درباره مضراب سنتور چه می دانید؟

مضراب سنتور به دو چوب نازک که به وسیله ی آن سنتور را می نوازند گفته می شود (ابزار نواختن ساز سنتور). برخی از سازها مانند تار و سه تار بدون مضراب و توسط انگشتان قابل اجرا و نواختن هستند؛ اما اجرای سنتور بدون مضراب غیر ممکن است. سنتور سازی است که اگر نوازنده بر آن چیره شود، می تواند بوسیله آن کارهای زیبا و ماندگاری بیافریند.زیرا بر خلاف ساز تار و سه تار که مضراب زدن با یک دست آن هم دست راست انجام می شود، در ساز سنتور این قابلیت را دارد که نوازنده از هر دو دست برای نواختن مضراب ها استفاده می کند و این مزیت موجب اجرای سرعتی، قدرتی و همچنین تکنیکی در این ساز میشود.

ویژگی های یک مضراب خوب چیست؟

کیفیت یک مضراب از چند جنبه بررسی می شود. چوب، طراحی، کیفیت ساخت، وزن، نوع نمد، ابعاد و... در حالت کلی هیچ استاندارد مشخص و جهانی ای برای ساخت یک مضراب وجود ندارد. بنابراین نمی شود گفت چون این مضراب وزنش X گرم است، سبک یا سنگین است و خوب نیست. اما بر اساس تجربه، معیارها به صورت کلی بررسی می شوند، مثلا نباید وزنش خیلی سبک یا خیلی سنگین و دمش خیلی بلند،کوتاه یا پهن باشد. درمورد حلقه هم باید گفت که حلقه مضراب برای تعادل وزن و ثبات، نباید بسته باشد و شکل حرف «ع» انتهای مضراب باید حفظ شود و بسیاری موارد دیگر.

جنس مضراب از چیست و چه رنگی دارد؟

معمولا از چوب های مختلفی نظیر چوب درخت گردو، عناب، شمشاد، نارنج، ازگیل، گلابی و … برای ساخت مضراب سنتور استفاده می شود. رنگ مضراب بهتر است تا در تمام طول آن یکسان و تکرنگ باشد. اگر ساقه و سر مضراب هر کدام دارای رنگ جداگانه ای باشند باعث خستگی چشم نوازنده خواهد شد.

مضراب از چه بخش هایی تشکیل شده است؟

• حلقه ی مضراب: محل گرفتن مضراب.
• ساق مضراب: قسمتی از مضراب که حلقه و سر مضراب را به یکدیگر متصل می کند.
• سر مضراب: قسمتی از مضراب که روی سیم های ساز فرود می آید.

مضراب سنتور باید چه حالتی داشته باشد؟

• پله زیر سر مضراب:

اضافه شدن یک برامدگی زیر سر مضراب,برای آن است که در هنگام نوازندگی فاصله ساق مضراب با سیمهای پایینتر سنتور بیشتر شود و در نتیجه احتمال برخورد ساق مضراب با سیمهای پایینی بسیار کم گردد.
پهن بودن حلقه و دم مضرابها (1cm)
که موجب تسلط بیشتر نوازنده در به حرکت دراوردن مضراب میشود.زیرا پهن بودن چوب این قسمت باعث میگردد مضراب در بین انگشتان به چپ و راست منحرف نشود و با دقت بیشتری به حرکت در اید.

• نازک شدن تدریجی ساق مضراب بعد از حلقه:

در مضرابهای معمول مضراب از وسطهای حلقه به سمت ساق شروع به نازک شدن میکند و نصف حلقه نازک میشود که باعث کم شدن تسلط بر حرکت و کم شدن استقامت مضرابها میگردد.در این مضرابها روند نازک شدن بعد از حلقه است که هم باعث پهن ماندن حلقه و هم کلفت ماندن اول ساق مضراب ( بعد از حلقه ) و موجب استقامت بیشتر ساق در برابر شکستگی و زیبایی بیشتر ساختمان مضراب میشود.

• کلفت بودن محل اتصال ساق و سر مضراب:

این امر سبب میشود احتمال شکستگی از ان ناحیه کم شود.

