درباره کتاب عطر سنبل عطر کاج اثر فیروزه جزایری دوما

درباره فیروزه جزایری دوما

فیروزه جزایری در سن ۷ سالگی، به همراه خانواده از طرف شرکت نفت ایران که پدرش در آن به عنوان مهندس کار می کرد، به شهر وایتیر در کالیفرنیا رفت. پس از دو سال زندگی در آمریکا به ایران بازگشت و در اهواز و تهران به سر برد. دو سال بعد، دوباره خانوادهٔ وی به آمریکا برگشتند و ابتدا در وایتیر و سپس در نیوپورت بیچ ساکن شدند. فیروزه جزایری سپس به تحصیل در دانشگاه برکلی پرداخت و در آنجا با یک مرد فرانسوی ازدواج کرد. وی با نوشتن کتاب خاطرات خود که به نام Funny in Farsi, A Memoir of Growing Up Iranian in America در آمریکا منتشر شد، به شهرت رسید. این کتاب یکی از پرفروش ترین کتاب های آمریکا در چند سال اخیر بوده است. همچنین این کتاب، یکی از ۳ نامزد نهایی جایزه ترنر در سال ۲۰۰۵ و همچنین نامزد جایزه پن در بخش آثار خلاقهٔ غیرتخیلی شد. وی اولین فرد آسیایی است که اثر وی جزء نامزدهای نهایی جایزهٔ ترنر انتخاب شده است. این کتاب توسط محمد سلیمانی نیا و با عنوان عطر سنبل، عطر کاج به فارسی برگردانده شده است. در ۳۱ ژوئیه ۲۰۱۴ وی طی پیامی و با ذکر پاره ای دلایل، از خوانندگان کتاب هایش خواست که تنها نسخه انگلیسی کتاب های او را خریداری کنند.

درباره کتاب عطر سنبل عطر کاج

ماجرای اين كتاب در واقع زندگينامه ی دختر هفت ساله ای است كه همراه خانواده اش ازخوزستان؛ ايران به كاليفرنيای آمريكا می رود. اين دختر داستان زندگیش را از روز ورودش به امريكا تا الان كه زنی حدود پنجاه ساله است بيان می كند. زبان كتاب طنز است. درونمايه ی اصلی اين داستان مهاجرت و پیامدهای آن است. خواننده با خواندن اين داستان در غم و شادی نويسنده از زندگی در جامعه ای چند فرهنگی كه فرهنگ غالب در آن فرهنگ زور است، شريك می شود. نويسنده با طنزی زيبا عمق فاجعه ی زندگی با انسان هايی كه خود را برتر می دانند و مدام با تبليغات اين برتری را به رخ می كشند بيان می كند. احساس ناامنی در محيط جديد، تغيير روابط اجتماعی و خانوادگی و تغيير نيازها و خواسته ها از موضوعات ديگری است كه با زبانی ساده در اين كتاب بيان شده است. در اين كتاب هم چنين تأثير شديد رسانه ها و تبليغات بر زندگی مردم به خوبی بيان شده است.

قسمت هایی از کتاب عطر سنبل عطر کاج

• قبل از اینکه با فرانسوا ازدواج کنم به او گفتم من تیر و طایفه ام هم سر جهازم است. فرانسوا گفت که عاشق تیر و طایفه است به خصوص مال من. حالا هر وقت به دیدن فامیل می رویم که همه شیفته ی شوهرم هستند می بینم که ازدواج او با من اصلا به خاطر همین تیر و طایفه بوده. بدون خویشانم من یک رشته نخ هستم با همدیگر یک فرش ایرانی رنگارنگ و پر نقش و نگار می سازیم. یا مثلا: چینی های لیموژ در نبودشان لذت بیشتری به ارمغان آورده بودند تا وقتی که توی گنجه بودند.
• توی فامیل ما مدت اقامت با واحد فصل شمرده می شد. کسی به خودش زحمت نمی داد نصف کره زمین را طی کند تا فقط ماه دسامبر را بماند. می ماند و بهار کالیفرنیا، مراسم فارغ التحصیلی بچه ها در تابستان، و جشن هالووین را می دید. مهم نبود که خانه برای خود ما هم به زحمت جا داشت.
• من و فرانسوا تصمیم داریم به فرزندانمان چیز با ارزش تری بدهیم. این حقیقت ساده که بهترین راه برای گذر از مسیر زندگی این است که انسان اهداکننده ی عمده ی مهربانی باشد. به آنها خواهیم گفت که ممکن است کسی با داشتن کلی اشیاء زیبا و قیمتی هنوز بینوا باشد. و گاهی داشتن دستور پخت کیک شکلاتی کافی ست تا انسان بسیار خوشحال تر شود.

