گلستان است که در مجاورت شهر گرگان، مرکز این استان قرار دارد. این روستا در حدود ۱۲ کیلومتری جنوب پارک جنگلی ناهارخوران و در یکی از دهستان های بخش مرکزی گرگان به نام دهستان استرآباد جنوبی واقع شده است. فاصله روستای زیارت تا مرکز شهر گرگان، ۱۸ کیلومتر و حدود نیم ساعت رانندگی است. این روستا با تهران، ۴۳۰ کیلومتر فاصله دارد و برای رسیدن به آن، باید حدود ۶ ساعت و نیم رانندگی کنید.

اختلاف دمای ۱۰ تا ۱۵ درجه سانتی گراد روستای زیارت با شهر گرگان و فاصله کم آن با مرکز شهر، این روستا را تبدیل به منطقه ای ییلاقی و گردشگری کرده است. این روستا که در ارتفاع ۱,۵۶۳ متری از سطح دریا واقع شده است، از سمت شمال به جنگل های ناهارخوران و ارتفاعات بندسر، از سمت غرب به کوه های ادیم، مازوکش و کمر سر، از سمت شرق به ارتفاعات خال دره و از سمت جنوب به کوه های جنگلی زیارت و آبشار باشکوه آن محدود می شود. روستای زیارت در دامنه کوه های اطراف گیلان و در مجاورت رودخانه خاصه رود، گسترش یافته است.

• آدرس روستای زیارت گرگان: استان گلستان، گرگان، جنوب منطقه ناهارخوران

وجه تسمیه روستای زیارت

از نام روستای زیارت این طور برمی آید که این روستا، مکانی برای زیارت و عبادت بوده است؛ اما باید بدانید که این روستا علاوه بر جاذبه های زیارتی، دارای دیدنی های طبیعی و تفریحات بسیاری است. درباره وجه تسمیه نام روستای زیارت، فرضیه های متفاوتی وجود دارد. یکی از دلایل این نام گذاری، وجود بارگاه امامزاده عبدالله در بافت سنتی این روستا و سفارش ایشان است. البته شواهد به دست آمده از شهر سوخته در سیستان و بلوچستان و روایت های تاریخی بوداییان نشان می دهند که از گذشته های دور، افراد بسیاری به دلیل موقعیت جغرافیایی این روستا، برای عبادت به این مکان می آمده اند.

طبق یکی دیگر از فرضیه های موجود، گفته می شود در یکی از مناطق این روستا به نام «شهربت»، آتشکده ای بزرگ وجود داشته که محل تجمع زرتشتیان، قربانگاه و محل زیارت بوده است. شهربت، نام قدیم این منطقه بوده که در طول سال ها به زیارت تبدیل شده است؛ زیرا این روستا، محل حکومت آل زیار بوده است. روستای زیارت با نام های دیگری چون زیارت خاصه رود، زیارت خسرو و زیارات نیز شناخته می شود.

تاریخچه روستای زیارت

قدمت روستای زیارت به صدها سال قبل برمی گردد و در منابع تاریخی، در تاریخ ۹۸۹ هجری قمری به قلعه ها و آبادی های این منطقه اشاره شده است. اهالی روستای زیارت معتقدند که این روستا بازمانده ای از یک شهر بزرگ بوده و مشخص نیست که چرا به این وضعیت درآمده است.

روستای زیارت، یکی از ۱۰ روستای دارای بافت باارزش تاریخی کشور است و بافت سنتی و خانه های قدیمی آن به ثبت ملی رسیده اند. قدمت حدود ۴۰ خانه از بناهای روستای زیارت به دوران قاجار و پهلوی برمی گردد. در ضمن در نزدیکی روستا، سه محوطه تاریخی به نام های «کفترخوسه»، «شهربَت» و «محوطه پشتلام» در راستای حفظ جلوه های تاریخی این منطقه به ثبت رسیده اند.

درباره محوطه های تاریخی روستا که دلیل ثبت روستای زیارت در آثار ملی هستند، گفته می شود که پس از فتح ایران به دست سپاه اسلام، مردم شهربت برخلاف مردم شهر قدیمی گرگان تسلیم نشدند و تا لحظه آخر جنگیدند. آن ها نمی خواستند که از دین زرتشتی دست بردارند و به اسلام روی بیاورند؛ به همین دلیل، برخی اعتقاد دارند که مردمان زرتشتی این روستا طلسم شدند و از این منطقه، به عنوان شهر طلسم شده یاد می کنند.

حادثه به آتش کشیده شدن روستای زیارت

در دوران سلطنت رضا شاه پهلوی، روستای زیارت به بهانه شهرنشین کردن مردم و گوشمالی آن ها به آتش کشیده شد در دوران سلطنت رضا شاه پهلوی، روستای زیارت به بهانه شهرنشین کردن مردم و گوشمالی آن ها به آتش کشیده شد، اهالی از روستا اخراج و به جنوب گرگان تبعید شدند. پس از گذشت مدت زمانی کوتاه، گرمای شدید و بیماری وبا، جان تعداد زیادی از اهالی روستای زیارت را گرفت.

