داستان و کاربرد ضرب المثل دشمن دانا به از نادان دوست 

ضرب المثل دشمن دانا به از نادان دوست

داستان ضرب المثل:

در زمانهای گذشته، پادشاهی در شهری حکومت می کرد که بسیار رئوف و مهربان بود، پادشاه به ضعیفان کمک می کرد و جلوی زورگویی ثروتمندان زورگو را می گرفت. این پادشاه به خاطر رفتار منحصر به فردش دشمنان بسیار زیادی داشت. بسیاری از دشمنان او طی سال ها در لباس نگهبان حرمسرا به او حمله کرده بودند و می خواستند وقتی او خواب است او را بکشند.

این پادشاه مهربان همسری داشت که خیلی مواظب پادشاه بود و چون شاهد چندین بار خیانت اطرافیان به پادشاه بود، به او پیشنهاد داد تا میمونی را به قصر آورد و تربیت کند تا شب ها بالای سر پادشاه پاسبانی دهد. همسرش می گفت میمون چون حیوان است و از روابط انسان ها و حسادت های میان آنها خبر ندارد فقط کسی که به او محبت می کند را می شناسند و به او خدمت می کند.

یک روز مردی به علت دزدی که در شهر خود انجام داده بود آواره ی کوه و بیابان شده بود و به شهر این پادشاه رسید، مرد خسته و گرسنه بود و چون کاری بلد نبود منتظر ماند تا شب شود و به قصد دزدی وارد خانه ای شود. دزد همینطور که در کوچه و بازار قدم می زد، آوازه ی خوبی های این پادشاه و قصر بسیار زیبایش با تزئینات مخصوصش را شنید و تصمیم گرفت شب یکراست به قصر شاه برود و چیز باارزشی بدزدد.

دزد شب هنگام وارد قصر شد و با شگردهایی که بلد بود توانست خود را به اتاق خواب پادشاه برساند و دید اتاقی است بسیار زیبا با پرده های ابریشمی، مجسمه هایی از طلا و نقره و حتی عاج فیل. دیوارهای اتاق با زیباترین تزئینات آراسته شدند. در گوشه ی اتاق میمونی را دید که در حال بازی و جست و خیز بود. در همین حین صدای پادشاه را شنید که می آمد تا بخوابد. مرد دزد، پشت یکی از پرده های اتاق پنهان شد. تا زمانی که پادشاه خوابید بتواند یکی از اشیاء گرانبهای اتاق را بدزدد و با خود ببرد.

دزد مدتی را پشت پرده منتظر ماند تا پادشاه به خواب برود. وقتی مطمئن شد پادشاه خواب است و خواست از پشت پرده بیرون بیاید ناگهان مارمولک بزرگی وارد اتاق خواب پادشاه شد و به سمت پادشاه رفت و روی سینه ی پادشاه ایستاد ناگهان میمون خنجری برداشت و خواست مارمولک را بکشد که مرد دزد بی اختیار نعره زد حیوان نکن. مرد پرید و دست میمون را گرفت. در همین حین پادشاه از خواب بیدار شد و مات و متحیر دید مردی دست میمون نگهبانش را در حالی که چاقویی در دستش است گرفته است.

پرسید: تو کیستی؟ مرد دزد میمون را رها کرده و در برابر حاکم تعظیم کرد و گفت: جناب حاکم خداوند مرا برای حفاظت از جان شما فرستاده. من دشمن دانای تو هستم و این میمون دوست نادان.

جناب حاکم در واقع من دزد هستم و به قصد دزدی از اموال قصر وارد خانه شما شدم. اگر من اینجا نبودم و حواسم به حضرت عالی نبود چه بسا این دوست نادان شما را غرق در خون می کرد. خداوند مرا که مسافری در راه مانده ام امشب به قصر شما کشانده تا شما از این اتفاق جان سالم به در برید.

وقتی قضایا برای حاکم روشن شد، پادشاه سجده شکر به جا آورد و گفت: خداوند خواسته تا جان دوباره ای به من بدهد و این جان دوباره توسط تو به من بازگشته و الحق دشمن دانا به از دوست نادان است.

مورد استفاده

ضرب المثل دشمن دانا به از نادان دوست کنايه به افراديست که در انتخاب دوست اشتباه مي کنند و گرفتار مي شوند.

زمینه پیدایش

کودکی از جمله آزادگان رفت برون با دو سه همزادگان

پای چو در راه نهاد آن پسر پویه همی کرد و درآمد به سر

پایش از آن پویه درآمد ز دست مهر دل و مُهره پشتش شکست

شد نفس آن دو سه هم سال او تنگ تر از حادثه حال او

آن که ورا دوست ترین بود گفت در بُن چاهیش بباید نهفت

تا نشود راز چو روز آشکار تا نشویم از پدرش شرمسار

عاقبت اندیش ترین کودکی دشمن او بود در ایشان یکی

گفت : همانا که درین همرهان صورت این حال نماند نهان

چون که مرا زین همه دشمن نهند تُهمتِ این واقعه بر من نهند

زی پدرش رفت و خبردار کرد تا پدرش چاره آن کار کرد

هر که در او جوهر دانایی است بر همه چیزش توانایی است

دشمن دانا که غم جان بود بهتر از آن دوست که نادان بود

آشنایی با ضرب المثل از هفت خان رستم گذشته