ذوالکِفل یا ذاالکِفل (به معنی صاحب حصار) در قرآن و روایات اسلامی از پیامبران بنی اسرائیل دانسته شده است. از عبدالعظیم حسنی روایت شده که محمد تقی نام او را عوبدیا دانسته است. مقبره منسوب به ذوالکفل در عراق، در نزدیکی نجف در روستایی به نام کفل قرار دارد که یهودیان و مسلمانان آن را زیارت می کنند.
زندگینامه ذوالکفل
اکثر مورخین لقب او را ذوالکفل و نام او را حزقیل نوشته اند. نام پدر او ادریم بود. زمان ظهور او ۴۸۳۰ سال بعد از هبوط آدم بوده است. مدت عمرش را ۷۵ سال نوشته اند.نسب ذوالکفل را برخی الیاس بعضی یسع و دسته ای زکریا دانسته اند در هر حال پیغمبری بود، پس از سلیمان که کفالت امور هفتاد پیغمبر را به عهده داشت. محمد بن جریر طبری ذوالکفل را مرد نیکی دانسته است که پیامبری نداشته است. بیدوی، ذوالکفل را با حزقیال پیامبر برابر دانسته است. از قصص انبیا نقل شده است که ذوالکفل پسر داوود و برادر سلیمان بوده است. در قرآن او مردی شکیبا و نیک سیرت دانسته شده است. بنا بر اصح او غیر از حزقیل و الیسع است بلکه وی وصی الیسع است و به نبوت بر کنعانیان فائز گردید و امروز ذوالکفل نام محلی است میان حله و بغداد نزدیک برص و بدانجا قبه ای که گویند قبر ذوالکفل است و مزار است. به مناسبت بودن وی یکی از انبیاء بنی اسرائیل نام او در قرآن کریم آمده است؛ و با این که این کلمه عربی است در امر اصل عبرانی آن اختلاف است و گمان می رود که او حزقیل باشد. به روایتی قبر او در بتلیس است و نیز در شام و بعض جاهای دیگر گفته اند. برخی از محققان جدید تاریخ برآنند که ذوالکفل از بنی اسرائیل نیست و افکار و مواعظ و معتقدات او با بنی اسرائیل مخالف بوده و آن را منسوب به یکی از قبائل عرب گمان برده و نبوت او را نیز انکار کنند. نام مردی از بنی اسرائیل که حریص به محرمات بود لکن سپس توبه کرد و گفت والله لااعصی الله ابداً و قضا را همان شب وفات یافت و صباح این جمله را بر در خانه او نوشته دیدند که: «ان الله قد غفر لذی الکفل».
ذوالکفل در قرآن
نام ذوالکفل نیز در دو سوره از سوره های قرآن ذکر شده است. یکی در سوره انبیا و دیگری سوره ص: «و إسمعیل و إدریس و ذاالکفل کل من الصابرین»: و اسماعیل و ادریس و ذو الکفل را (یاد کن) که همه از صابران بودند. «ذاالکفل» مشهور این است که از پیامبران بوده است. هر چند بعضی معتقدند که او یکی از صالحان بود، ظاهر آیات قرآن که او را در ردیف پیامبران بزرگ می شمرد نیز این است که او از انبیا است و بیشتر به نظر می رسد که او از پیامبران بنی اسرائیل بوده است. در علت نامگذاری او به این نام با توجه به اینکه «کفل» (بر وزن فکر) هم به معنی نصیب و هم به معنی کفالت و عهده داری آمده است، احتمالات متعددی داده اند، بعضی گفته اند چون خداوند نصیب وافری از ثواب و رحمتش در برابر اعمال و عبادات فراوانی که انجام می داد، به او داد ذاالکفل نامیده شد (یعنی صاحب بهره وافی) و بعضی گفته اند چون تعهد کرده بود شبها را به عبادت برخیزد و روزها روزه بدارد، و هنگام قضاوت هرگز خشم نگیرد و تا آخر به وعده خود وفا کرد، «ذاالکفل» نامیده شد. بعضی نیز معتقدند که ذاالکفل لقب «الیاس» است، همانگونه که «اسرائیل» لقب «یعقوب» و «مسیح» لقب «عیسی» و «ذاالنون» لقب «یونس» می باشد. همچنین در سوره ص دربارهٔ او می گوید: «و اذکر إسماعیل و الیسع و ذاالکفل و کل من الأخیار»: و یاد کن اسماعیل و یسع و ذوالکفل را (که) همه از نیکان بودند. «ذا الکفل» همان طور که گفته شد، مشهور این است که از پیامبران بوده، و ذکر نام او در ردیف نام پیامبران در سوره انبیاء آیه ۸۵، بعد از نام اسماعیل و ادریس گواه بر این معنی است. بعضی معتقدند که او از پیامبران بنی اسرائیل است، وی را فرزند ایوب می دانند که اسم اصلیش «بشر» یا «بشیر» یا «شرف» بوده است و بعضی او را همان «حزقیل» می دانند که ذاالکفل به عنوان لقب او انتخاب شده است.