نقد و بررسی کتاب عطر سنبل عطر کاج

«عطر سنبل، عطر کاج» کتابی ست جذاب و ساده که با لحنی طنز آمیز منتخبی از خاطرات ِ «فیروزه جزایری دوما» نویسندهٔ کتاب را به عنوان مهاجری ایرانی الاصل ِ ساکن آمریکا بیان می کند. نثر کتاب بسیار ساده، روان و دوست داشتنی ست و در آن از عبارات مسجع، مفاهیم فلسفی و استعارات ِ پیچیده خبری نیست. در این کتاب با طنز بسیار گیرا و جذابی رو به رو هستیم که حاصل ِ تقابل دوِ فرهنگ ایرانی و آمریکایی ست که از زبان یک نویسندهٔ غیر حرفه ای با زیبایی هر چه تمام تر بیان می شود. «جزایری دوما» در این کتاب از زندگی ایرانی می گوید، از تقابل فرهنگ ایرانی و غربی، از تفاوت بوی خوش سنبل ِ سفرهٔ هفت سین و عطر کاج ِ کریسمس، از سنتهای ایرانی و اصالت هایش و تفاوت آن با زندگی مدرن آمریکایی با تمام امکاناتش و تمام ِ این تفاوت ها را با سادگی هر چه تمام تر همراه با چاشنی طنز به گونه ای بیان می کند که به کسی بر نمی خورد. بر خلاف نظر عده ای (بخصوص سایت خبری مبارزین) که معتقدند: «دوما چهرهٔ خانوادهٔ ایرانی را زشت و مشمئزکننده ترسیم کرده است» معتقدم با وجود برخی موارد ِ قابل چشم پوشی که آن هم به علت نوع نگرش و محیطی ست که نویسنده در آن بزرگ شده است سایر موارد هیچ گونه احساس حقارت یا توهینی را به خوانندهٔ داستان منتقل نمی کند. یکی از مهم ترین مواردی که نویسنده به علت تفاوت فرهنگی و تبلیغات ِ نامناسب غرب از آن بی اطلاع مانده و دربارهٔ آن به اشتباه قضاوت کرده است پدیده و رویداد «انقلاب اسلامی» ست، به عنوان مثال در جایی از کتاب بی اطلاعی نویسنده ازعظمت انقلاب اسلامی با گفتن این جمله مشخص می شود: «چقدر غم انگیز است که مردم (آمریکا) به آسانی از تمام یک ملت (ایران) به خاطر کارهای عده کمی متنفر می شوند» و یا وقتی که از ازدواج و فرهنگ ِ ازدواج در ایران صحبت می کند آن را این گونه بیان می کند: «ازدواج در فرهنگ ما کاری به عشق و عاشقی ندارد، بیشتر انتخابی و مصلحتی است. اگر خانم و آقای احمدی از آقا و خانم نجاتی خوششان بیاید فرزندانشان باید با هم ازدواج کنند! از طرف دیگر اگر پدر و مادر ها از هم خوششان نیاید ولی بچه ها همدیگر را دوست داشته باشند، خوب همین وقتهاست که اشعار غمگین ِ عاشقانه سروده می شود…» باید قبول کرد که «فیروزه جزایری دوما» فقط ۷ سال ِ اول ِ زندگی خود را در ایران بوده و صد البته بسیار منطقی ست که خاطرات زیادی از آن سال ها در ذهن او باقی نمانده است و آنچه در ذهن اوست بیشتر به سرک کشیدن در گنجهٔ لباسهای قدیمی شباهت دارد که به درد پوشیدن نمی خورند و فقط یاد آور ِ خاطراتی دور هستند؛ شاید بهتر بود «دوما» دربارهٔ ازدواج و فرهنگ ِ ازدواج در ایران بیشتر و به روز تر می نوشت، اما با این وجود نمی توان از ارزش کار او، زیبایی داستان ها، طنز واقعگرایانه و واقعیاتی که در کتاب مطرح شده اند به راحتی چشم پوشی کرد. باید قبول کرد این کتاب نه تنها برای ما ایرانی ها دریچه ای رو به فرهنگ آمریکایی ست بلکه دریچه ای باز تر از فرهنگ ایرانی برای آمریکایی هاست. با وجود موارد بیان شده در بالا باید اذعان داشت که مهم ترین ویژگی و امتیاز ِ «جزایری دوما» آشنایی او با فرهنگ و ادبیات آمریکایی – ایرانی ست؛ آنجا که خوانندهٔ داستانش را در تمام طول داستان در یک همزاد پنداری عمیق و دوست داشتنی فرو می برد؛ «فیروزه جزایری دوما» قبل از آنکه یک آمریکایی باشد یک ایرانی ست و همین تعلق خاطر ِ نویسنده به ایران و فرهنگ ایرانی ست که سبب می شود خوانندهٔ «عطر سنبل، عطر کاج» با وسواس و هیجانی خاص به سرنوشت شخصیت ها و ماجرا ها دقت کند و منتظر اتفاقات ِ خنده داری باشد که ممکن است گاهی برای خود او نیز رخ داده باشد که اگر غیر از این بود هرگز در خلال داستان و با خواندن ماجراهای آنکه در تقابل ِ شخصیت ایرانی با آمریکایی رخ می دهد بلند بلند نمی خندید! اما به عنوان مطلب پایانی باید اشاره ای به ترجمهٔ کتاب داشت. با وجود اینکه «فیروزه جزایری دوما» خود ایرانی ست اما کتاب توسط ِ «محمد سلیمانی نیا» به فارسی ترجمه شده است؛ ترجمه ای روان، زیبا و تقریبا بی نقص. اما اوج ترجمهٔ کتاب تغییر نام آن از «خنده دار به فارسی» به «عطر سنبل، عطر کاج» است که بدون شک زیبا ترین و گویا ترین نامی بود که می شد بر این کتاب گذاشت.

شناسنامه کتاب عطر سنبل عطر کاج

• نویسنده: فیروزه جزایری دوما
• مترجم: محمد سلیمانی نیا
• زبان: فارسی
• ناشر چاپی: نشر قصه
• تعداد صفحات: 192
• موضوع کتاب: خاطرات دوران بلوغ
• نسخه الکترونیکی:دارد
• نسخه صوتی : دارد

امیدوارم از محتوای معرفی کتاب نهایت لذت را برده باشید و برای کسانی که کتاب دوست هستند، میتوانید ارسال نمایید و برای مشاهده ی مطالب پر محتوای دیگر میتوانید به بخش فرهنگ و هنر ساعدنیوز مراجعه نمایید. همچنین شما نیز بهترین کتابی که تا حال مطالعه کرده اید، برای ما معرفی نمایید. از همراهی شما بسیار سپاسگزارم.

درباره کتاب عشق در زبان وبا اثر گابریل گارسیا مارکز