پس از این اتفاق، بخشی از مردم زیارت با وجود منع شدید و قوانین سختگیرانه دوباره به روستا کوچ کردند یا به روستاهای مجاور رفتند. روستای زیارت پس از این تاریخ، جانی تازه گرفت و بعد از اصلاح اراضی در سال ۱۳۴۲ شمسی، زمين های مردم روستای زيارت دارای سند شدند.

معماری سنتی روستای زیارت

بناها و خانه های روستای زیارت با سبک معماری قابل توجهی ساخته شده اند. در گذشته برای ساخت وساز، در ابتدا در دورتادور بنا، یک پی ۵۰ سانتی متر در ۵۰ سانتی متر کنده می شد تا خاک بکر در دسترس قرار بگیرد. سپس یک چاهک ۱۲۰ سانتی متری برای جای ستون ها حفر می شد و پس از قرار دادن تخته سنگ، آن ها را تراز می کردند. ستون ها در معماری سنتی روستای زیارت دارای کلاهک بودند. پس از سرپا شدن ستون ها، یک تیر چوبی (دوش کش) روی آن ها گذاشته می شد و سپس آن ها را با میخ دوسر (اسکو) محکم می کردند. در ادامه کار، نوبت به چوب ریزی، تخته ریزی و نال کوبی (نال به چوب قطور، مکعب مستطیل شکل و با کیفیت گفته می شد) می رسید. پس از پوشاندن چوب ها با گل، در ابتدا ستون های طبقه بالا سرپا می شدند و بین آن ها بادبند ضربدری قرار می گرفت. آن ها بین ستون ها، یک ستون کمکی به فاصله ۵۰ سانتی متر می گذاشتند و روی ستون را با شمیش (شاخه درخت شبیه میله گرد ۱۸) می بافتند. در ادامه روی ستون را با گل می پوشاندند و سپس به ظرافت گچکاری، گلکاری انجام می دادند.

در ادامه پس از چوب ریزی و تخته کوبی سقف، روی سقف نیز گلکاری می شد. نوع بام خانه های روستای زیارت نیز از نوع خرپای چوبی بود که روی آن با چوب، سفال، حلب یا ایرانیت پوشانده می شد. ستون ها از چوب درخت سرخدار ساخته می شدند و چوب سقف اتاق ها نیز اغلب از جنس نرات بود. آشپزخانه و سرویس بهداشتی خانه های روستای زیارت در حیاط قرار داشت. نحوه چینش اتاق ها و فضاها نیز به این صورت بود که اول ایوان، سپس پذیرایی (میان خانه) و بعد اتاق خواب ها؛ اتاق خواب مهمان نیز کنار ایوان قرار داشت. زیرزمین خانه های روستای زیارت به کارگاه بافندگی اختصاص داشت و گاهی نیز به عنوان آشپزخانه مورد استفاده اهالی خانه قرار می گرفت. مناطق مهم روستای زیارت بر اساس قیمت زمین و امکانات به ۹ بخش تقسیم می شوند:

• بافت روستا و قسمتی از کفتر خوسه
• منطقه میدان و سرخ چشمه
• کفتر خوسه
• جاده آبشار و گاو خوسه
• دلوا و حاجیللم
• جوزستان و نخود چشمه و ادیم
• تپه و گرگولو
• سرتخته
• شهربت و تول بن

دیدنی های زیارت

اولین چیزی که با ورود به حریم روستا به چشم تان می آید ویلا های نوسازی هستند که سنخیتی با فضای روستا ندارند و شاید کمی هم توی ذوق تان بزنند؛ اما کمی بعد این بافت قدیمی روستاست که خودش را به شما می نمایاند و جذابیت سفر از همین جا آغاز می شود.

• معماری جذاب و جلوه تاریخی: روستای زیارت متشکل از کوچه های پیچ در پیچ و باریکی است که نمای بیرونی روستا را شکل می دهند. خانه های دو طبقه روستا به شکل خاصی در کنار هم چیده شده و کم کم معابر شکل گرفته اند. سنگ و چوب عمده ترین مصالح در ساخت خانه ها هستند. برای جلوگیری از نفوذ رطوبت، دیوارها با کرسی چینی بنا شده اند و کف خانه ها در فاصله نیم تا یک متری از سطح زمین قرار دارند. بیشتر خانه های زیارت فاقد حیاط مستقل هستند و بافتی شبه پلکانی دارند؛ به این صورت که مانند روستای تاریخی و معروف ماسوله، حیاط خانه ها قسمتی از معابر یا بام خانه جلویی را شکل می دهد.
• داستان های جالب شهربت : می گویند بعد از فتح ایران به دست سپاه اسلام مردم شهربت برخلاف مردم شهر قدیمی گرگان تسلیم نشدند و تا لحظه آخر جنگیدند. گفته می شود شهربت و تمام مردمان زرتشتی اش بوسیله طلسمی غیر قابل تسخیر شدند.اهالی روستا از این منطقه با نام شهر طلسم شده یاد می کنند. بعضی ها بر این باورند که در سال 83 با رسیدن وسعت خرید و فروش زمین به شهربت، همه چیز طلسم شد.