پيامبري ذوالكفل
مشهور بين علماء و مورخين اين است كه ذوالكفل عليه السلام پيامبر بوده است؛ چنان كه اكثر مفسرين از كلمه «رَحْمَتِنا» در آيه شريفه «وَأَدْخَلْناهُمْ فِي رَحْمَتِنا إِنَّهُمْ مِنَ الصَّالِحِينَ» نبوت و پيامبري ايشان رااستفاده كرده اند. حضرت عبدالعظيم حسني نيز نقل مي كند كه از امام جوادعليه السلام درباره ذوالكفل عليه السلام سؤال كردند كه امام در پاسخ فرمود: « ذوالكفل نبي مرسل مي باشد.»
سرانجام ذوالكفل
طبق قول مشهور قبر او در بابل (عراق) ما بين حِلِّه و بغداد مي باشد و محل دفن وي «بَرْمَلاحَه» نام دارد. قبر او نزديك مسجد نَخيله مي باشد و در نزديكي قبر وي، قبر قاسم، فرزند برومند امام موسي كاظم عليه السلام مي باشد.ذوالکفل (به معنی صاحب حصار) در قرآن و روایات اسلامی از پیامبران بنی اسرائیل دانسته شده است. اکثر مورخین لقب ان حضرت را ذو الکفل و نام او را حزقیل نوشته اند.نام پدروی ادریم نام داشت. زمان ظهور او ۴۸۳۰ سال بعد از هبوط آدم بوده است. مدت عمر ایشان را ۷۵ سال نوشته اند. نسب حضرت ذوالکفل را برخی الیاس بعضی یسع و دسته ای زکریا دانسته اند در هر حال پیغمبری بود، پس از سلیمان که کفالت امور هفتاد پیغمبر را به عهده داشت. محمد بن جریر طبری ذوالکفل را مرد نیکی دانسته است که پیامبری نداشته است. بیدوی، ذوالکفل را با حزقیال پیامبر برابر دانسته است. از عبدالعظیم حسنی روایت شده که امام جواد نام او را عویدیاء دانسته است. از قصص انبیا نقل شده است که ذوالکفل پسر داوود و برادر سلیمان بوده است. در قرآن او مردی شکیبا و نیک سیرت دانسته شده است. مقبره منسوب به ذوالکفل در عراق، در نزدیکی نجف در روستایی به نام کفل قرار دارد که یهودیان و مسلمانان آن را زیارت می کنند.
قبر ذوالکفل
در شهرستان دزفول قبری وجود دارد که منسوب به حزقیال نبی است و از آنجا که برخی ذوالکفل را همان حزقیال دانسته اند، این قبر را قبر ذوالکفل معرفی کرده اند. در جنوب کشور عراق نیز قبری منسوب به ذوالکفل وجود دارد.
زندگینامه دانیال نبی از پیامبران بنی اسرائیل
