کوکاکولا اولین بار به عنوان دارو وارد بازار شد؛ اما ترکیبات آن تغییر کرد و امروزه ۹۴ درصد مردم دنیا آن را به عنوان یکی از نوشیدنی های محبوب جهان می شناسند. نوشابه کوکاکولا در سال ۱۸۸۶ و توسط یک داروساز به نام جان پمبرتون (John Pemberton) در کلمبوس جورجیا اختراع شد. این نوشیدنی ابتدا به عنوان دارو عرضه می شد و فرمول ساخت آن به صورت اتفاقی بعد از ترکیب شدن با آب گازدار به دست آمد. حق امیتاز این برند و فرمول ساخت این نوشیدنی که تعداد افراد کمی از آن مطلع هستند در سال ۱۸۸۹ توسط آسا کندلر (Asa Candler) خریداری شد و او شرکت کوکاکولا را در سال ۱۸۹۲ راه اندازی کرد. این شرکت امروزه به عنوان یکی از بزرگ ترین تولیدکنندگان نوشیدنی و مواد غذایی جهان شناخته می شود و دفتر اصلی آن در شهر آتلانتا ایالت جورجیا قرار دارد. این برند نوشیدنی های متنوعی تولید می کند و جالب است بدانید که برندهای فانتا، دسانی، اسپرایت و کوکاکولا زیرو زیر مجموعه ی کوکاکولا هستند.
داستان شکل گیری برند کوکاکولا
جان پمبرتون که دکتر داروساز بود بعد از شرکت در جنگ جهانی و به پایان رسیدن جنگ تصمیم گرفت که چیزی اختراع کند تا از نظر تجاری برایش درآمد خوبی داشته باشد. او داروهای زیادی اختراع کرد اما همه ی آن ها با شکست مواجه شدند و هیچ کدام از آن ها برای او پول ساز نبودند. بنابراین پمبرتون بعد از نقل مکان به آتلانتا تصمیم گرفت که شانسش را در بازار نوشیدنی امتحان کند. در آن زمان نوشیدنی های گازدار در میان مردم محبوب بودند بنابراین درست کردن یک نوشیدنی گازدار جدید می توانست شانس خوبی در بازار داشته باشد و به این ترتیب نوشابه های کوکاکولا برای اولین بار تولید شدند. در آن زمان کوکائین و کافئین دو ماده ی اصلی این نوشیدنی را تشکیل می دادند. کوکائین از برگ کوکا (Coca) گرفته می شد و کافئین آن نیز از دانه ی کولا (Kola) به دست می آمد. درواقع نام این نوشیدنی یعنی Coca-Cola هم از ترکیب نام دو ماده ی اصلی آن گرفته شده است که حرف K در کلمه ی Kola برای مقاصد تجاری به حرف C تغییر کرده است.
فرمول ساخت نوشابه های کوکاکولا
پمبرتون در هر گالون از شربت ۵ اونس (حدود ۱۴۲ گرم) برگ کوکا می ریخت که در آن زمان مقدار قابل توجهی بود. کندلر این فرمول را تغییر داد و مقدار آن را به یک دهم کاهش داد. به طوری که تخمین زده می شد در هر لیوان از این نوشابه ۹ میلی گرم از این ماده باشد. اما فرمول ساخت این نوشیدنی بازهم تغییر کرد و در سال ۱۹۰۳ برگ کوکا به طور کامل از فرمول ساخت این نوشیدنی کنار گذاشته شد. دانه های کولا منبع کافئین هستند و به عنوان طعم دهنده استفاده می شدند. دولت آمریکا در سال ۱۹۱۱ از این شرکت درخواست کرد که کافئین را از نوشیدنی های خود حذف کند. اما دادگاه به نفع شرکت کوکاکولا رای داد و تنها شرط آن ها این بود که باید از این به بعد نام کافئین و مقدار آن را در لیست مواد تشکیل دهنده در پشت بسته بندی محصولات درج کنند.