• وزن مضراب:

در ساختن و تراش مضرابها دقت بر ان شده است که قسمتهای مضراب به حدی نازک یا کلفت شود که هم استقامت مضراب کم نشود و هم وزن ان به اندازه مطلوب باشد که در بهتر شدن نوازندگی نقش مهمی ایفا میکند.از جمله نکات در نظر گرفته شده دیگر این است که سعی بر ان شده است تا قسمتهای مضراب به حدی ساییده شوند که وزن بین حلقه مضراب و وزن ساق و سر مضراب به تعادل برسد.این تعادل وزن باعث راحت تر شدن و اجرای بهتر تکنیکهای نوازندگی سنتور میشود.

• نکات تزئینی:

شیارهای زیر حلقه که به سمت بالا کشیده شده اند و شیارهای محل اتصال ساق و حلقه که به سمت عقب کشیده شده اند.تمامی کناره های مضراب پخ خورده اند و سمباده کاری شده اند.

مضراب سخت و بدون نمد:

مضراب سخت به مضرابی گفته می شود که سر آن (قسمتی که با سیم ها تماس می یابد) هیچ گونه پوششی نداشته باشد. (عموما در قسمت سر سنتور از ارچه ی نمد استفاده می شود).

استفاده از این نوع مضراب در زمان های قدیم باب بوده و نواختن با این نوع مضراب نیازمند تبحر و دقت و هوش بالایی است؛ زیرا کوچک ترین حرکت مضراب روی سیم ها در صدایی که ایجاد می شود موثر است.

برای نواختن با این نوع مضراب باید جنس مضراب بسیار نرم باشد یا به اصطلاح حالت ارتجاعی داشته باشد و اینکه هر چهار رشته سیم ساز دقیقا کوک یکسانی داشته باشند در غیر این صورت صدای تک سیم هایی که از کوک خارج شده اند به گوش نمی رسد.

تفاوت مضراب با نمد و بدون نمد چیست؟

صدای سنتور با مضراب با نمد و بی نمد (لُخت) بسیار تفاوت دارد و این تفاوت برای هر شنونده ای به وضوح مشخص است. علاوه بر این شیوه ی سنتور نوازی با مضراب بی نمد نیز متفاوت و نیازمند تمرین است. مضراب های بدون نمد از لحاظ ساختاری نیز متفاوت هستند، سر پهن تری دارند و حتی ممکن است ابعاد اجزای دیگرشان نیز متفاوت باشد.

مزیت استفاده از اسفنج به جای نمد برای نواختن سنتور:

ممکن است شما در هنگام نواختن یا تمرین در ساعاتی از شبانه روز باشید که اطرافیان شما در حال استراحت و خواب باشند یا اینکه در یک مکان عمومی مانند خوابگاه باشید. بهتر است در این شرایط برای پایین آوردن صدای حاصله از نواختن سنتور از اسفنج به جای نمد استفاده کنید زیرا صدایی که از مضراب اسفنج دار تولید می شود بسیار آرام تر و ملایم تر از مضراب نمدی است.

توجه داشته باشید که از اسفنج فشرده و نرم استفاده کنید و با مضراب اسفنج دار هیچ وقت خیلی قوی اجرا نکنید زیرا خیلی زود از بین می رود.

نکات مهم در مورد مضراب سنتور:

• برای زیاد کردن صدای مضراب یا به اصطلاح تیز بودن صدای مضراب، نمد باید نازک باشد.
• برای کم کردن صدای مضراب باید از نمد ضخیم استفاده نمود.
• برای اینکه صدای مضراب بسیار نرم و آرام باشد باید از اسفنج «فویل» استفاده نمود.
• با مضراب اسفنج دار هیچ وقت قوی اجرا نکنید، چون زود از بین می رود و صدای اصلی از ساز ایجاد نمی شود.

نحوه ی نگهداری از مضراب سنتور:

بهتر است مضراب را در جعبه ی مخصوص خود نگهداری کنید و توجه داشته باشید که ساق مضراب بسیار باریک است و برای جلوگیری از تاب برداشتن آن بهتر است یک عدد رطوبت گیر در داخل جعبه داشته باشید زیرا رطوبت باعث تاب برداشتن مضراب خواهد شد. بیش از یک جفت مضراب درون جعبه قرار ندهید. همچنین هیچ چیزی حتی یک برگه کاغذ هم روی مضراب قرار ندهید و مضراب را دور از دسترس کودکان نگهداری کنید و هنگام جابه جایی سنتور مضراب را هم درون جعبه اش قرار داده و با ان جابه جا کنید. سعی کنید مضراب ها را وقتی درون جعبه می گذارید، در جعبه را با شدت نبندید که باعث آسیب رساندن به مضراب ها شوید.

نکاتی که قبل از خرید میز سنتور باید بدانید