آبشارهای زیارت

تعدادی آبشار در حوالی روستای زیارت قرار دارند که طبیعت گردان را به سوی خود می کشانند:

• آبشار دوقلو : یکی از دیدنی های طبیعی روستای زیارت آبشار دوقلو است که در 5 کیلومتری جنوب روستا و 19 کیلومتری جنوب گرگان قرار دارد و رسیدن به آن مستلزم 15 دقیقه پیاده روی است. این آبشار در مسیر رود آبشار -یکی از شاخه های فرعی رودخانه خاصه رود زیارت- شکل گرفته است و دل طبیعت گردها را می برد. اینجا در واقع دو آبشار می بینید که از ارتفاع 15متر به داخل حوضچه ای می ریزند. ذرات آب در هوای محوطه آبشار معلق هستند و رطوبت بالا باعث شده تا روی تخته سنگ ها نیز پوشیده از خزه و گلسنگ باشد. این مجموعه در محدوده منطقه حفاظت شده قرار دارد؛ اما استفاده دام ها از آن و تردد بدون کنترل انسان از مشکلاتی است که این تفرجگاه با آنها دست و پنجه نرم می کند.
• آبشارهای دره تل انبار: در این دره 53 آبشار 2 تا 40 متری را می بینید که ارتفاع 20 عدد از آنها به بیش از 10 متر می رسد.
• آبشار خال دره: آبشار خال دره که با نام جل دُره نیز شناخته می شود در شرق روستا و در میان دره ای زیبا قرار دارد. تنها با یک راهنمای کاربلد محلی می توانید به این آبشار برسید.

تفریح در روستای زیارت

باوجود اطلاعاتی که از روستا به شما دادیم، دستتان برای انتخاب تفریحات مختلف کاملاً باز است؛ اما به طور اجمالی می توان تفریحات ممکن در این روستا را به این صورت نام برد:

• جنگل نوردی و تفرج در طبیعت؛
• کوه نوردی و دیدن زیارتگاه های روی کوه و تپه؛
• استراحت در خانه های محلی و لذت بردن از هوای پاک و معماری جذاب روستا.

اگر تابستان راهی روستا می شوید، قدم زدن در جنگل و چیدن میوه هایی مانند توت فرنگی را فراموش نکنید. ازگیل های جنگلی در پاییز هم گزینه جذاب دیگری هستند که در طی جنگل نوردی باید نگاهی به آن ها داشته باشید. جنگل های گرگان و روستاهایش در همه فصل ها زیبا هستند. فرقی ندارد که پاییز به آن ها سر می زنید یا بهار، همه روزهای سال جذابیت های خودشان را دارند.

مسیر دسترسی روستای زیارت

مسیر دسترسی به روستای زیارت با وجود رستوران ها، کافه ها و کیوسک های کنار جاده، خود یکی از جاذبه های این روستا است .مسیر دسترسی به روستای زیارت از جاده ناهارخوران شهر گرگان آغاز می شود. برای رسیدن به این روستایی ییلاقی، جاده را تا انتها بروید تا به یک میدان برسید. از این میدان، دو مسیر در پیش روی شما است؛ یک مسیر برگشت به ناهار خوران و مرکز گرگان و مسیر روستای زیارت. از میدان، یک جاده هفت کیلومتری در حدود ۲۰ دقیقه شما را به روستای زیارت می رساند؛ جاده ای جنگلی، زیبا، پرپیچ وخم با پیچ های تند و رو به بالا و کمی خطرناک. پس از طی کردن این هفت کیلومتر، به بخشی از جاده می رسید که سنگ فرش شده است و این دقیقا نشانه ورود شما به روستای زیارت است.

مسیر دسترسی به روستای زیارت با وجود رستوران ها، کافه ها و کیوسک های کنار جاده، خود یکی از جاذبه های این روستا است و رانندگی در آن، لذت سفر را دو چندان می کند. جالب است بدانید که برخی از طبیعت گردان این مسیر را با پای پیاده طی می کنند؛ اما برای این کار باید سابقه کوهنوردی یا طی کردن مسیر های سربالایی داشته باشید؛ در غیر این صورت بعید است که از پس آن برآیید. مسیر برگشت از روستای زیارت، سرپایینی است و فشار کمتری به افراد وارد می کند؛ برای همین، تازه کارها این مسیر را برای برگشت انتخاب می کنند.اگر ماشین شخصی ندارید، برای رسیدن به روستا، سوار تاکسی هایی شوید که شما را از ایستگاه سازمان آب گرگان به روستا می رسانند. شما همچنین می توانید از تاکسی های اینترنتی نیز استفاده کنید.

در این نوشته از زیبایی های یکی دیگر از مناطق خاص شمال ایران برایتان گفتیم. شما هم تجربه سفر به استان گلستان را دارید؟ گرگان را خوب گشته اید؟ شما هم روستای زیارت را دیده اید؟ چه چیزی در آن، شما را بیشتر از همه به خود جلب کرده است؟

در مورد روستای کنگ مشهد چه می دانید؟