در آن زمان هر لیوان از نوشابه های کوکاکولا ۵ سنت قیمت داشت و روزانه به طور متوسط ۹ لیوان نوشابه در آتلانتا فروخته می شد. امروز تخمین زده می شود که میزان فروش روزانه ی این نوشابه ۱.۹ میلیارد بطری در سراسر جهان است. پمبرتون هیچ دانشی در مورد بازاریابی نداشت و ثبت فرمول ساخت این نوشیدنی و طراحی لوگوی آن را فرنک رابینسون (Frank Robinson) بر عهده گرفت. جالب است بدانید امروزه نیز لوگوی این برند به همان صورت نوشته می شود. کندلر در سال ۱۸۸۹ حق امتیاز و فرمول سری ساخت این نوشابه ها را به مبلغ حدود ۲ هزار و سیصد دلار از پمبرتون خرید. کندلر اولین مدیرعامل شرکت کوکاکولا است و توانست این برند را به طور رسمی وارد دنیای تجارت کند. پمبرتون در سال ۱۸۸۸ از دنیا رفت و هرگز نتوانست شاهد موفقیت چشم گیر اختراع خود باشد.
آسا کندلر یک مرد موفق اهل تجارت بود که توانست کوکاکولا را از یک اختراع تبدیل به یک تجارت کند. او می دانست که مردم در خیابان تشنه هستند و با استفاده از راه های خلاقانه نوشیدنی های خود را به آن ها معرفی می کرد. او در میان مردم کوپن پخش می کرد و آن ها را تشویق می کرد که این نوشیدنی را برای اولین بار و به طور رایگان میل کنند. او همچنین روی وسیله های مختلفی مانند ساعت، تقویم و حتی ترازوهای داروفروشی ها برند کوکاکولا را چاپ می کرد تا مردم نام این برند را در هر جایی که هستند ببینند و با آن آشنا شوند و البته ناگفته نماند که این روش تبلیغاتی بسیار موثر بود. در سال ۱۹۸۴ یک تاجر اهل میسی سیپی اولین شخصی بود که به ذهنش رسید این نوشیدنی ها را در بطری های مخصوص به فروش برساند. او ۱۲ عدد از این بطری ها را برای کندلر فرستاد اما هیچ پاسخ مثبتی از طرف او دریافت نکرد. کندلر یک تاجر نوآر و فوق العاده باهوش بود اما نتوانست متوجه شود که آینده ی نوشابه ها ی کوکاکولا در عرضه کردن آن ها در بطری های قابل حملی است که مصرف کنندگان بتوانند آن ها را در هرجایی با خود حمل کنند. ۵ سال بعد دو وکیل به نام های بنجامین توماس (Benjamin Thomas) و جوزف وایتهد (Joseph Whitehead) ایده ی فروختن نوشابه ها داخل بطری های مخصوص را بار دیگر مطرح کردند و توانستند کندلر را قانع کنند و حق انحصار فروش هر بطری نوشیدنی را به قیمت تنها یک دلار به ثبت رساندند.
المپیک ۱۹۲۸
هیچ کس به اندازه ی رابرت وودراف (Robert Woodruff) نتوانست روی شرکت کوکاکولا و موفقیت آن تأثیر بگذارد. در سال ۱۹۲۳ یعنی ۴ سال بعد از زمانی که پدرش ارنست وودراف (Ernest Woodruff) شرکت کوکاکولا را از آسا کندلر خریداری کرد رابرت ریاست شرکت را بر عهده گرفت. کندلر کوکاکولا را به مردم آمریکا معرفی کرد اما رئیس جدید این شرکت ۶۰ سال از عمر خود را صرف معرفی برند کوکاکولا به مردم دنیا کرد. وودراف یک نابغه ی بازاریابی بود که از هر فرصت مناسبی برای تبلیغات استفاده می کرد. او در سال ۱۹۲۸ نوشابه های کوکاکولا را برای اولین بار با بازی های المپیک که در آمستردام برگزار می شد آشنا کرد. وودراف نوشابه ها را در بسته بندی های ۶ تایی عرضه می کرد تا مشتری ها راحت تر بتوانند از نوشابه در منزل یا هنگام رفت وآمد استفاده کنند. این حرکت نه تنها موفقیت بزرگی برای این شرکت محسوب می شد بلکه باعث شد تا این نوشیدنی وارد زندگی های مردم شده و جزئی از آن شود.
