محدودیت برای تردد کامیون های ایرانی به مرز جنوب شرقی رسید و حالا طالبان مقررات تازه ای برای رانندگان ایرانی وضع کرده است. این موضوع در حالی رخ می دهد که افغانستان یکی از سه بازار بزرگ صادرات ایران است و حجم تجارت ایران و افغانستان بالاتر از حجم تجارت ایران و کل اتحادیه اروپاست. ارزش تجارت ایران با افغانستان پیش از این سه میلیارد دلار در سال بوده است که حالا با تسلط طالبان به این کشور گمانه های دیگری درباره چشم انداز تجارت ایران با این کشور مطرح می شود.
جواد هدایتی، مدیر کل دفتر ترانزیت سازمان راهداری درباره محدودیت تازه طالبان برای ترانزیت ایران به اقتصاد آنلاین توضیح می دهد که طالبان اعلام کرده است که اگر کامیون ایرانی پس از تخلیه بار خود در افغانستان زودتر از ۲۵ روز وارد خاک افغانستان شود، مشمول جرایم می شود.
او ادامه می دهد: این موضوع فعلا از سوی والی هرات به ایران اعلام شده و هنوز اجرایی نشده و استاندار خراسان رضوی در این زمینه نشست هایی در هرات داشته و مشغول رایزنی است.
این مدیر سازمان راهداری توضیح می دهد که بیشترین تردد کامیون های ایرانی از مرز دوغارون افغانستان است و روزانه بین ۵۰۰ تا ۵۵۰ کامیون ایرانی از این مرز تردد می کند و در مرز میلک سیستان و بلوچستان هم پیش از تسلط طالبان روزانه حدود ۴۰۰ کامیون تردد می کرد که حالا حجم تردد از این مرز به ۱۵۰ کامیون در روز رسیده است.
هدایتی تاکید می کند با این اقدام طالبان حجم تردد کامیون های ایرانی به افغانستان به شدت کاهش خواهد داشت و البته به نظر می رسد که طالبان این اقدام را با هدف امتیاز دادن به کامیون های افغانستانی انجام داده تا حجم باری که آنها حمل می کنند، بیشتر شود. هرچند که دست ایران برای اقدام متقابل مقابل افغانستان باز است.او ادامه می دهد: این سیاست را پیش از این ترکیه در قبال کامیون های ایرانی انجام داده بود.
علی ضیایی، کارشناس صنعت حمل و نقل در واکنش به این موضوع می گوید که این رفتار طالبان عجیب است زیرا این کشور از نظر تجاری به ایران وابسته است و هرگونه ایجاد محدودیت برای کامیون های ایرانی، خود این کشور را دچار مشکل می کند.
او ادامه می دهد: از آن سو اگر نیت طالبان این باشد که حجم بار کامیون های افغانستانی را افزایش دهد، با توجه به اینکه آنها نیاز خود را از بازار ایران تامین می کنند و رانندگان افغانستانی به بندر چابهار و بندرعباس تردد دارند، ایران به راحتی می تواند اقدام متقابل انجام دهد مگر اینکه پای معادله ای دیگر در میان باشد و طالبان تصمیم گرفته باشد که سهم پاکستان از بازار افغانستان را افزایش داده و سهم ایران از بازار این کشور را به پاکستان ببخشد.
حجم تجارت ایران و افغانستان در سال های گذشته تقریبا معادل سهم تجارت پاکستان و افغانستان بوده است و پس از تسلط طالبان به این کشور برخی فعالان تجاری احتمال دادند که طالبان بازار خود را برای پاکستان بزرگتر کرده و برخی کالاهای ایرانی بازار افغانستان را با کالای مشابه سایر کشورها جایگزین کند.