عکسی که در بالا مشاهده می کنید تصویر یکی از کیوسک های کوکاکولا در المپیک ۱۹۲۸ آمستردام است. در این تصویر ۳ نفر از فروشندگان نوشابه های کوکاکولا را مشاهده می کنید که لباس و کلاه با لوگوی این برند را به تن کرده اند، روی شیشه ی این کیوسک نیز نقاشی دیده می شود که ویژگی های این نوشیدنی را به زبان هلندی برای خریداران ترجمه کرده است. نوشابه هایی که در این عکس می بینید همراه با ورزشکاران از آمریکا به هلند سفر کرده بودند.
در سال ۱۹۴۱ آمریکا وارد جنگ جهانی دوم شد و هزاران شهروند آمریکایی به نیروهای جنگ پیوستند. رابرت وودراف اعلام کرد هر مردی که یونیفرم جنگی به تن داشته باشد یک بطری نوشابه را می تواند به قیمت تنها ۵ سنت خریداری کند. در سال ۱۹۴۳ یکی از ژنرال های جنگ یک پیغام ضروری برای شرکت کوکاکولا فرستاد و از آن ها درخواست کرد تا نوشابه های خود را با کشتی به مناطق جنگی بفرستند. در دوران جنگ بسیاری از افراد اولین باری بود که این نوشیدنی را امتحان می کردند و از طعم و مزه ی آن خوششان آمده بود. بعد از به پایان رسیدن جنگ تجهیزات آن ها در همان مناطق باقی ماند و مقدمه ی ساختن کارخانه های نوشابه سازی در کشورهای دیگر فراهم شد. هدف وودراف برای شناساندن این محصول به جهانیان در حال محقق شدن بود و از سال ۱۹۴۰ تا ۱۹۶۰ تعداد کشورهایی که نوشابه های کوکاکولا را بسته بندی می کردند تقریبا ۲ برابر شده بود.
نوشابه های فانتا
کوکاکولا بعد از ۷۰ سال موفقیت با یک برند تصمیم گرفت که طعم نوشیدنی های خود را گسترش دهد. و به همین منظور برندهای جدید فانتا در دهه ی ۱۹۵۰ و اسپرایت در دهه ی ۱۹۶۰ وارد بازار شدند. در همه ی این سال ها کوکاکولا محصولات خود را به کشورهای بیشتری صادر می کرد و از تبلیغات خلاقانه برای معرفی محصولات استفاده می کرد.
نوشابه های رژیمی کوکاکولا
در دهه ی ۱۹۸۰ شرکت کوکاکولا محصول جدیدی تحت عنوان نوشابه های رژیمی یا Diet Coke را به بازار عرضه کرد. این نوشیدنی ها توانستند در طی ۲ سال عنوان بهترین نوشیدنی کم کالری را از آن خود کنند. نوشابه های کوکاکولا در سال ۱۹۸۵ با طعم جدیدی وارد بازار شدند. این اولین تغییر طعم در ۹۹ سال گذشته بود. افرادی که در تست طعم جدید این نوشابه شرکت کرده بودند طعم جدید نوشابه را پسندیدند اما زمانی که این محصولات وارد بازار شدند معلوم شد که مردم علاقه ی بیشتری نسبت به طعم قدیمی این نوشابه دارند و درنتیجه این شرکت تصمیم گرفت با همان فرمول قبلی به تولید محصولات خود ادامه دهد.
زندگی شخصی جان پمبرتون
جان سیث پمبرتون (John Stith Pemberton) در تاریخ ۸ جولای سال ۱۸۳۱ در ایالت جورجیای آمریکا به دنیا آمد. او وارد دانشگاه پزشکی جورجویا شد و در سال ۱۸۵۰ و در سن ۱۹ سالگی در رشته ی داروسازی فارغ التحصیل شد. او درسال ۱۸۵۳ با یکی از دانشجوهای همان دانشگاه به نام آن الیزا کلیفورد لوییس (Ann Eliza Clifford Lewis) ازدواج کرد و تنها فرزندشان در سال ۱۸۵۴ به دنیا آمد. پمبرتون در جنگ کلمبوس با اصابت گلوله به قفسه ی سینه اش مجروح شد و بعد از این اتفاق برای تسکین دردهایش به مورفین اعتیاد پیدا کرد. او در سال ۱۸۶۶ و زمانی که دنبال پیدا کردن دارویی برای تسکین دردهای خود بود توانست به ترکیب جدیدی که از دانه های کولا به دست می آمد برسد. این داروی جدید به عنوان دارویی برای آرام کردن اعصاب تبلیغ می شد.
مدتی بعد از پمبرتون خواستند که ترکیبات داروی خود را عوض کند. او با کمک یکی از دوستان داروساز خود تلاش کرد دارویی با ترکیبات جدید ارائه کند. او زمانی که مشغول آزمون و خطا برای تولید نوشیدنی جدید خود بود به صورت اتفاقی یک لیوان آب گازدار را با شربت اصلی ترکیب کرد. از آنجایی که نوشیدنی های گازدار در آن زمان بسیار محبوب بودند بنابراین پمبرتون تصمیم گرفت که محصول جدید خود را نه به عنوان دارو بلکه به عنوان نوشیدنی به بازار عرضه کند.
حقایقی جالب در مورد برند کوکاکولا
- نوشابه های کوکاکولا تنها در دو کشور کره شمالی و کوبا فروخته نمی شوند.
- تعداد نوشیدنی هایی که این برند تولید می کند به اندازه ای زیاد است که اگر تصمیم بگیرید همه ی آن ها را امتحان کنید باید این کار را هر روز به مدت ۹ سال ادامه دهید.
- اگر تمام قطره های تولید شده از نوشیدنی های کوکاکولا را در بطری های ۸ اونسی (حدود ۲۲۷ گرم) بریزیم و آن ها را پشت سر هم قرار دهیم می توانیم بیش از ۲ هزار بار به ماه سفر کنیم و برگردیم.
- این برند معتقد است که نامش بعد از کلمه ی اوکی به عنوان دومین کلمه ی پرطرفدار در دنیا شناخته می شود.
- مکزیکی ها بیشترین مصرف کنندگان این برند هستند. هر مکزیکی سالیانه به طور متوسط ۷۴۵ نوشابه کوکاکولا می خورد.
- بابانوئل هایی که امروزه با این قیافه آن ها را می شناسیم به لطف تبلیغات کوکاکولا در دهه ی ۱۹۲۰ طراحی شده اند.
- کوکاکولا اولین نوشابه ای است که در سال ۱۹۸۵ به فضا رفت.
- ۹۴ درصد مردم دنیا لوگوی معروف قرمز و سفید این برند را می شناسند و به طور متوسط هر شخص هر ۴ روز یک بار کوکاکولا می خورد.
وضعیت کنونی برند کوکاکولا
شرکت کوکاکولا در سال ۲۰۰۹ متعهد شد که فعالیت های خود را به گونه ای تغییر دهد که تأثیر مثبت بیشتری روی سبک زندگی مردم داشته باشد. در راستای این هدف آن ها تصمیم گرفتند تا نوشیدنی های متفاوتی را برای هر سبک زندگی تولید کنند، حمایت بیشتری از برنامه های مرتبط با سلامتی داشته باشند و با بازیافت کردن بسته بندی هایشان به حفظ محیط زیست کمک کنند. این شرکت همچنین به فعالیت های حمایتی خودش از رویدادهای ورزشی مانند جام جهانی فوتبال FIFA و مسابقات المپیک لندن و برزیل ادامه داده است. همچنین کوکاکولا از زمان تاسیس تا به امروز چندین بار لوگو برند خود را تغییر داده است.